Nhiễm virus viêm gan B (HBV) ở phụ nữ mang thai gây nguy hiểm nghiêm trọng cho trẻ sơ sinh khi sinh. Nếu không có dự phòng miễn dịch sau phơi nhiễm, trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HBV có thể nhiễm HBV mạn tính, khoảng 1/4 trong số đó cuối cùng sẽ tử vong vì bệnh gan mạn tính.
1. Viêm gan B là gì?
Viêm gan B là một bệnh nhiễm trùng gan truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Diễn biến tự nhiên của bệnh viêm gan B ở mỗi người là khác nhau.
Giai đoạn đầu của bệnh, trong 6 tháng đầu tiên sau khi một người bị nhiễm bệnh, được gọi là nhiễm viêm gan B cấp tính. Trong giai đoạn này, nhiều người không có triệu chứng gì. Trong số những người có các triệu chứng, bệnh thường nhẹ và hầu hết mọi người không nhận ra rằng họ bị bệnh gan.
Ở 90% những người bị nhiễm viêm gan B khi trưởng thành, hệ thống miễn dịch chống lại sự lây nhiễm thành công trong giai đoạn cấp tính, virus được loại bỏ khỏi cơ thể trong vòng 6 tháng, gan lành hoàn toàn và người đó trở nên miễn dịch với bệnh viêm gan. Trong 10% còn lại, hệ thống miễn dịch không thể loại bỏ virus và tình trạng nhiễm viêm gan B vẫn tồn tại trong 6 tháng, thường là trong suốt phần đời còn lại của người đó. Tình trạng dai dẳng này được gọi là nhiễm viêm gan B mạn tính.
Khi trẻ sơ sinh bị nhiễm trùng lúc mới sinh hoặc trong thời kỳ sơ sinh, tỷ lệ phần trăm sẽ bị đảo ngược, chỉ 10% khỏi nhiễm trùng. 90% còn lại phát triển thành nhiễm viêm gan B mạn tính.
Trong trường hợp nhiễm viêm gan B mạn tính, gan bị viêm và có sẹo trong một thời gian dài. Tuy nhiên, tốc độ viêm và sẹo diễn ra khác nhau giữa mọi người. Một số phát triển thành sẹo gan nặng ( bệnh xơ gan) trong vòng 20 năm. Ở những người khác, bệnh gan tiến triển chậm và không trở thành vấn đề lớn trong suốt cuộc đời của họ.
Một mối quan tâm đáng lo ngại khác là tiềm năng ung thư gan. Nhiễm trùng viêm gan B là nguyên nhân quan trọng nhất của ung thư tế bào gan.
2. Kiểm tra viêm gan B ở phụ nữ mang thai
Phụ nữ mang thai nên xét nghiệm viêm gan B.
Nhiễm virus viêm gan B sẽ không gây ra bất kỳ vấn đề nào cho mẹ hoặc thai nhi trong thời kỳ mang thai nếu người mẹ thực hiện các biện pháp phòng ngừa chính xác. Điều quan trọng là bác sĩ phải biết tình trạng nhiễm viêm gan B của thai phụ để bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm thích hợp và đánh giá và theo dõi sức khỏe của gan, và do đó em bé có thể được bảo vệ khỏi bị nhiễm bệnh viêm gan B khi được sinh ra.
Tổ chức Y tế Thế giới - WHO khuyến cáo tất cả phụ nữ mang thai nên xét nghiệm viêm gan B. Thai phụ nên yêu cầu bác sĩ xét nghiệm viêm gan B sớm trong thời kỳ mang thai.
Liều sơ sinh của vaccine viêm gan B và globulin miễn dịch viêm gan B (HBIG, nếu được khuyến cáo và có sẵn) đôi khi có thể không ngăn ngừa lây truyền cho trẻ sơ sinh. Điều này thường xảy ra ở những người mang thai có HBeAg dương tính và có tải lượng virus rất cao truyền bệnh viêm gan B cho thai nhi. Tuy nhiên, có một cách để ngăn ngừa lây truyền ngay cả khi thai phụ là người có tải lượng virus cao.
Tất cả những người được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan B trong thời kỳ mang thai nên được giới thiệu để được chăm sóc theo dõi với bác sĩ có chuyên môn trong việc quản lý nhiễm trùng viêm gan B. Bác sĩ nên thực hiện thêm xét nghiệm trong phòng thí nghiệm, bao gồm cả mức HBV DNA (tải lượng virus), và nên kiểm tra xem có bằng chứng của bệnh xơ gan (tổn thương gan sâu rộng) hay không.
3. Phòng ngừa viêm gan B cho trẻ
Tiêm chủng vaccine viêm gan B cho trẻ trong 24 giờ nhằm mục đích phòng chống lây truyền virus viêm gan B từ mẹ sang con. Đây là chiến lược của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và là chỉ đạo của Bộ Y tế, Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia trong phòng chống bệnh viêm gan B.
Trẻ sinh ra từ người mẹ bị viêm gan B có hơn 90% nguy cơ phát triển thành viêm gan B mạn tính nếu chúng không được điều trị đúng cách khi sinh ra. Những người mang thai phải biết tình trạng viêm gan B của mình để ngăn ngừa việc truyền siêu vi khuẩn này sang trẻ sơ sinh trong khi sinh. Nếu bác sĩ của bạn biết rằng bạn bị viêm gan B, họ có thể đảm bảo ngăn ngừa lây truyền bệnh viêm gan B cho con bạn bằng cách thực hiện các bước phù hợp dựa trên kết quả xét nghiệm máu và sắp xếp để có các loại thuốc thích hợp trong phòng sinh để ngăn ngừa em bé khỏi bị nhiễm bệnh.
Tất cả những người mang thai nên được xét nghiệm viêm gan B. Việc xét nghiệm đặc biệt quan trọng đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao như nhân viên y tế, vợ/chồng hoặc bạn tình sống chung với người bị nhiễm bệnh... Nếu bạn đang mang thai, hãy chắc chắn rằng bác sĩ xét nghiệm viêm gan B cho bạn trước khi sinh con, lý tưởng là càng sớm càng tốt trong ba tháng đầu thai kỳ.
Nếu bạn có kết quả dương tính với nhiễm viêm gan B, thì con của bạn phải được lập tức phòng ngừa thích hợp ngay tại phòng sinh, phòng khám...
Có thể ngăn ngừa lây truyền HBV chu sinh bằng cách xác định phụ nữ mang thai nhiễm HBV (tức là kháng nguyên bề mặt viêm gan B [HBsAg] dương tính) và cung cấp globulin miễn dịch viêm gan B và vaccine viêm gan B cho trẻ sơ sinh của họ trong vòng 12 giờ sau sinh.
Ngăn ngừa lây truyền HBV chu sinh là một phần không thể thiếu trong chiến lược quốc gia nhằm loại trừ bệnh viêm gan B .
4. Điều trị viêm gan B ở phụ nữ mang thai
Tiêm vaccine cho trẻ trong 24 giờ đầu sau sinh là cách tốt nhất để phòng lây truyền virus viêm gan B.
Mức HBV DNA lớn hơn 200.000 IU/mL hoặc 1 triệu cp/ml cho biết mức độ mà sự kết hợp liều sinh của vaccine viêm gan B (và HBIG) sẽ thất bại. Điều trị đầu tiên, kháng virus với tenofovir (TDF/viread) được khuyến cáo bắt đầu từ tuần 28 của thai kỳ cho đến khi sinh nhưng có thể tiếp tục 3 tháng sau khi sinh.
Nếu xét nghiệm máu HBV DNA (xác định tải lượng virus) không có sẵn thì những người mang thai nên được xét nghiệm HBeAg (một xét nghiệm máu). Kết quả xét nghiệm HbeAg "dương tính" có thể cho thấy mức độ virus cao. Điều trị kháng virus bằng tenofovir (TDF) trong ba tháng cuối thai kỳ sẽ được khuyến cáo cho những phụ nữ có kết quả xét nghiệm HBeAg dương tính. Điều trị TDF có thể ngừng sau khi sinh hoặc 3 tháng sau khi sinh.
Tất cả trẻ sinh ra từ những người mắc bệnh viêm gan B phải được tiêm một liều vaccine viêm gan B sơ sinh trong vòng 24 giờ sau khi sinh cho dù chúng có được điều trị bằng thuốc kháng virus hay không.
Tất cả những người được chẩn đoán mắc bệnh viêm gan B nên được chuyển đến bác sĩ chuyên khoa để điều trị. Một số có thể cần tiếp tục điều trị bằng thuốc kháng virus, nhưng nhiều người thì không cần. Tất cả mọi người cần được theo dõi thường xuyên trong suốt cuộc đời của họ kể từ khi nhiễm viêm gan B và sức khỏe của gan có thể thay đổi theo thời gian.
Theo BS. Hồng Minh/suckhoedoisong.vn
https://suckhoedoisong.vn/phong-va-dieu-tri-virus-viem-gan-b-truyen-tu-me-sang-con-169220613190908883.htm