Khoảng tháng 3 âm lịch, loài côn trùng sống ở đáy sông bắt đầu ngoi lên mặt nước để lột xác. Lúc ấy, người dân ven sông Hồng lại tất bật thu hoạch chúng về bán với giá nửa triệu đồng mỗi cân.
Vài năm gần đây, đến hẹn lại lên, khoảng từ tháng 2 đến tháng 4 âm lịch, ở vùng ven sông Hồng lại xuất hiện con vờ (hay còn gọi là con vờ vờ). Thời điểm ấy, loài côn trùng này bắt đầu ngoi từ dưới đáy sông lên mặt nước, phủ kín cả một vùng rộng khắp.
Tuy chỉ sống được vài giờ nhưng con vờ lại là thứ đặc sản riêng có của vùng sông Hồng được nhiều thực khách sành ăn săn đón. Một số người từng thưởng thức loài côn trùng này nhận xét, vờ có vị bùi bùi, mềm và béo ngậy, ngon nhất khi rang với lá chanh.
3-4 năm trở lại đây, khoảng từ tháng 2 đến tháng 4 âm lịch, người dân chài ven sông Hồng lại nhộn nhịp thu hoạch "của trời cho" - con vờ (Ảnh: Nguyễn Hương).
Anh Nguyễn Văn Minh (sống ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, con vờ từng có nhiều ở sông Hồng cách đây hơn chục năm, sau đó không rõ vì lý do gì mà biến mất. Vài năm gần đây, chúng xuất hiện trở lại và nhanh chóng được các ngư dân địa phương đánh bắt, đem về bán cho khách với giá 280.000 - 320.000 đồng/kg. Có thời điểm, vờ khan hiếm, số lượng không nhiều mà nhu cầu khách mua tăng cao nên giá thành loài côn trùng này đội lên tới cả nửa triệu đồng.
"Con vờ sống ở đáy sông, chỉ ngoi lên mặt nước trong vài giờ để lột xác vào sáng sớm. Mỗi năm, vờ xuất hiện vài lần nhưng thời điểm từ tháng 2 đến tháng 4 âm lịch là nhiều nhất. Những người dân có kinh nghiệm sẽ biết cách xác định thời gian vờ ngoi lên mặt sông. Thông thường, nếu ngày đầu tiên trong năm vờ nổi lên thì một tuần sau sẽ có tiếp. Lúc đó, người ta đi thuyền, mang theo lưới hoặc vợt cỡ lớn ra sông để thu hoạch vờ", anh Minh nói.
Sau hai lần lột xác, con vờ sẽ đẻ trứng rồi chết. Trứng nở thành ấu trùng rồi lại trở về đáy sông, "ẩn mình" đến ngày được nổi lên mặt nước để lột xác (Ảnh: Ngọc Phúng Phính).
Người đàn ông này cũng nhấn mạnh, con vờ chỉ xuất hiện trong khoảng 2 tiếng, tầm từ 4-6h sáng rồi biến mất. Chúng sống ở nơi đất thịt dưới đáy sông với vòng đời trải qua hai lần lột xác. Ban đầu, ấu trùng từ dưới đất ngoi lên mặt nước lột xác, bay vật vờ khoảng 15 phút rồi tiếp tục lột xác lần hai. Quá trình này kéo dài khoảng 1 tiếng.
Để bắt được con vờ, những người dân chài phải canh giờ và thời tiết. Ngày con vờ xuất hiện, họ dậy từ 4 giờ sáng, di chuyển bằng thuyền máy ra khu vực cửa sông Hồng rồi dùng phễu lưới để thu hoạch chúng. Cách làm này giúp người ta đánh bắt được vờ nhanh chóng với số lượng lớn, thay vì dùng phương pháp thủ công, thô sơ bằng vợt.
"Con vờ chỉ xuất hiện trong thời gian ngắn, lại dễ bị nát dưới nước nên khi bắt phải dứt khoát và nhanh tay, đồng thời tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng của chúng. Có vậy, vờ thu hoạch được, đem chế biến làm món ăn mới ngon. Ngày cao điểm, gia đình tôi vớt được khoảng 30-40kg vờ", anh Minh tiết lộ thêm.
Người dân ven sông Hồng phải canh ngày, canh giờ, chờ đúng lúc vờ bay kín mặt nước thì đi thuyền máy có gắn lưới cỡ lớn ra thu hoạch (Ảnh: Tùng Đào).
Con vờ sau khi đánh bắt sẽ được đãi sạch trực tiếp trên sông để loại bỏ phần xác mềm rồi mới đem bán. Vài năm gần đây, loài côn trùng này trở thành đặc sản hút khách sành ăn ở Thủ đô nên lúc nào cũng trong tình trạng "cháy hàng".
Chị Lê Thúy (ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, đầu vụ, vờ thu hoạch được nhiều nên có giá từ 280.000 - 320.000 đồng/kg. Cuối mùa, số lượng vờ ít hơn, giá có thể đội lên hơn nửa triệu đồng/kg. Nhiều thực khách sẵn sàng trả giá cao, đặt lịch trước cả vài tháng nhưng cũng không có để mua.
Trước đây, vờ là món ăn dân dã của người dân chài ven sông Hồng. Ngày nay, loài côn trùng này trở thành đặc sản có giá thành đắt đỏ, lên tới cả nửa triệu đồng/kg, được giới sành ăn yêu thích. Trong hình là món vờ rang lá chanh (Ảnh: Nguyệt Ánh Lê).
"Sở dĩ vờ có giá cao và được nhiều người yêu thích bởi hương vị lạ miệng, là nguyên liệu chế biến nhiều món ngon như vờ chiên lá móc mật, vờ rang lá chanh, nộm vờ, vờ xào rau muống, lẩu vờ riêu cua,... Riêng món vờ nấu cá ngạnh hay chả vờ là ngon, dễ làm và phổ biến hơn cả", chị Thúy cho hay.
Theo người phụ nữ này, quá trình chế biến con vờ đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo. Vờ mua về được nhặt sạch phần xác rồi đem rửa với nước thật nhẹ tay, tránh làm nát chúng. Vờ để thật ráo nước rồi đem trộn với thịt xay, lá lốt thái nhỏ và nêm nếm gia vị vừa ăn. Bắc chảo lên, chờ dầu thật nóng thì cho chả vờ vào rán. Chả vờ có màu vàng ươm, vị béo ngậy và dậy mùi thơm nức mũi.
Quá trình chế biến con vờ đòi hỏi tỉ mỉ để đảm bảo vờ không bị nát, giữ được hương vị thơm ngon (Ảnh: San San).
Chả vờ chiên trứng, lá lốt là một trong những món được nhiều thực khách yêu thích (Ảnh: Hương Nguyễn).
Con vờ chế biến cùng cá ngạnh hoặc nấu lẩu đều ngon, giúp nước dùng thêm ngọt thanh, có vị béo ngậy (Ảnh: Tố Linh).
Với món vờ om cá ngạnh, cách làm cũng tương tự như chả vờ. Nhưng vờ sau khi làm sạch sẽ được xào sơ qua với thịt ba chỉ. Cá ngạnh chế biến sạch, ướp nghệ với riêng để tăng màu sắc và mùi thơm hấp dẫn. Đun cá ngạnh tới khi chín tới thì cho vờ và thịt ba chỉ vào om cùng, thêm tỏi và lá chua rồi có thể thưởng thức.
Vì con vờ mỗi năm chỉ có vài lần, số lượng không nhiều nên thực khách thường mua về cất trữ ngăn đông để sử dụng dần (Ảnh: Ngọc Phúng Phính).
Những người từng có cơ hội thưởng thức con vờ nhận xét, loài côn trùng này có độ mềm, thơm, bùi bùi xen chút béo ngậy. Vờ chế biến với món nào cũng ngon, hấp dẫn thực khách bởi những hương vị khác nhau.
Vì con vờ chỉ xuất hiện vài lần mỗi năm nên người ta thường "săn lùng", tìm mua số lượng lớn rồi đem về sơ chế sạch, cất trữ ngăn đông tủ lạnh để dùng dần. Vờ nhanh chín nên chế biến nhanh chóng, chỉ vài phút là có thể thưởng thức.
Theo Thảo Trinh/dantri.com.vn
https://dantri.com.vn/du-lich/la-lung-con-trung-chi-song-vai-gio-len-ban-nhau-thanh-dac-san-o-ha-noi-20220516173712264.htm