Cùng với những kết quả đã đạt được trong công tác dân số trong thời gian vừa qua, TỔNG CỤC TRƯỞNG TỔNG CỤC DÂN SỐ - KẾ HOẠCH HOÁ GIA ĐÌNH DƯƠNG QUỐC TRỌNG nhấn mạnh: nguy cơ gia tăng dân số vẫn tiềm ẩn nếu chủ quan.
Bên cạnh đó, cần nâng cao sức khỏe bà mẹ và trẻ em; khống chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh; tận dụng giai đoạn cơ cấu dân số vàng; thích ứng với giai đoạn già hóa dân số… để duy trì cơ cấu dân số hợp lý và chất lượng dân số ngày càng cao.
- Tổng cục trưởng đánh giá một số kết quả về công tác dân số trong thời gian vừa qua?
TCT Dương Quốc Trọng: Thực hiện cam kết quốc tế về dân số phát triển và các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, trong những năm qua, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách pháp luật nhằm đẩy mạnh công tác dân số, kế hoạch gia đình (DS -KHHGĐ). Đặc biệt sau 10 năm thực hiện Chiến lược Dân số Việt Nam giai đoạn 2001-2010, công tác DS - KHHGĐ đã đạt một số kết quả nhất định. Cụ thể, tốc độ gia tăng dân số ngày càng giảm dần, mức sinh giảm mạnh và đã đạt mức sinh thay thế; số con trung bình của mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ hiện nay là 2 con, ít hơn 3 lần số con cách đây 50 năm; tuổi thọ của người dân tăng lên; sức khỏe bà mẹ và trẻ em được cải thiện, tỷ số tử vong mẹ là 68/100.000, tỷ lệ phụ nữ có thai được quản lý thai là 95%; tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai của các vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đạt tỷ lệ khá cao... đã góp phần làm tăng thu nhập bình quân đầu người, cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao sức khỏe cho bà mẹ và trẻ em.
- Gần đây chúng ta thường nhắc đến nguy cơ bùng nổ dân số đang tiềm ẩn, Tổng cục trưởng đánh giá như thế nào về điều này?
TCT Dương Quốc Trọng: Hiện nay, quy mô dân số Việt Nam là 87 triệu người, là nước đông dân thứ 13 trên thế giới và đứng thứ 3 trong khu vực. Tuy đã đạt được mức sinh thay thế nhưng có sự chênh lệch rất khác nhau giữa các vùng miền, vẫn còn 28/63 tỉnh, thành phố chưa đạt mức sinh thay thế, chiếm 34% dân số của cả nước, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Dẫn chứng như TP Hồ Chí Minh, tổng tỷ suất sinh là 1,45 con, Bạc Liêu là 1,6 con, trong khi đó tỉnh Kon Tum là 3,45 con; các tỉnh Hà Giang, Gia Lai, Điện Biên, Lai Châu xấp xỉ 3 con… Như vậy số người bước vào độ tuổi sinh đẻ tiếp tục gia tăng trong giai đoạn tới, hiện cứ 1,5 phụ nữ bước vào độ tuổi sinh đẻ mới có một phụ nữ bước ra khỏi độ tuổi sinh đẻ. Với con số khoảng 25 triệu phụ nữ đang trong độ tuổi sinh đẻ như hiện nay thì số lượng này tiếp tục gia tăng, đạt mức cực đại vào giai đoạn 2025 - 2030. Vì vậy nguy cơ gia tăng dân số vẫn tiềm ẩn nếu chúng ta chủ quan, mất cảnh giác, tin rằng đã đạt mức sinh thay thế thì rất dễ nguy cơ tăng dân số sẽ trở lại. Như các nhà nhân khẩu học gọi là bùng nổ dân số lần thứ hai do đà tăng dân số của những năm trước đây do tỷ suất sinh quá cao.
- Những vấn đề như dân số già hóa, bất bình đẳng giới, bạo lực gia đình… ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng dân số, thưa Tổng cục trưởng?
TCT Dương Quốc Trọng: Dân số trong độ tuổi sinh đẻ tại nước ta hiện đang tiếp tục gia tăng, cùng với đó là dân số đang già đi với tốc độ nhanh do hệ quả của tỷ suất sinh, tỷ suất chết giảm, tuổi thọ trung bình của dân số ngày càng cao đã làm cho tỷ trọng người từ 65 tuổi trở lên tăng. Năm 2009, tỷ trọng người từ 65 tuổi trở lên là 6,8% và chỉ số già hóa là 37,9%, cao hơn mức trung bình của khu vực Đông Nam Á là 30%. Bên cạnh đó vấn đề bất bình đẳng giới vẫn còn tồn tại, đối tượng sử dụng biện pháp tránh thai chủ yếu vẫn là phụ nữ với khoảng 86%. Vấn đề bạo lực trong gia đình còn đáng lo ngại, hiện nhiều phụ nữ bị tổn thương về sức khỏe về thể chất và tinh thần do bị nam giới đánh đập, ép bị sinh nhiều con hay phải sinh con trai; chưa được chăm sóc, chia sẻ trong thời gian mang thai và sinh con.
- Vậy Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình sẽ có những giải pháp gì để giải quyết những khó khăn, thách thức đó?
TCT Dương Quốc Trọng: Trong thời gian tới, chương trình DS -KHHGĐ Việt Nam đang tiếp tục phát triển với những mục tiêu cụ thể là nâng cao sức khỏe bà mẹ và trẻ em; khống chế tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh; đáp ứng đầy đủ nhu cầu KHHGĐ, duy trì mức sinh thấp hợp lý; tận dụng giai đoạn cơ cấu dân số vàng; thích ứng với giai đoạn già hóa dân số… Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình mong muốn, các tổ chức quốc tế đã và đang giúp đỡ Việt Nam trong chương trình DS - KHHGĐ tiếp tục giúp đỡ hiệu quả hơn nữa vì một nước Việt Nam có quy mô dân số phù hợp, cơ cấu dân số hợp lý và chất lượng dân số ngày càng cao.
- Nhân ngày dân số thế giới, Tổng cục trưởng có thông điệp gì đối với người dân?
TCT Dương Quốc Trọng: Năm nay, ngày Dân số thế giới được Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc phát động trên toàn cầu với chủ đề Thế giới 7 tỷ người: Dựa vào nhau cùng chung sống. Trước những khó khăn, thách thức của công tác dân số cả về mặt kiểm soát tốc độ gia tăng dân số, về tỷ số giới tính tăng cao, về già hóa dân số, đối với Việt Nam cần thực hiện tốt thông điệp Dù gái hay trai chỉ hai là đủ, dừng lại hai con để nuôi dạy cho tốt; như vậy dân số ổn định, gia đình hạnh phúc và xã hội phồn vinh.
- Xin cám ơn Tổng cục trưởng!
Theo Vi Hoa /Báo điện tử ĐBND