Thổ Hà, một làng quê có truyền thống từ lâu đời, nơi đây hiện còn lưu giữ những nét đặc trưng của làng cổ đồng bằng Bắc Bộ với nhiều giá trị quý giá về văn hóa. Người dân nơi đây có truyền thống cần cù, khéo léo, nhanh nhạy, sáng tạo trong lao động. Nếu trước đây, Thổ Hà được cả nước biết đến là làng gốm nổi tiếng, thì nay nghề làm bánh đa nem đã thay thế và trở thành sản phẩm đặc sắc của miền quê này.
Bánh đa nem Thổ Hà là thành phần không thể thiếu trong nhiều món ăn đặc sắc.
Làng Thổ Hà có một đặc trưng rất khác biệt với bao làng quê khác, bao đời nay họ sinh sống chủ yếu bằng nghề thủ công. Nhiều thế kỷ trước, Thổ Hà nổi tiếng cả nước với sản phẩm gốm. Trải bao thăng trầm, cuối thế kỷ XX nghề gốm phai nhạt. Với bản chất cần cù, sáng tạo, không cam chịu người dân nơi đây tiếp tục tìm hướng đi mới cho mình. Họ bươn trải khắp chốn, cùng quê học hỏi và đem về làng đủ thứ nghề: làm mì gạo, làm bánh kẹo, nấu rượu, buôn bán nhỏ, thế nhưng không hiểu sao cái nghề làm bánh đa nem lại có duyên với làng, với con người nơi đây đến thế. Ban đầu bánh làm ra chỉ cung ứng trong làng, trong xã, rồi tiếng đồn vang xa, nhiều người biết đến sản phẩm này của Thổ Hà. Hàng ngày lái buôn về làng cất hàng đi bán từ Bắc Ninh, Hà Nội, Lạng Sơn,… và rồi nó trở thành cái nghề, cái nghiệp gắn bó tự nhiên, máu thịt với người Thổ Hà lúc nào không hay.
Phơi bánh là công đoạn quyết định đến chất lượng của bánh đa nem.
Làng Thổ Hà hiện có khoảng 800 hộ với gần 3.600 nhân khẩu, trong đó hơn 400 hộ làm bánh đa nem. Trong điều kiện nhân lực và thời tiết tốt nhất, hàng ngày khoảng gần 4,7 triệu chiếc bánh đa nem được xuất bán ra thị trường. Dù kinh tế có suy thoái nhưng công việc sản xuất kinh doanh của làng vẫn vững vàng bởi sản phẩm bánh đa nem gần như thiết yếu. Nhờ biết áp dụng công nghệ vào sản xuất, nên công việc tráng bánh đa nem đã nhàn hơn trước rất nhiều, người dân đã sử dụng máy tráng bánh thay vì tráng thủ công trước đây, năng suất cao mà sản phẩm lại đẹp hơn. Với mức giá cả hiện nay, mỗi lao động chính có thu nhập trung bình hàng tháng khoảng 7-8 triệu đồng.
Máy tráng đã cơ bản thay thế cho tráng thủ công.
Ngoài ra, người Thổ Hà cũng rất thức thời với những nghề mới. Bắc Giang xưa nay vốn nổi tiếng với bánh đa Kế. Bánh giòn, thơm, bùi và hơi có chút vị ngọt. Người làng Thổ Hà những năm gần đây cũng đã bắt đầu học làm bánh đa và cho đến giờ, thương hiệu bánh đa Thổ Hà cũng đang nổi lên trên thị trường.
Nếu có cơ hội qua Bắc Giang, du khách đừng bỏ lỡ cơ hội mua làm quà cho bạn bè, người thân sản phẩm đặc trưng của người làng Thổ Hà, chắc chắn sản phẩm làng nghề sẽ để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng quý khách./.
ST