Ở các vùng nông thôn, khi mùa thu hoạch lúa sắp tới cũng là lúc ếch nằm mà (nằm tổ) trên các chân ruộng cạn nước, cũng như ven các bờ vùng bờ thửa.
Những tháng cuối năm thường ếch nhiều hơn, và béo hơn, bởi khoảng thời gian này ếch bước vào giai đoạn ngủ đông, vì thế việc bắt ếch là khá dễ dàng khi chỉ cần dùng thuổng gạt qua lớp đất phía ngoài cửa mà là đã thấy chú ếch lộ ra. Ếch nằm mà luôn rất hiền, không lanh lẹ như khi ở ngoài đồng ruộng, nên khi gạt đất ra, đôi mắt ếch dẫu nhìn chằm chằm xong chúng cũng không vội vã nhảy đi mà co rúm người lại...
Ếch và các món ăn chế biến từ thịt ếch luôn cung cấp cho các bữa cơm của các gia đình nhà nông thêm đủ đầy chất dinh dưỡng, cùng với tôm, cá, cua- những sản vật sẵn có trong đồng ruộng, mương máng. Ở một số nơi, ếch còn được gọi là con “gà đồng”, vì bởi thịt của nó thơm, ngọt và ngon chẳng khác gì thịt gà. Quả là món thịt ếch không chỉ ngon, mà còn chế biến được làm nhiều món, khi món nào cũng mang một hương vị riêng cực kỳ hấp dẫn. Có thể kể tới các món ngon từ con ếch như: ếch om chuối đậu; ếch rang muối; ếch kho tương; ếch xào xả ớt... Thế nhưng, có lẽ ngon và hấp dẫn hơn cả đó là món chả ếch bằm!
Vâng, thường là với bất cứ ai sinh ra và lớn lên ở các vùng thôn quê thì đều đã từng được thưởng thức món này, nếu không muốn nói là thường xuyên. Cách chế biến món chả ếch bằm cực kỳ giản đơn mà dẫu bạn không phải là người bếp núc nội trợ giỏi cũng có thể làm một cách thành thạo khi được chỉ bảo qua một vài lần. Thịt ếch sau khi đã sơ chế, chặt đầu, lột da, moi hết nội tạng, và rửa sạch sẽ được bỏ lên chiếc thớt thật lớn rồi dùng dao to bản bằm cho thật nhuyễn. Việc bằm thịt ếch khá cầu kỳ, lâu công khi người bằm phải dùng dao bằm đi bằm lại trong khoảng thời gian khá dài, đến khi nào thịt ếch mịn và nhuyễn mới đạt yêu cầu.
Trong khi bằm thịt ếch cũng phải nêm vào đó thêm vài loại rau gia vị như: lá mùi tàu, lá xương xông, hành lá. Thêm một vài nhánh tỏi cũng sẽ làm món chả ếch bằm thêm dậy mùi thơm. Thịt ếch bằm xong, bỏ vào một chiếc tô, lúc này đến phần nêm nếm gia vị, và công đoạn này cũng khá quan trọng khi quyết định đến món chả có ngon, có vừa vặn hay không. Nước mắm ngon, tiêu bột, mì chính được định lượng nêm vào sao cho vừa đủ, để món chả không quá lạt, cũng không quá mặn, làm sao đó ăn vừa miệng mọi người. Thịt ếch sau khi đã nêm gia vị được trộn đều, để khoảng vài chục phút cho gia vị ngấm. Song hành với việc nổi lửa bắc chảo rán chả là lúc dùng tay vo nặn các viên thịt lại để cho vào chảo dầu đang sôi. Các viên chả thường được nặn theo hình dẹt mỏng, tròn, to bằng miệng chiếc chén uống trà. Lửa rán chả luôn phải vặn nhỏ liu riu để chả không bị cháy xém. Khi chả đã chín già, có màu vàng rộm thì gắp ra.
Món chả ếch bằm bày lên đĩa ăn nóng kèm với vài thứ rau gia vị. Tùy theo khẩu vị của mỗi người có thể chọn rau ăn kèm như, gốc hành chẻ, rau húng Láng, thì là... Nhưng một loại rau không thể thiếu được khi ăn với chả ếch bằm là rau mùi (ngò), bởi thiếu loại rau gia vị này thì món ăn sẽ thiếu đi vị hấp dẫn vốn có. Ngoài ra, ăn món chả ếch bằm cũng luôn phải có bát nước mắm chấm, cùng những lát ớt cay nồng đi kèm.
Món chả ếch bằm dân giã mang dư vị đồng quê luôn tuyệt ngon với người thưởng thức, nhất là những ai lần đầu được nếm món này. Tôi không nhớ nổi mình đã từng ăn món này bao nhiêu lần từ hồi thơ bé, bởi vì nó quá nhiều, xong chẳng khi nào tôi thấy ngán, mà vẫn luôn nao lòng thèm muốn. Chẳng vậy mà mỗi khi có dịp trở về quê nhà, mẹ vẫn luôn làm món chả ếch bằm và tôi được ăn no nê thỏa thích...
ST