Sau 12 năm triển khai, Quyết định 76 của chính phủ đã tạo được cú hích khơi thông nguồn vốn tín dụng dành cho nông nghiệp nông thôn với mức tăng trưởng bình quân gần 22%/năm.
Thế nhưng, so với nhu cầu thực tiễn, nguồn vốn này mới chỉ như “muối bỏ bể”, chưa kể nhiều chính sách đã quá lạc hậu, không còn phù hợp. Đây là những nhận định được đưa ra tại Hội nghị tổng kết việc thực hiện Quyết định 67 của Chính phủ và triển khai Nghị định 41 theo tinh thần mới, được tổ chức tại Hà Nội ngày 30/6.
Tăng dần đều nhưng bó hẹp
Thống kê của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, nếu như cuối năm 1998, dư nợ tín dụng đối với khu vực nông nghiệp, nông thôn mới chỉ đạt 34 ngàn tỷ đồng, thì sau 10 năm, dư nợ cho vay khu vực này của ngành Ngân hàng đã tăng gần 9 lần, đạt trên 292.919 tỷ đồng (chiếm 16,7% tổng dư nợ cho vay nền kinh tế).
Tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân là 21,78%; cơ cấu nợ tiếp tục được cải thiện theo hướng tăng dần tỷ trọng đầu tư vốn trung và dài hạn. Riêng trong năm 2009, cho vay trung dài hạn chiếm 40%, cho vay ngắn hạn chiếm 60%.
Thủ tục vay vốn đối với nông dân cũng từng bước được cải cách theo hướng đơn giản, thuận tiện, phù hợp với đặc thù nông dân, nông thôn nhưng vẫn bảo đảm an toàn.
Cùng với cho vay đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất của các hộ nông dân thì việc cho vay người nghèo, cho vay theo các chương trình phát triển kinh tế, cho vay ưu đãi tiếp tục được thực hiện đã góp phần đẩy nhanh việc xóa đói giảm nghèo ở khu vực nông thôn và bảo đảm vấn đề an sinh xã hội, đẩy lùi nạn cho vay nặng lãi ở khu vực nông thôn.
Tuy nhiên, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Văn Giàu cũng thừa nhận, bên cạnh những kết quả quan trọng đã đạt được, sau hơn 10 năm thực hiện, Quyết định 67 đã bộc lộ nhiều hạn chế. Nguồn vốn tín dụng mặc dù có sự tăng dần đều qua các năm, nhưng vẫn còn bị bó hẹp, chưa thỏa mãn được đầy đủ các nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh và phục vụ đời sống tại khu vực nông thôn.
Nhiều chính sách đến nay đã quá lạc hậu, như mức vốn vay không có bảo đảm bằng tài sản của hộ nông dân thấp. Một số khoản cho vay theo các chương trình kinh tế, tín dụng của Chính phủ ở nông thôn hiệu quả chưa cao.
Thêm vào đó, chính sách cho vay của các ngân hàng chưa thực sự gắn kết chặt chẽ với các chính sách của địa phương và các bộ, ngành như quy hoạch thủy sản, tiêu thụ hàng nông thủy sản, hợp đồng trong tiêu thụ sản phẩm…, vì thế hiệu quả đầu tư còn thấp.
Để không chỉ là “cú hích”
Đại diện nhiều địa phương và cả các ngân hàng đều cho rằng, để nguồn vốn tín dụng thực sự chảy vào nông nghiệp, nông thôn thì chỉ việc ban hành Nghị định mới thay thế cho Quyết định 67 vẫn là chưa đủ, mà quan trọng phải là việc phối hợp triển khai cũng như cân đối được “đầu vào” cho ngân hàng.
“Có Nghị định 41 chúng tôi thực sự rất mừng, nhưng ‘nghi ngờ’ về nguồn vốn cho vay bởi nếu theo nhu cầu hiện nay {mỗi hộ có thể được vay từ 50-500 triệu đồng-Nghị định 41, PV}, thì con số này đòi hỏi rất lớn,” ông Đặng Viết Thuần, Phó Chủ tịch tỉnh Thái Nguyên nói.
Cũng theo ông Thuần, thực tế ở địa phương cho thấy, trong năm 2009, nguồn vốn tín dụng cho vay khu vực nông nghiệp-nông thôn trên địa bàn mới chỉ đạt 1 tỷ đồng!?
Mặt khác, ông Thuần cho rằng, hầu hết các khoản cho vay hiện nay đều là ngắn hạn, cho vay trung-dài hạn chiếm tỷ trọng rất nhỏ, đã khiến cho hiệu quả của đồng vốn vay vào khu vực này chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.
Trong khi đó, ông Đàm Văn Vượng, Phó Chủ tịch tỉnh Thái Bình còn băn khoăn khi mà Nghị định mới vẫn chưa có quy định cụ thể về việc cho vay hợp tác xã và kinh tế hợp tác, trong khi đó hiện tại dư nợ tại khu vực này còn rất thấp.
“Hơn nữa, việc quy định chỉ hỗ trợ vốn cho các hộ nông dân bị thiệt hại do thiên tại, dịch bệnh trên diện rộng như theo Nghị định cũng là chưa thỏa đáng, mà nên xem xét đến mức độ thiệt hại cụ thể để tính toán lượng vốn ‘bơm’ cho họ cũng như thực hiện giãn, miễn hoàn trả vốn vay hợp lý,” ông Vượng đề xuất.
Về phía người cho vay, Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) - ông Phạm Thanh Tân cũng cho rằng: Nguồn vốn và nhu cầu về vốn vay cho khu vực nông nghiệp-nông thôn đang thực sự là một thách thức đối với các ngân hàng.
“Mặc dù dư nợ cho vay khu vực này chiếm tới 70% tổng dư nợ của ngân hàng, vào khoảng trên 250 ngàn tỷ đồng, nhưng so với nhu cầu thực tế thì đây vẫn chưa phải là con số mong muốn của chúng tôi,” ông Tân cho hay.
Đóng vai trò chủ lực, cùng với Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Phát triển, song ông Tân thừa nhận, Agribank cũng đang thực sự đau đầu trong việc cân đối nguồn vốn cho vay vì nhu cầu đòi hỏi tăng lên của khu vực nông nghiệp-nông thôn hiện nay là rất lớn.
Mặt khác, với đặc thù của việc cho vay nông thôn là trải rộng trên nhiều địa bàn vùng sâu, vùng xa nên việc tiếp cận và thẩm định vốn vay cũng là một trở ngại…
“Để đẩy mạnh đưa vốn về với nông dân, chúng tôi đã hoàn thiện quy trình thủ tục cho vay theo Nghị định mới đồng thời trình Ngân hàng Nhà nước Đề án mở rộng cho vay đối với nông nghiệp-nông thôn,” ông Tân cho biết.
Và trong khi chờ đợi Nghị định mới đi vào cuộc sống, ông Thuần vẫn còn chút băn khoăn, liệu với mức cho vay khá cách biệt giữa 50 triệu và 500 triệu đồng có làm “doãng” khoảng cách giàu nghèo, gia tăng sự cách biệt giữa thành thị và nông thôn? – “Nếu không thực sự sớm quan tâm đến vấn đề này, thì tôi cho rằng chỉ khoảng từ 3-5 năm, thực tế này sẽ xảy ra,” ông Thuần nói./
Nghị định số 41/2010/NĐ thay thế Quyết định 67/1999/QĐ-TTg được coi là một bước tiến quan trọng trong chính sách đối với nông nghiệp, nông thôn.
Nghị định 41 đã mở rộng và xác định rõ phạm vi, đối tượng ra tất cả các loại hình tổ chức tín dụng và 8 lĩnh vực cho vay đối với nông nghiệp nông thôn; xác định nguyên tắc hỗ trợ của Nhà nước trong bối cảnh Việt Nam là thành viên của WTO; nâng mức cho vay không có tài sản bảo đảm của các đối tượng khách hàng; quy định rõ vấn đề xử lý rủi ro, cơ cấu nợ và cho vay mới...
Để nhanh chóng đưa các chủ trương chính sách mới vào cuộc sống, ngay trong Hội nghị triển khi Nghị định 41, Ngân hàng Nhà nước đã ký kết Nghị quyết liên tịch về phối hợp thực hiện chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn với Hội Nông dân Việt Nam và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam.
Theo TTXVN/Vietnam+