Bằng chứng đáng lo ngại từ các nghiên cứu ban đầu trên bệnh nhân mắc Covid-19 đang cho thấy nhiễm trùng có thể để lại những di chứng lâu dài, từ mất các giác quan đến tổn thương tim và phổi.
Bằng chứng từ các nghiên cứu ban đầu trên bệnh nhân mắc Covid-19 đang bắt đầu cho thấy virus có thể để lại những di chứng gây tàn phế.
Những di chứng này có thể chỉ ảnh hưởng đến một tỷ lệ nhỏ người mắc bệnh. Nhưng với con số bị nhiễm bệnh rất lớn thì những người bị ảnh hưởng lâu dài có thể lên tới hàng triệu người.
Ví dụ, virus corona đã được báo cáo là gây ra tổn thương lâu dài cho phổi và tim. Nhưng lịch sử cho thấy có thể có những hậu quả khác.
Sau đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, với nửa tỷ người được cho là đã bị nhiễm bệnh, nhiều bệnh nhân sống sót bị đờ đẫn và trầm cảm dai dẳng, Laura Spinney, tác giả cuốn “Dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 đã làm thay đổi thế giới như thế nào”, nói.
"Virus ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống", bà nói. “Người bệnh cũng báo cáo bị chóng mặt, mất ngủ, mất thính giác hoặc khứu giác và mờ mắt.'
Và một số người tin rằng đại dịch Covid-19 sẽ dẫn đến sự bùng nổ tương tự các di chứng và trầm cảm sau khi nhiễm virus.
Có một tiền lệ với nhiều vụ dịch. "Các biến chứng tâm thần và thần kinh đã được báo cáo trong dịch Sars năm 2003", Hội Thần kinh Ý gần đây đã cảnh báo.
“Ngoài những thay đổi tâm trạng trầm cảm, rối loạn lo âu và ý tưởng tự tử, các trường hợp ảo thị và ảo thính, rối loạn hành vi, hoang tưởng và rối loạn định hướng đã được báo cáo.”
Năm 2011, các nhà nghiên cứu Canada đã báo cáo về một tình trạng mà họ gọi là hội chứng hậu Sars mãn tính ở 22 bệnh nhân, trên tạp chí BMC Neurology. Tất cả các bệnh nhân đều bị suy nhược, đau, yếu và trầm cảm kéo dài.
Mối liên quan giữa virus đường hô hấp và rối loạn tâm trạng được ủng hộ bởi các chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Royal Free Hospital và Trường Y Đại học London College, viết trên tạp chí Brain, Behavior and Immunity năm 2016.
Họ thấy rằng sau 30 đến 180 ngày, những người bị nhiễm cúm có nguy cơ mắc trầm cảm cao hơn 57% so với những người không bị cúm.
Mọi nhiễm virus, từ quai bị đến sốt viêm tuyến bạch cầu hoặc cúm, đều có thể gây ra hội chứng hậu nhiễm virus, dẫn đến yếu và kiệt sức kéo dài. Các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu, đau nhức, khớp cứng, các tuyến bị sưng, khó tập trung và có thể kéo dài nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng.
Chưa rõ tại sao lại có các triệu chứng này, nhưng có thể là do virus gây ra viêm, hoặc do sự hiện diện kéo dài của chính virus.
Covid-19 cũng có thể dẫn đến các vấn đề lâu dài khác. 6/10 số người có xét nghiệm dương tính nói rằng họ bị mất khứu giác và vị giác.
Tình trạng này có thể là tạm thời, nhưng bằng chứng của Anh cho thấy nhiều trường hợp có thể là vĩnh viễn - một tình trạng gọi là mất khứu giác sau nhiễm virus (PVOL).
PVOL đã gặp sau một số bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, chẳng hạn như cúm, khi nhiễm trùng gây rụng những đầu mút mảnh như sợi tóc của tế bào thụ cảm mùi bên trong mũi, khiến các tế bào không còn nhận các phân tử mùi từ mũi.
Tuy nhiên, với Covid-19, các báo cáo mới được công bố cho thấy virus gây tổn thương các tế bào trong niêm mạc mũi hỗ trợ các tế bào thụ thể. Nó có thể gây ra cả hai dạng tổn thương.
Mất khả năng ngửi có thể ảnh hưởng đến mọi thứ, từ việc tận hưởng những chuyến đi bộ ở nông thôn đến các mối quan hệ cá nhân. Khứu giác của chúng ta liên quan trực tiếp đến vị giác, vì vậy những người mắc bệnh sẽ không còn có chung niềm vui khi ăn uống cùng bạn bè và gia đình. Khoảng một phần ba mất hứng thú với thực phẩm. Những người khác sống nhờ vào những món ăn chế biến sẵn không lành mạnh, vì vậy họ có thể trải qua những mức độ cảm giác.
Việc tập luyện khứu giác, bao gồm ngửi dầu thơm hàng ngày để kích thích các dây thần kinh khứu giác phát hiện mùi, có thể đưa cảm giác quay trở lại.
Trong khi đó, cứ bốn người thì có một người bị ho sau nhiễm virus có thể kéo dài đến 10 tuần sau khi cơ thể không còn virus corona.
Đáng lo ngại hơn là các báo cáo cho biết nhiễm Covid-19 có thể gây ra xơ phổi. Tháng trước, các nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Đại học George Washington ở Hoa Kỳ đã đăng tải hình ảnh cho thấy tình trạng viêm nghiêm trọng ở phổi của một bệnh nhân 59 tuổi có triệu chứng Covid-19.
Bác sĩ Keith Mortman, trưởng khoa phẫu thuật lồng ngực của bệnh viện, cảnh báo: “Khi tình trạng viêm này giảm và nhiễm trùng được loại trừ, nó sẽ để lại sẹo trên phổi. Điều này có thể làm suy giảm khả năng hô hấp trong tương lai”.
Tại Hồng Kông, một nghiên cứu trên 12 người đã hồi phục sau khi nhiễm virus corona báo cáo 3 người không thể đi bộ nhanh do bị khó thở vì tổn thương phổi.
Bác sĩ Owen Zeng, người đứng đầu trung tâm bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện Princess Margaret, dự đoán một số bệnh nhân Covid-19 có thể giảm 20 đến 30% chức năng phổi.
Ông khuyên các bệnh nhân xuất viện nên thực hiện các những bài tập kích thích hệ thống tim mạch, chẳng hạn như bơi, với hy vọng điều này có thể giúp phổi của họ phục hồi dần dần.
Trong khi đó, các chuyên gia tim mạch lo ngại rằng nhiễm Covid-19 có thể gây hại lâu dài cho tim - ngay cả ở những người không có vấn đề về tim tiềm ẩn trước đó.
Một báo cáo trên tạp chí JAMA Cardiology của Đại học Texas ở Mỹ cảnh báo virus corona có thể gây viêm tim.
Điều này có thể dẫn đến viêm cơ tim, khiến tim bị yếu và tạo ra mô sẹo buộc nó phải làm việc nhiều hơn để lưu thông máu và oxy. Tổn thương có thể là vĩnh viễn.
Theo các bác sĩ tim mạch Texas, sẹo do virus corona cũng có thể gây ra các vấn đề về nhịp tim do ức chế vận động lành mạnh của cơ tim. Các triệu chứng có thể đi từ khó chịu nhẹ đến đau tim chết người.
"Chúng tôi biết có nguy cơ tổn thương tim do virus corona, bất kể bạn có bị bệnh tim trước đó hay không", Tiến sĩ Mohammad Madjid, giảng viên tim mạch tại Đại học Texas, nói.
Mới tháng trước, một nghiên cứu trên 420 bệnh nhân người lớn của Đại học Vũ Hán, Trung Quốc báo cáo trên tờ Jama Cardiology rằng 1/5 số bệnh nhân Covid-19 nhập viện bị tổn thương tim kéo dài.
Bằng chứng như vậy cho thấy ngành y tế có thể phải cung cấp dịch vụ và hỗ trợ cho những người bình phục sau nhiễm virus corona, những người có thể mắc bệnh tim và phổi mới.
Kenneth Tyler, giáo sư thần kinh tại Đại học Y khoa Colorado ở Hoa Kỳ cũng dự đoán rằng dịch bệnh có thể để lại một di sản những bệnh thần kinh do tổn thương mô não và dây thần kinh.
Ông cảnh báo phải chuẩn bị sẵn sang các chuyên gia y tế và ngân sách để đối phó với những tổn hại về sức khỏe mà Covid-19 có thể để lại sau khi thức dậy.
Theo Cẩm Tú/dantri.com.vn