Các hành động hung hăng của Trung Quốc tại Biển Đông tiếp tục bị giới lãnh đạo Mỹ lên án. Vào hôm 25/6/2014, trong hai sự kiện riêng biệt, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách châu Á - Thái Bình Dương Daniel Russel lại tố cáo những hành vi có nguy cơ gây bất ổn của Trung Quốc trong khu vực.Trong cuộc hội đàm với khách mời là Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đề cập điều được ông gọi là "hành vi gây bất ổn" của Trung Quốc tại Biển Đông.
Trong một thông cáo, Nhà Trắng cho biết là "hai lãnh đạo đã thảo luận về những mối quan ngại chung liên quan tới kiểu hành vi gây bất ổn của Trung Quốc tại Biển Đông và nhắc lại quan tâm chung của hai nước đến việc tôn trọng luật pháp quốc tế, quyền tự do hàng hải và giải pháp hòa bình cho những vụ tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải".Tại phiên điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, hôm 25/6, Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách khu vực Đông Á Thái Bình Dương, Daniel Russel đã chỉ trích những hành động gần đây của Trung Quốc trên biển Hoa Đông và Biển Đông đã khiến các nước láng giềng của Bắc Kinh phải quan ngại.
Theo ông, việc Trung Quốc triển khai các giàn khoan trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam tại Biển Đông, leo thang tranh chấp lãnh thổ với các đồng minh của Mỹ như Philippines và Nhật Bản đã khiến cộng đồng quốc tế quan ngại về nguy cơ xảy ra đụng độ quân sự, tác động tiêu cực tới sự phát triển của các nền kinh tế trong khu vực.
Theo ông Russel, Trung Quốc, một nước mạnh với vị thế ngày càng lớn, cần tuân theo những tiêu chuẩn cao về hành vi ứng xử. "Việc Trung Quốc cố tình phớt lờ các nguyên tắc ngoại giao và phương pháp hòa bình hay sử dụng sức ép kinh tế hoặc quân sự để giải quyết những bất đồng và tranh chấp là hành động gây mất ổn định và nguy hiểm”. “Những hành động đơn phương của Trung Quốc ở những vùng biển nóng và thuộc diện tranh chấp không chỉ gây ra căng thẳng trong khu vực mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới vị thế của họ trên trường quốc tế”. Trong cuộc trả lời phỏng vấn báo Asahi Shimbun (Nhật Bản) ngày 26/6, tướng Dennis Blair, cựu Tư lệnh lực lượng Mỹ ở Thái Bình Dương, cho rằng Bắc Kinh “tự trói chân” qua hành động leo thang khiến các nước trong khu vực đồng tâm chống Trung Quốc.
Tướng Dennis Blair nhấn mạnh: "Không phải nước Mỹ đang kiềm chế Trung Quốc, mà chính Trung Quốc đang tự kìm hãm họ và rơi vào thế đối đầu với khu vực”.Nhận định về căng thẳng trên Biển Đông và biển Hoa Đông, ông Blair cho rằng “những hành động của Trung Quốc có giới hạn” vì Bắc Kinh vẫn lo thiệt hại nặng nề tác động đến phát triển kinh tế nếu xung đột thực sự xảy ra.
“Đầu tư nước ngoài sẽ giảm, người dân sẽ tìm cách rời Trung Quốc, nhà máy sẽ đóng cửa, nạn thất nghiệp tăng. Sau tất cả những diễn biến đó, chính quyền Trung Quốc sẽ rơi vào tình thế nguy hiểm. Do vậy, tôi tin Trung Quốc tự làm tổn thương họ qua những hành động leo thang hiện tại”. Tuy nhiên, ông Blair nhấn mạnh Bắc Kinh vẫn luôn toan tính những biện pháp như mở rộng vùng phòng không tới đâu, áp đặt vùng cấm đánh bắt ở khu vực nào. "Do vậy bạn không thể chỉ đứng nhìn Trung Quốc hoành hành mà phải tìm giải pháp đối phó", cựu Tư lệnh cho hay.
Tướng Blair kêu gọi Nhật Bản, Philippines và Việt Nam “giành thế chủ động và mạnh mẽ” đối với diễn biến căng thẳng trong vùng tranh chấp do Trung Quốc gây ra. “Các nước cần phải suy tính cẩn thận trước những hành động của Trung Quốc. Nhưng nếu Bắc Kinh đã thách thức thì các bạn phải đáp trả cứng rắn”, cựu tư lệnh Mỹ nhấn mạnh.
“Người Trung Quốc tin sức mạnh sẽ giúp họ có tất cả, và họ nghĩ đất nước đang ngày càng mạnh hơn. Do vậy Nhật Bản, Mỹ, Philippines, Việt Nam và các nước khác cần tuyên bố rằng nếu chúng tôi kết hợp lại thì sẽ mạnh hơn Trung Quốc, chúng tôi sẽ không nhượng bộ lãnh thổ chỉ vì GDP của Trung Quốc tăng trưởng 10% mỗi năm. Bạn không thể nhượng bộ một nước chỉ vì họ đang mạnh hơn. Bạn phải chủ động tìm giải pháp đối phó", tướng Blair lập luận.
Theo Nguyễn Chiến (tổng hợp)/Chinhphu.vn