Một số quy định về điều kiện kinh doanh đang khiến doanh nghiệp khó khăn, ngày càng thu hẹp quy mô, thậm chí dẫn đến tình trạng độc quyền.
Một số điều kiện về kinh doanh gas đang vượt quá khả năng đối với doanh nghiệp, nhất là
doanh nghiệp miền núi. (Ảnh minh họa: KT)
Nghị định 19/2016 về kinh doanh khí gas (LPG) có hiệu lực từ hơn 3 tháng nay nhằm đưa hoạt động này vào quy củ, tránh gian lận gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, quá trình thực hiện bắt đầu phát sinh những điểm bất cập.
Nhiều ý kiến cho rằng một số quy định điều kiện kinh doanh đang khiến doanh nghiệp khó khăn, ngày càng thu hẹp quy mô, thậm chí dẫn đến tình trạng độc quyền làm méo mó thị trường.
Lo “chết yểu” vì những điều kiện kinh doanh
Theo Nghị định 19/2016, điều kiện để thương nhân phân phối khí là phải có các bồn chứa với tổng sức chứa tối thiểu 300 m3, có số lượng bình loại 12kg đủ điều kiện lưu thông là 100.000 chiếc, với tổng dung tích chứa tối thiểu hơn 2,6 triệu lít; phải có trạm nạp gas vào bình thuộc sở hữu của thương nhân; có tối thiểu 20 tổng đại lý hoặc đại lý kinh doanh gas…
Kinh doanh trong lĩnh vực gas từ nhiều năm nay, ông Hà Thanh Tùng, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất và dịch vụ thương mại Đông Tùng ở tỉnh Hà Giang cho biết, điều kiện quy mô kinh doanh với bồn chứa tối thiểu 300m3, 100.000 vỏ bình gas là quá lớn đối với tỉnh miền núi và cũng không phù hợp với quy mô dân số.
Hoặc nếu để đáp ứng được điều kiện kinh doanh này thì doanh nghiệp cần lượng vốn rất lớn, đồng nghĩa với việc đẩy giá thành lên cao, hạn chế sức cạnh tranh của doanh nghiệp. Không chỉ vướng mắc ở quy mô kinh doanh, ngay cả các thủ tục hành chính cũng rắc rối không kém.
“Điều kiện đưa ra vượt quá khả năng đối với doanh nghiệp ở miền núi dẫn đến doanh nghiệp phải vay lượng vốn quá lớn để đầu tư. Ngoài ra, ràng buộc điều kiện đại lý hạn chế quyền kinh doanh thời gian chuyển tiếp là 2 năm để thực hiện. Nhưng hiện nay, không có giấy phép là tổng đại lý và kinh doanh phân phối để cấp cho đại lý. Họ muốn phát triển thương hiệu gas cũng không được bị bó hẹp điều kiện kinh doanh, dẫn tới quy mô kinh doanh dần bị bó hẹp lại, không có cơ hội mở”, ông Tùng phản hồi.
Trước những khó khăn này, mới đây, 30 doanh nghiệp kinh doanh gas đã có đơn kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương xem xét về điều kiện khi doanh khí gas.
Theo phản ánh của các doanh nghiệp, các điều kiện kinh doanh nêu trên dẫn đến việc loại bỏ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia mới vào thị trường. Điều này sẽ gây ra những thiệt hại rất lớn cho nền kinh tế nói chung và cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ nói riêng đang kinh doanh gas.
Nếu các doanh nghiệp này muốn tiếp tục kinh doanh, thì phải đáp ứng được các điều kiện trên, tức là bình quân mỗi doanh nghiệp sẽ bắt buộc phải chi thêm khoảng 25 - 30 tỷ đồng, để đầu tư vào hệ thống bồn chứa, bình gas chỉ với mục đích để được cấp lại giấy phép kinh doanh, mà không cần thiết để sử dụng vào sản xuất, kinh doanh. Ước tính tổng số tiền mà các doanh nghiệp phải chỉ chỉ để xin lại và duy trì giấy phép lên tới 35 triệu USD.
Ngoài ra, theo các doanh nghiệp gas, các quy định trên còn có nguy cơ gián tiếp gây ra méo mó thị trường, khi chỉ một số ít doanh nghiệp đáp ứng được điều kiện kinh doanh, dễ dẫn đến độc quyền, gây hạn chế cạnh tranh tại một địa bàn, nhất là ở các tỉnh miền núi, hải đảo khó khăn.
Bởi vậy, các doanh nghiệp này kiến nghị cần xem xét sửa đổi Nghị định theo hướng bỏ hoặc giảm điều kiện về tổng dung tích bồn chứa tối thiểu từ 300 m3 xuống 150 m3; tổng dung tích chai LPG tối thiểu hơn 2,6 triệu lít xuống hơn 1,3 triệu lít.
Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, kinh doanh, phân phối khí gas thuộc ngành nghề kinh doanh có điều kiện, do đó cần có những quy định cụ đối với thương nhân, nhằm tránh tình trạng gian lận hoặc nguy cơ mất an toàn, thiệt hại đối với người tiêu dùng. Tuy nhiên, nhìn vào các quy định về điều kiện kinh doanh có thể thấy còn nhiều điểm bất cập, không có lợi cho thị trường cũng như người tiêu dùng, đồng thời hạn chế sự cạnh tranh của doanh nghiệp.
“Nghị định 19/2016 đặt điều kiện quá cao gây khó khăn, có những địa phương như Hà Giang, Cao Bằng và các tỉnh miền núi quy mô thị trường nhỏ. Điều kiện quá cao sẽ không phù hợp với thực tế, loại bỏ nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa ra khỏi thị trường gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp. Do đó, Nghị định 19 đi ngược lại hỗ trợ khuyến khích phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa. VCCI khuyến nghị cần bỏ giảm điều kiện kinh doanh, nên kiểm soát độ an toàn thôi còn tăng quy mô như thế thì chỉ tạo ra sự độc quyền, tạo ra sự thống lĩnh thị trường của các doanh nghiệp lớn”, ông Tuấn phân tích.
Vẫn đang nghiên cứu…gỡ khó cho doanh nghiệp
Theo Bộ Công Thương, trước đây Nghị định 107/2009 quy định đối với thương nhân phân phối phải có về điều kiện kho chứa các bồn LPG tối thiểu 800 m3 và phải có 300.000 vỏ bình gas. Xét thấy các điều kiện về số lượng bình gas và kho chứa là quá lớn gây khó khăn cho doanh nghiệp, có thể gây lãng phí tài sản đầu tư của xã hội, vì vậy, tại Nghị định 19/2016 đã giảm 2/3, chỉ còn 100.000 vỏ bình gas, kho chứa các bồn LPG tối thiểu giảm còn 300 m3.
Thực tế, mục đích quy định điều kiện vỏ bình và bồn chứa là để các doanh nghiệp có điều kiện phát triển, tham gia vào thị trường gas. Từ đó tạo ra sự cạnh tranh về giá cả, đem lại quyền lợi cho người tiêu dùng.
Trước những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, ông Võ Văn Quyền, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ đang theo dõi khảo sát lại, nếu thấy hợp lý sẽ trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
“Nghị định đã có hiệu lực thì phải thi hành, nhưng trong quá trình thi hành có vướng mắc, có doanh nghiệp này ủng hộ, doanh nghiệp khác không ủng hộ. Nhất là những quy định điều kiện để tham gia thị trường thì có doanh nghiệp phản đối, có doanh nghiệp đồng tình…. Bộ vẫn sẽ lắng nghe để ghi nhận. Nghị định còn 2 năm chuyển đổi, tức là cho phép chuyển đổi trong vòng 2 năm, tất nhiên có thể nhanh hơn, nếu thấy hợp lý thì vẫn đề xuất có điều chỉnh”, ông Quyền chia sẻ.
Kinh doanh gas là ngành nghề có điều kiện, liên quan đến an ninh năng lượng, an toàn tính mạng con người. Do vậy, theo Bộ Công Thương, dù là kinh tế thị trường nhưng vẫn cần có thiết chế để quản lý. Tuy nhiên, điều kiện kinh doanh cũng cần phù hợp với thực tế, khả năng gia nhập thị trường của doanh nghiệp, tránh nguy cơ độc quyền, dẫn đến méo mó thị trường và không tạo dựng được môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh./.
Theo Việt Hà/VOV.VN