Từ thành phố Vĩnh Yên (tỉnh Vĩnh Phúc) theo quốc lộ 2B lên thị trấn du lịch Tam Đảo khoảng 1km, có một ngôi chùa mang dáng vẻ thâm trầm, cổ kính xen lẫn sự huyền ảo, lung linh. Tọa lạc trên một quả đồi thấp có thế long hàm ngọc (rồng ngậm ngọc) với diện tích 6,2ha, chùa Hà Tiên được ví như một bông hoa đẹp trong không gian, cảnh quan thiên nhiên hiền hòa.
Một ngôi chùa mới được xây dựng
Tương truyền, thuở xưa quốc mẫu Tây Thiên Lăng Thị Tiêu trên đường hội quân với Hùng Vương thứ sáu đánh giặc, đã chọn nơi đây làm chỗ chiêu binh tụ kiệt. Để tưởng nhớ quốc mẫu đã có công dẹp giặc cứu nước cứu dân, người dân địa phương đã làm đền thờ bà. Chùa Hà Tiên được xây dựng từ khoảng những năm hưng thịnh của Phật giáo dưới triều nhà Lý. Đây vừa là Phật học đường, vừa là nơi truyền bá tri thức giáo pháp cho nhiều thế hệ tăng ni, cư sĩ qua hàng trăm năm. Khuôn viên chùa cổ có 5 cây Bảo Tháp (loại 3 tầng) cùng cây si cổ thụ như buông hàng rễ phụ ôm trọn trong mình một cây Bảo Tháp. Đó là nhân chứng lịch sử về nơi hoằng hóa Phật pháp của một thời kỳ Phật giáo hưng thịnh cách đây hàng thế kỷ.
Chùa Hà Tiên với một không gian văn hóa đặc trưng Phật giáo Đại thừa được phục hưng sau nhiều thập kỷ. Trải qua thời gian và chiến tranh, dù đã được người dân, nhất là các vị tăng, ni dồn nhiều tâm sức giữ gìn, bảo vệ, nhưng ít nhiều đã bị mai một. Chùa Hà Tiên nay đã được tôn tạo, tu bổ để trả lại vẻ đẹp và giá trị cho một trong những công trình lịch sử mang biểu trưng của nền văn hóa Phật giáo đã ăn sâu vào tiềm thức của nhân dân qua bao đời. Qua cổng tam quan từ phía đông nam đến tả hữu môn, vòng qua hành lang với Tam Bảo có kiến trúc không gian mô phỏng tòa Bảo Tháp 3 tầng, phía sau là nhà thờ Tổ, đối xứng hai bên có nhà tiếp khách và phòng trưng bày. Các công trình trong chùa gồm có nhà thư viện, vườn Tháp, giếng Ngọc, các ngôi tượng đại diện cho quá trình khai mở, tu luyện đến thành viên mãn và trở lại hoằng hóa đạo pháp cho thập đại chúng sinh của Đức Phật Tổ Thích Ca Mâu Ni, hàng Bồ Tát thừa, Thanh Văn thừa... Bên cạnh đó, nơi đây còn có khuôn viên dành để kiến trúc mô phỏng những ngôi chùa nổi tiếng trên thế giới và khu vực Đông Nam Á. Mỗi lần du khách và phật tử thập phương đến đây có cơ hội chiêm ngưỡng và tịnh tâm, hòa mình vào không gian thực thực hư hư như cõi bồng lai tiên cảnh ở thế giới Sa Bà với rừng thông, rừng trúc, hồ nước như khai nguyên cho dòng chảy Bát nhã tuyền, đưa con người thoát khỏi cảnh trần thế để đến với cõi tiên, cõi phật ngay tại cõi trần gian.
Chùa Hà Tiên là sự đan xen hài hòa giữa môi trường, cảnh quan, không gian trong lành, tịch mịch với những kiểu dáng kiến trúc riêng biệt đã tạo nên một tổng thể khối kiến trúc hoành tráng và độc đáo. Với nguyên vật liệu, kiểu dáng, kỹ thuật truyền thống, qua bàn tay và trí tuệ của những nghệ nhân tài hoa, chùa Hà Tiên vẫn giữ được nét đẹp cổ kính, thanh thoát. Mỗi lần vào đây, tôi luôn cảm thấy tĩnh tại tâm hồn trong một không gian huyền mặc.
ST