Với hệ thống đầm phá nước lợ lớn nhất Đông Nam Á, Tam Giang - Cầu Hai, thành phố Huế đang từng bước định vị như một điểm đến tiên phong trong phát triển du lịch xanh, bền vững.
Khung cảnh bình yên vùng đầm phá Tam Giang - Cầu Hai xứ Huế.
Những mô hình du lịch sinh thái không rác thải nhựa do Dự án "Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam" (Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên WWF - Na Uy tài trợ thông qua WWF - Việt Nam) tài trợ tại các xã ven đầm như Phú An, Quảng Lợi… đang góp phần đánh thức và gìn giữ hệ sinh thái độc đáo, đồng thời nâng cao giá trị văn hóa - kinh tế cho cộng đồng bản địa.
Đánh thức tiềm năng, đối mặt thử thách
Nằm ven đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, xã Phú An (huyện Phú Vang) từ lâu đã được biết đến như một "viên ngọc thô" trong bức tranh du lịch sinh thái của Huế. Lợi thế về hệ sinh thái nước lợ đa dạng, kết hợp cùng các nghề truyền thống như nuôi trồng thủy sản, đổ nò (một hình thức khai thác thủy sản), đạp trìa (ngao nước lợ)… tạo nên sức hấp dẫn rất riêng cho du khách yêu thích trải nghiệm và khám phá.
Nổi bật tại địa phương là khu vực Đầm Chuồn - nơi tập trung nhiều nhà hàng nổi và dịch vụ du lịch cộng đồng. Du khách đến đây không chỉ được thưởng thức hải sản tươi ngon ngay giữa lòng đầm, mà còn có thể tham gia vào những hoạt động ngư nghiệp truyền thống, gắn kết sâu sắc với đời sống người dân bản địa. Khung cảnh bình minh và hoàng hôn trên Đầm Chuồn luôn được các nhiếp ảnh gia và du khách quốc tế ví như "thiên đường ánh sáng" trầm lặng, rực rỡ và thi vị.
Sau khi đánh bắt cá, du khách được trực tiếp nấu bánh xèo cá kình - món ăn đặc sản của điểm đến Đầm Chuồn.
Không dừng lại ở cảnh sắc và ẩm thực, chợ quê An Truyền với món bánh xèo cá kình cũng là một phần không thể thiếu trong hành trình khám phá Phú An - nơi lưu giữ hồn cốt ẩm thực và nhịp sống nông dân vùng đầm phá.
Theo ông Nguyễn Thế Giới, Phó Chủ tịch UBND xã Phú An, cùng với sự phát triển du lịch, những năm gần đây, xã Phú An đang đối mặt với những thách thức ngày càng rõ rệt về ô nhiễm môi trường, đặc biệt là rác thải nhựa dùng một lần. Túi nilon, chai nhựa, hộp xốp… không chỉ làm xấu đi cảnh quan mà còn đe dọa trực tiếp đến hệ sinh thái vốn mong manh của đầm phá - nơi đang nuôi sống hàng trăm hộ gia đình tại khu vực đầm Chuồn. Đây cũng là nguyên nhân gây suy giảm chất lượng trải nghiệm du lịch và sức khỏe cộng đồng.
Cách trung tâm thành phố Huế khoảng 20 km, xã Quảng Lợi (huyện Quảng Điền) cũng đang nổi lên như một điểm đến hấp dẫn nhờ tài nguyên du lịch với cảnh quan thiên nhiên phong phú, văn hóa truyền thống lâu đời và sinh kế đặc trưng của cư dân vùng đầm phá. Ngư Mỹ Thạnh - Cồn Tộc là điểm du lịch được hình thành từ khá sớm, phát triển tại Quảng Lợi, có sức hấp dẫn cao đối với du khách quốc tế. Đến đây, du khách có thể tham gia nhiều loại hình dịch vụ, giải trí, trải nghiệm như tour trải nghiệm bình minh, hoàng hôn bằng thuyền, chợ nổi, đạp trìa, đồ nò, đánh cá, chèo SUP giữa rừng ngập mặn, trải nghiệm đan lát mây tre Thủy Lập, nông nghiệp truyền thống, đạp xe tham quan làng, lưu trú cộng đồng (homestay)...
Tuy nhiên, Quảng Lợi cũng đang đối diện với thách thức tương tự về ô nhiễm nhựa; không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cảnh quan, trải nghiệm của du khách, mà còn đe dọa đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của điểm đến. Thực trạng này đã đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các địa phương cần có một mô hình phát triển du lịch sinh thái không chỉ dựa trên khai thác tài nguyên mà còn chú trọng bảo tồn và tái tạo môi trường - một mô hình phát triển xanh, có trách nhiệm và dài hạn.
Du khách trải nghiệm thả lưới bắt cá vùng nước lợ Đầm Chuồn.
Trong năm 2025, Sở Du lịch thành phố Huế phối hợp với Dự án "Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam" và một số địa phương vùng ven đầm phá ra mắt các mô hình điểm du lịch sinh thái giảm nhựa với mục tiêu cụ thể là giảm ít nhất 50% lượng nhựa dùng một lần bị thất thoát ra môi trường trong hoạt động du lịch; nâng cao nhận thức và thay đổi hành vi của các bên liên quan - từ cơ sở kinh doanh, chính quyền địa phương đến người dân và du khách.
Quản lý Dự án "Huế - Đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam" Hoàng Ngọc Tường Vân cho biết, việc triển khai mô hình giảm nhựa không chỉ góp phần bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và sinh kế địa phương, mà còn thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc bảo vệ môi trường, hạn chế tối đa việc thất thoát rác thải nhựa ra môi trường, hướng tới phát triển du lịch xanh, bền vững của Huế - nơi đang hướng đến trở thành đô thị giảm nhựa ở miền Trung Việt Nam.
Từ cam kết đến hành động
Du khách trải nghiệm chèo thuyền, đổ nò (một hình thức đánh bắt thuỷ sản) trên vùng nước lợ.
Sau gần 3 tháng triển khai mô hình tại Phú An, hơn 30 thành viên của các đơn vị cung cấp dịch vụ du lịch tại Đầm Chuồn đã được tập huấn về tác hại của rác thải nhựa, đồng thời chia sẻ và thực hành các giải pháp cụ thể như thay thế đồ nhựa bằng thủy tinh, giấy, tre… Đặc biệt, 7 cơ sở du lịch đã ký cam kết giảm rác nhựa và triển khai nhiều giải pháp thực tế, như phân loại rác tại nguồn, áp dụng nguyên tắc 6T (Từ chối - Tiết chế - Tái sử dụng - Thay thế - Tái chế - Thu gom).
Đầm Chuồn hiện đã lắp đặt pa-nô thông tin tuyên truyền về du lịch sinh thái giảm nhựa, máy cấp nước miễn phí cho khách du lịch để hạn chế sử dụng chai nhựa, cùng các vật dụng hỗ trợ khác tại các nhà hàng và tour trải nghiệm.
Chủ nhà hàng Đầm Chuồn Hội Quán, ông Nguyễn Tiến Dũng, chia sẻ: "Chúng tôi đã thay chai nhựa bằng ly giấy, chai thủy tinh, phân loại rác đúng nơi. Du khách, đặc biệt là khách Pháp - chiếm khoảng 80% lượng khách quốc tế đến Đầm Chuồn - rất ủng hộ mô hình giảm nhựa và bày tỏ sự hài lòng với không gian yên tĩnh, trải nghiệm thực tế cùng người dân."
Theo ông Phan Việt, một chủ hộ kinh doanh tại Đầm Chuồn, việc chuyển đổi sang sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội nâng cao giá trị du lịch và giữ chân du khách. "Chúng tôi sẽ tiếp tục chung tay, sáng tạo trong giải pháp thực hành 6T, cùng cộng đồng gìn giữ tài nguyên đầm phá - thứ quý giá nhất đang nuôi sống cả vùng này," ông chia sẻ.
Trải nghiệm đánh bắt cá và nấu bánh xèo cá kình - đặc sản Đầm Chuồn, du khách Nguyễn Thị Như Ý (Quảng Trị) chia sẻ sự thích thú khi được ngư dân hướng dẫn cách thả lưới, đổ nò, gỡ cá và cách phân biệt các loài thủy sản, cá vùng nước lợ xứ Huế mà không phải địa phương nào có được. Các hoạt động trải nghiệm được lồng ghép, gắn với tiêu chí xanh, bảo vệ môi trường giúp Như Ý hiểu được du lịch xanh có thể bắt đầu từ những hành động rất nhỏ.
Xác định thực hành giảm nhựa thông qua 6T là giải pháp then chốt, các cơ sở kinh doanh, dịch vụ tại điểm đến du lịch giảm nhựa Ngư Mỹ Thạnh - Cồn Tộc (xã Quảng Lợi) đang dần thay đổi thói quen sử dụng nhựa để phục vụ du khách bằng các dụng cụ thân thiện với môi trường như mẹt tre, giỏ tre, lá chuối… là những điểm mạnh của địa phương.
Du khách được khuyến khích mang theo túi vải, vật dụng cá nhân khi đến du lịch, sử dụng dịch vụ tại xã Phú An, huyện Phú Vang, thành phố Huế.
Hiện nay, xã Quảng Lợi đã phối hợp với các công ty lữ hành xây dựng tour "Nói không với rác thải nhựa", đồng thời lắp đặt 2 máy cấp nước miễn phí, thùng rác phân loại và hỗ trợ các cơ sở lưu trú thay thế đồ dùng nhựa bằng sản phẩm tái chế, thân thiện. Đáng chú ý, Hợp tác xã du lịch cộng đồng Ngư Mỹ Thạnh với 33 hộ thành viên đã tiên phong ký cam kết giảm nhựa, cùng với 7 nhà hàng lớn trên địa bàn. Đây là bước đi cho thấy sự đồng lòng, chủ động từ chính người dân trong nỗ lực xây dựng điểm đến xanh, sạch, đẹp.
Trường Cao đẳng Du lịch Huế cũng phối hợp với các đơn vị lữ hành tổ chức các chương trình tour trải nghiệm tại Ngư Mỹ Thạnh - Cồn Tộc. Trong đó, nhiều sinh viên trường tham gia trong chuyến hành trình không chỉ giúp các bạn được gắn kết với thực tế, nâng cao nhận thức về du lịch xanh bền vững mà còn là cơ hội để các lao động du lịch tương lai được truyền cảm hứng sáng tạo sản phẩm mới và thể hiện vai trò đại sứ du lịch, lan tỏa thông điệp du lịch xanh đến cộng đồng và du khách.
Phó Giám đốc Sở Du lịch Hoàng Phước Nhật cho hay, các mô hình "Du lịch sinh thái giảm nhựa" tại Đầm Chuồn, Ngư Mỹ Thạnh - Cồn Tộc là minh chứng cho sự chuyển đổi từ khẩu hiệu sang hành động thực tế. Sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, doanh nghiệp và người dân tại các xã ven đầm phá như Phú An, Quảng Lợi cho thấy một hướng đi mới đầy hy vọng cho du lịch Huế phát triển gắn liền với bảo tồn. Đây là nỗ lực để giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, nâng cao chất lượng dịch vụ và hướng đến hình ảnh một điểm đến bền vững, có trách nhiệm. Ngành Du lịch Huế tiếp tục hỗ trợ quảng bá điểm đến, thu hút du khách có trách nhiệm, mở rộng mô hình homestay thân thiện với môi trường và nâng cao chất lượng dịch vụ thông qua đào tạo, truyền thông, hợp tác quốc tế.
Từ những hành động nhỏ như sử dụng bằng túi vải, chai thủy tinh trong suốt hành trình du lịch trải nghiệm, thành phố Huế đang tiến gần đến hoàn thiện hành trình chuyển mình để trở thành một điểm đến bền vững, nhân văn và đáng nhớ trong lòng du khách khắp nơi.
Theo Bài và ảnh: Mai Trang (TTXVN)
https://baotintuc.vn/du-lich/hue-va-hanh-trinh-danh-thuc-tiem-nang-du-lich-xanh-dam-pha-20250628143704538.htm