Kể từ ngày 1/7, 14 Bộ luật, Luật sẽ chính thức có hiệu lực thi hành với nhiều quy định mới, bảo vệ quyền công dân, người lao động, quân nhân…
Cụ thể, 14 Luật gồm: 1- Luật Điều ước quốc tế; 2- Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật Quản lý thuế; 3- Luật Quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; 4- Luật Tố tụng hành chính; 5- Luật Trưng cầu ý dân; 6- Bộ luật Tố tụng dân sự; 7- Luật Khí tượng thủy văn; 8- Luật Thống kê; 9- Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân; 10- Luật An toàn thông tin mạng; 11- Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; 12- Luật An toàn, vệ sinh lao động; 13- Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật; 14- Luật Thú y.
Giải quyết vụ án hành chính theo thủ tục rút gọn
Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi) có 23 Chương, 372 Điều. Để Tòa án thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, bảo đảm cho việc giải quyết vụ án hành chính đúng pháp luật, Luật Tố tụng hành chính (sửa đổi) quy định Tòa án có quyền kiến nghị cơ quan, cá nhân có thẩm quyền xem xét, sửa đổi, bổ sung hoặc bãi bỏ văn bản quy phạm pháp luật nếu phát hiện văn bản đó có dấu hiệu trái với Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan để bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Luật bổ sung quy định mới về giải quyết vụ án hành chính theo thủ tục rút gọn để cụ thể hóa quy định của Hiến pháp 2013, bảo đảm giải quyết nhanh, gọn, kịp thời những vụ án đơn giản, chứng cứ đã rõ ràng, tránh việc giải quyết vụ án bị kéo dài, gây tốn kém thời gian, công sức, chi phí của đương sự và của Tòa án trong việc giải quyết vụ án. Luật cũng quy định về thủ tục giải quyết vụ án hành chính có yếu tố nước ngoài, thẩm quyền của từng cấp Tòa án, thẩm quyền của Hội đồng xét xử giám đốc thẩm, thi hành án hành chính; án phí, lệ phí và chi phí tố tụng khác.
Quy định hạn tuổi cao nhất phục vụ tại ngũ theo cấp bậc hàm
Luật Quân nhân chuyên nghiệp (QNCN), công nhân và viên chức quốc phòng quy định rõ về hạn tuổi phục vụ của QNCN, công nhân và viên chức quốc phòng. Luật đã quy định hạn tuổi cao nhất phục vụ tại ngũ theo cấp bậc hàm là: Cấp úy QNCN: Nam 52 tuổi, nữ 52 tuổi; Thiếu tá QNCN, Trung tá QNCN: Nam 54 tuổi, nữ 54 tuổi; Thượng tá QNCN: Nam 56 tuổi, nữ 55 tuổi.
Riêng chức danh chiến đấu viên để đảm bảo đủ sức khỏe hoàn thành nhiệm vụ, Luật quy định hạn tuổi cao nhất phục vụ tại ngũ là đủ 40 tuổi, khi hết hạn tuổi phục vụ thì được ưu tiên đào tạo, bồi dưỡng và được bố trí đảm nhiệm chức danh khác phù hợp với yêu cầu của quân đội hoặc được chuyển ngành. Trường hợp quân đội không thể tiếp tục bố trí sử dụng và không thể chuyển ngành được nếu có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, trong đó có đủ 15 năm là chiến đấu viên thì được nghỉ hưu.
Công dân đủ 18 tuổi trở lên có quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân
Luật Trưng cầu ý dân gồm 8 chương, 52 điều là một phương thức để người dân trực tiếp thể hiện ý chí và quyền lực của mình đối với các vấn đề quan trọng của đất nước trong từng thời điểm cụ thể.
Người có quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân là công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ mười tám tuổi trở lên tính đến ngày trưng cầu ý dân; trừ các trường hợp: Người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án, người đang phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo, người bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự (trường hợp đã có tên trong danh sách cử tri nhưng đến thời điểm bắt đầu bỏ phiếu thì bị kết án tử hình hoặc phải chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo hoặc bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi cũng không được bỏ phiếu trưng cầu ý dân).
Luật quy định trưng cầu ý dân được thực hiện trong phạm vi cả nước.
Ảnh minh họa. Nguồn: VA.
Bảo đảm quyền lợi cho người lao động
Một trong những điểm mới và nổi bật của Luật An toàn vệ sinh lao động, đó là quy định khi để xảy ra tai nạn lao động trong doanh nghiệp, người lao động và doanh nghiệp được quyền sử dụng thẻ bảo hiểm y tế để được điều trị tai nạn lao động theo quy định.
Luật cũng quy định đối với trường hợp người lao động bị tai nạn giao thông trên đường đi làm về được xem là tai nạn lao động; trong trường hợp nếu không có sơ đồ hiện trường và biên bản điều tra của lực lượng cảnh sát giao thông thì người bị tai nạn giao thông trên đường đi làm hoặc trên đường đi làm về chỉ cần có giấy xác nhận của UBND xã, phường hoặc của cơ quan công an xã, phường nơi xảy ra tai nạn giao thông thì được xem là tai nạn lao động và được làm thủ tục tai nạn lao động đầy đủ theo quy định.
Không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật áp dụng
Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) năm 2015 được bố cục thành 10 phần, 42 chương, 517 điều (trong đó bổ sung mới 102 điều, sửa đổi, bổ sung 292 điều).
Điều 4, Khoản 2 Bộ luật Tố tụng dân sự quy định: Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Vụ việc dân sự chưa có điều luật để áp dụng là vụ việc dân sự thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự, nhưng tại thời điểm vụ việc dân sự đó phát sinh và cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu tòa án giải quyết chưa có điều luật để áp dụng. Việc giải quyết vụ việc dân sự quy định tại khoản này được thực hiện theo các nguyên tắc do Bộ luật Dân sự và Bộ luật này quy định.
Bộ luật sửa đổi, bổ sung quy định về thẩm quyền của Tòa án theo hướng tất cả những tranh chấp, yêu cầu về dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại và lao động đều thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, trừ trường hợp theo quy định của luật thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác.
Người bị chất vấn không được ủy quyền cho người khác trả lời thay
Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân quy định về hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội; Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân, các Ban của Hội đồng nhân dân, Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân.
Trong đó, Luật quy định về chất vấn, theo đó, người bị chất vấn phải trả lời trực tiếp, đầy đủ vấn đề mà đại biểu Quốc hội đã chất vấn, không được ủy quyền cho người khác trả lời thay; xác định rõ trách nhiệm, biện pháp và thời hạn khắc phục hạn chế, bất cập (nếu có).
Bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng
Luật An toàn thông tin mạng gồm 8 chương, 54 điều quy định về hoạt động an toàn thông tin mạng, quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc bảo đảm an toàn thông tin mạng… Tại Chương II cũng quy định rất rõ việc bảo vệ thông tin cá nhân. Đó là quy định về nguyên tắc bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng; thu thập và sử dụng thông tin cá nhân; cập nhật, sửa đổi và hủy bỏ thông tin cá nhân; bảo đảm an toàn thông tin cá nhân trên mạng; trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước trong bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng.
Đổi mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của một số cơ quan
Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (gồm 17 chương, 173 điều) được xây dựng trên cơ sở hợp nhất 2 Luật hiện hành (Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân năm 2004).
So với Luật năm 2008 và Luật năm 2004, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 có một số điểm đổi mới cơ bản về quy trình xây dựng, ban hành văn bản như sau: Tách bạch quy trình xây dựng chính sách với quy trình soạn thảo luật, pháp lệnh, nghị định của Chính phủ và nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, trong đó, tập trung quy định về quy trình xây dựng chính sách; Đổi mới quy trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của một số cơ quan, người có thẩm quyền khác, theo đó bổ sung quy định cụ thể hơn về trình tự, thủ tục soạn thảo, thẩm định, thẩm tra văn bản; Bổ sung nhiều quy định mới về việc tổ chức lấy ý kiến nhằm mở rộng dân chủ, tăng cường công khai, minh bạch trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân tham gia vào quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật./.
Theo Thu Hằng
Báo điện tử Đảng cộng sản Việt Nam