Trong quá trình tồn tại và phát triển gần 2.000 năm qua, Phật giáo Việt Nam đã sớm hài hòa, gắn bó với dân tộc, truyền bá tư tưởng giáo lý của đạo Phật. Ðặc biệt, trong những giai đoạn thăng trầm của dân tộc, Phật giáo Việt Nam đều tích cực đóng góp công sức, chống lại các thế lực của ngoại bang để đem lại an lạc, hòa bình, độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam.
Qua 30 năm thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN), bằng những thuận lợi khách quan và chủ quan, qua các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là Pháp lệnh Tín ngưỡng tôn giáo đã được Thường vụ Quốc hội thông qua, Chủ tịch nước ký sắc lệnh công bố ngày 29-6-2004, Nghị định số 22/2005/NÐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 1-3-2005 đã làm cơ sở cho hoạt động tôn giáo nói chung thêm thuận lợi và đạt kết quả hữu hiệu. Qua đó, từng thành viên của Ban Thường trực, Hội đồng Trị sự, các Ban, Viện Trung ương Giáo hội, các Tỉnh, Thành hội Phật giáo, tăng ni, phật tử trong và ngoài nước tích cực hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ của mình, đạt được những thành quả khả quan từ phạm vi xây dựng và củng cố cơ sở đến hoạt động chuyên ngành như Tăng sự, Giáo dục tăng ni, Hướng dẫn phật tử, Hoằng pháp, Nghi lễ, Văn hóa, Kinh tế Tài chánh, Phật giáo quốc tế, Từ thiện xã hội, Nghiên cứu Phật học, làm cơ sở tổng kết công tác hoạt động Phật sự 30 năm qua của Giáo hội một cách phong phú và khởi sắc.
Thực hiện Nghị quyết các kỳ Hội nghị Ban Thường trực Hội đồng Trị sự, Nghị quyết Hội nghị Thường niên T.Ư Giáo hội Phật giáo Việt Nam, T.Ư Giáo hội đã ban hành các Thông tư, Thông bạch và các văn kiện có liên quan như tổ chức Ðại lễ Phật đản, tổ chức Hội thảo chuyên ngành các Ban, Viện T.Ư Giáo hội; tổ chức Ðại lễ Phật giáo kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội; thông cáo tổ chức Ðại lễ tưởng niệm kỳ siêu anh linh Anh hùng liệt sĩ và đồng bào tử nạn trong các thời kỳ chiến tranh; Thông bạch kêu gọi tăng ni, phật tử Việt Nam trong và ngoài nước cảnh giác trước âm mưu chia rẽ của những thế lực thù địch; cùng nhiều văn bản có liên quan khác.
Giáo dục và đào tạo tăng ni có trình độ Phật học căn bản và nâng cao là một trong những Phật sự trọng tâm của giáo hội. Vì thế, từ khi GHPGVN được thành lập, công tác giáo dục luôn được lãnh đạo các cấp Giáo hội quan tâm, chú trọng và tạo điều kiện để Giáo dục Phật giáo luôn được phát triển. Bên cạnh đó, được sự giúp đỡ của Chính phủ và các cơ quan chính quyền, lãnh đạo địa phương, Giáo hội đã giới thiệu 376 tăng ni, du học tại các nước: Ấn Ðộ, Nhật Bản, Xri Lan-ca, Trung Quốc, Pháp, Thái-lan, Mi-an-ma, Mỹ, Ô-xtrây-li-a... Ðã có gần 100 tăng, ni tốt nghiệp tiến sĩ, thạc sĩ chuyên ngành Phật học và các chuyên ngành khác như tâm lý học, triết học, xã hội học đã về nước, hiện đang tham gia các công tác của Ban, Viện T.Ư Giáo hội, các Tỉnh, Thành hội Phật giáo, nhất là tham gia công tác giảng dạy tại Học viện Phật giáo Việt Nam, các lớp cao đẳng Phật học và các trường trung cấp Phật học.
Nghi lễ Phật giáo luôn là một trong những nhân tố tạo thành tính đặc trưng của văn hóa Phật giáo Việt Nam nói riêng và văn hóa dân tộc nói chung. Nghi lễ luôn được xem là một trong những chính nhân để Phật pháp được xương minh. Hằng năm, T.Ư Giáo hội đều có thông bạch hướng dẫn tổ chức Ðại lễ Phật đản một cách trang nghiêm trọng thể, với nhiều chương trình hoạt động phong phú. Trên tinh thần tri ân, báo ân của người con Phật gắn cùng với đạo lý "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc Việt Nam, các Tỉnh, Thành hội Phật giáo trong cả nước đã hướng dẫn tăng ni, phật tử tổ chức Ðại lễ Vu Lan báo hiếu, báo ân trang nghiêm, long trọng, đầy đủ ý nghĩa và ổn định trong tinh thần đền ơn đáp nghĩa đối với những người đã khuất và những người còn sống bằng các hoạt động cụ thể, thiết thực như thăm và tặng quà cho các chiến sĩ biên phòng, hải đảo, giúp đỡ gia đình có công với cách mạng, gia đình liệt sĩ, các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, người nghèo khó, tàn tật, trại trẻ mồ côi, nhà dưỡng lão...
Nhân kỷ niệm Ngày Thương binh, Liệt sĩ 27-7, ngoài việc đặt vòng hoa tưởng niệm tại nghĩa trang liệt sĩ, T.Ư Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã thông bạch số 160 ngày 2-5-2011 hướng dẫn các cơ sở Tự viện, Tịnh xá, Tịnh thất, Niệm Phật đường trong toàn quốc của Giáo hội đồng loạt gióng lên chín hồi chuông u minh vào lúc 6 giờ ngày 27-7-2011 và hằng năm. Việc cử chín hồi đại hồng chung vào Ngày Thương binh, Liệt sĩ là nghĩa cử cao đẹp về truyền thống tri ân, báo ân của dân tộc và của Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Tiếng đại hồng chung được gióng lên vào một thời khắc nhất định trong Ngày Thương binh, Liệt sĩ đã nói lên ý nghĩa tình người của dân tộc và Phật giáo Việt Nam. T.Ư Giáo hội, Ban Trị sự tỉnh, Thành hội Phật giáo trong cả nước đã tổ chức nhiều Ðại lễ Tưởng niệm cầu siêu anh linh Anh hùng liệt sĩ và đồng bào tử nạn trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc.
Từ thiện xã hội là một trong những công tác nổi bật nhất của T.Ư Giáo hội, các Tỉnh, Thành hội Phật giáo, Ban Ðại diện Phật giáo các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và các cơ sở Tự, Viện, Tịnh xá, Tịnh thất, Niệm Phật đường trong toàn Giáo hội. Về hoạt động khám và chữa bệnh, hiện có 65 Tuệ Tĩnh đường, 655 phòng chẩn trị y học dân tộc, một phòng khám đa khoa đang hoạt động có hiệu quả, khám và phát thuốc miễn phí cho hàng chục nghìn lượt người bệnh, chi phí mỗi năm hơn năm tỷ đồng. Các trường mầm non, trường nuôi dạy trẻ em bất hạnh, khuyết tật, trẻ em bị ảnh hưởng chất độc da cam cũng được nhân rộng và phát triển đúng hướng, góp phần làm giảm bớt gánh nặng cho gia đình các em và cho xã hội. Các phòng tư vấn HIV/AIDS trong cả nước, như tại Hà Nội, Huế, TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh, đều hoạt động có hiệu quả, tham gia nhiều chương trình đặc biệt trong nước và nước ngoài do MTTQ Việt Nam phát động.
Ngoài những công tác từ thiện nêu trên, những công tác phúc lợi xã hội khác như: Xây cầu bê-tông, đắp đường giao thông nông thôn, đóng giếng nước sạch, hiến máu nhân đạo, đóng góp các quỹ từ thiện vì người nghèo, học sinh hiếu học, giúp phụ nữ nghèo vượt khó, tặng xe đạp cho học sinh, xe lăn, xe lắc cho bệnh nhân nghèo, tặng xuồng ghe, hỗ trợ mổ mắt miễn phí người bệnh nghèo bị đục thủy tinh thể, trẻ bị bệnh tim, phát quà Tết, quà Trung thu cho các cháu thiếu nhi, nồi cháo tình thương, bữa ăn từ thiện cho người bệnh nghèo tại các bệnh viện, phòng khám đa khoa, v.v. đều được các thành viên Ban Từ thiện xã hội Trung ương, các Tỉnh, Thành hội Phật giáo, tăng ni, phật tử tích cực tham gia. Ngoài ra, tại tỉnh Ðồng Tháp còn tổ chức lò hỏa táng miễn phí cho đồng bào phật tử. Theo báo cáo của các đơn vị, công tác từ thiện xã hội ngày càng được nhiều tăng ni, phật tử, các doanh nghiệp, doanh nhân ủng hộ. Qua đó công tác từ thiện xã hội trong 30 năm qua đạt kết quả cao, ước tính khoảng 2.020 tỷ đồng.
Giáo hội Phật giáo Việt Nam qua 30 năm thành lập và phát triển, với tinh thần đoàn kết, hòa hợp của tăng ni, phật tử Việt Nam đã góp phần xây dựng và tăng cường các mục tiêu, tôn chỉ đúng đắn mà GHPGVN đã đề ra trong Hiến chương Giáo hội kể từ ngày thành lập. Những thành quả đạt được trong thời gian qua là do sự chung tay, góp sức nhất tâm đoàn kết của tăng ni, phật tử không phân biệt tổ chức, hệ phái. Bộ máy lãnh đạo Phật giáo ngày càng được hoàn thiện, củng cố và mở rộng nhân sự, thể hiện trọn vẹn các nguyên tắc thống nhất đã đề ra. Chính vì thế những thành quả mà Giáo hội đạt được đã khẳng định một ưu điểm lớn, quyết định sự phát triển của GHPGVN, đó là tính đoàn kết hòa hợp cao độ, xem trọng sự nghiệp chung vì Ðạo pháp và Dân tộc.
Theo Giáo hội Phật giáo Việt Nam
Báo Nhandan Online