Lũ lụt miền Trung bắt đầu bước vào thời điểm căng thẳng nhất với những hậu quả nặng nề. Trong lúc đó, miền Bắc lại chuẩn bị đón một mùa khô với hàng loạt những dấu hiệu diễn biến thời tiết, khí hậu cực đoan hơn, báo động một mùa khô hạn gay gắt thiếu nước sản xuất, thiếu điện. Các chuyên gia thời tiết cũng nhận định rằng, mùa đông năm nay sẽ đến sớm và lạnh hơn mọi năm.
Hồ chứa suy kiệt
Theo ông Đặng Ngọc Tĩnh, Trưởng phòng Dự báo thủy văn Bắc bộ, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương (DBKTTVTƯ) cho biết, mùa lũ năm nay tại miền Bắc đến muộn hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN). Tháng 7 và tháng 8 xuất hiện một vài đợt lũ nhưng nhỏ và thời gian duy trì rất ngắn. Sang tháng 9 và tháng 10 hầu như không xuất hiện thêm 1 trận lũ nào nữa. Do vậy, dòng chảy trên hệ thống sông Hồng - Thái Bình toàn mùa ở mức thấp hơn TBNN từ 17-48%, thậm chí, còn thấp hơn cùng kỳ năm 2009 được đánh giá là năm kỷ lục về mức độ khô cạn dòng chảy.
Cũng cần phải nhắc lại rằng, mùa khô hạn năm 2009 được các chuyên gia trong ngành khí tượng thủy văn nhận định là một mùa khô hạn có lượng mưa thấp kỷ lục, mực nước trên các sông, hồ xuống thấp nhất, mực nước tại các hồ thủy điện lớn cũng xuống mức thấp chưa từng có trong lịch sử. Trước thực trạng trên, ông Tĩnh dự báo, vụ Đông Xuân 2010-2011, dòng chảy toàn mùa ở hạ lưu sông Hồng và sông Thái Bình sẽ thấp hơn TBNN từ 30-45%, trong đó, các tháng 11 và 12/2010 và các tháng cuối mùa cạn, tức tháng 3 và tháng 4/2011 sẽ thiếu hụt nước trầm trọng, từ 40-50%.
Cũng theo ông Tĩnh, trên sông Hồng tại Hà Nội, lưu lượng trung bình mùa cạn sẽ ở mức 580-800m3/s, trong khi đó, TBNN là 1.180m3/s. Mực nước thấp nhất tại trạm thủy văn Hà Nội có khả năng sẽ lặp lại giá trị thấp nhất lịch sử đã xảy ra trong năm 2010, tức xuống mức 0,1m. Cao điểm mùa cạn sẽ vào tháng 2 và tháng 3/2011.
"Mùa cạn năm 2010-2011 sẽ tiếp tục xảy ra thiếu nước và khô hạn nghiêm trọng trên diện rộng ở vùng Đông Bắc, vùng núi phía Bắc và trung du Bắc bộ. Các hồ thủy điện cũng thiếu hụt nước…", ông Tĩnh cảnh báo.
Không chỉ ở miền Bắc, Tây Nguyên cũng đang trong tình trạng khô hạn gay gắt. Bà Đặng Thanh Mai, Phó Giám đốc Trung tâm DBKTTVTƯ cũng đã đưa ra những nhận định bất lợi về khí hậu ở khu vực này trong thời gian tới. Theo bà Mai, trong tháng 5/2010, đã xảy ra khô hạn nghiêm trọng ở Tây Nguyên và Nam bộ và một số nơi ven biển Trung bộ. Đầu mùa khô, dòng chảy các sông ở Tây Nguyên thiếu hụt so với TBNN trên 30-55%, đến cuối mùa có khả năng thiếu hụt trên 60%. Các hồ thủy lợi thuộc các tỉnh phía Bắc, Tây Nguyên và Đông Nam bộ kết thúc mùa mưa chỉ đạt khoảng 70% dung tích thiết kế.
Chi phí chống hạn đã tăng đáng kể cho đầu tư nạo vét kênh trục, xây dựng các công trình tạm, lắp đặt máy bơm dã chiến, diện tích tự chảy giảm cũng khiến tăng chi phí bơm tát, bơm truyền nhiều cấp. Nhưng những nỗ lực này cũng không khắc phục được tình trạng thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp. Thiếu nước tưới làm giảm năng suất, sản lượng cây trồng (vùng Đồng bằng sông Hồng khoảng 650 ngàn ha; Đồng bằng sông Cửu Long khoảng 1.400 - 1.500 ngàn ha).
Đề cập tới ảnh hưởng đối với ngành Điện, ông Đặng Hoàng An, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, trong 10 tháng qua, lượng nước về trên các hồ thuỷ điện hụt 34,19 tỷ m3 so với cùng kỳ năm 2009 (cá biệt hồ Hòa Bình hụt 22,3 tỷ m3), tương đương gần 6 tỷ kWh điện. Tính đến tháng 10/2010, công suất lắp đặt nguồn điện trong hệ thống là 20.630 MW, trong đó công suất nguồn thuỷ điện là 7.431MW, chiếm 36% tổng công suất và 35% sản lượng điện của toàn hệ thống điện.
Ông An cho biết, mực nước các hồ thuỷ điện hầu hết thấp hơn cùng kỳ năm 2009 từ 10 - 25m và còn cách xa mức nước đầy hồ. Muốn tích đầy tất cả các hồ thì cần thêm 13,3 tỷ m3 nước. "Như vậy, chúng ta có thể thấy trước, mùa khô năm nay cân đối cung cầu về điện sẽ rất căng thẳng", ông An lo lắng.
Rét đậm, rét hại sẽ kéo dài
"Mùa đông 2010 - 2011 sẽ có nhiều đợt rét đậm, rét hại hơn TBNN", bà Mai khẳng định. Theo dự báo, do ảnh hưởng của La Nina hoạt động trở lại nên nền nhiệt toàn mùa sẽ thấp hơn mức TBNN. Theo đó, số đợt không khí lạnh ảnh hưởng tới nước ta sẽ ở mức cao hơn một chút so với TBNN, khoảng 29-30 đợt. Trong đó, rét đậm, rét hại nhiều khả năng sẽ ở mức 3-4 đợt, tập trung vào tháng 12/2010 và tháng 1/2011. Đáng lưu ý, đợt rét đậm đầu tiên của vụ Đông Xuân 2010-2011 sẽ xuất hiện sớm hơn so với mức TBNN.
Ông Nguyễn Đức Hòa, Phó trưởng Phòng Dự báo hạn vừa, Trung tâm DBKTTVTW cho biết, nền nhiệt độ nửa đầu vụ Đông Xuân năm nay tại Bắc bộ và Trung bộ sẽ phổ biến ở mức thấp hơn TBNN. Về cuối mùa, nền nhiệt độ sẽ tăng lên mức xấp xỉ so với các năm, bởi sự hoạt động yếu đi của La Nina. Đặc biệt, khu vực Trung du miền núi phía Bắc, nhiệt độ thấp nhất mùa Đông Xuân 2010-2011 sẽ ở mức từ 3-5 độ C, ở vùng núi cao nhiệt độ sẽ xuống mức 0 độ C.
Theo CAND.COM