Testosterone đã “nổi đình nổi đám” trong giới mày râu vì người ta “nói nhỏ” với nhau về những đặc tính “ăn tiền” của nó, nào là phát triển cơ bắp, cải thiện trí nhớ, tập trung tinh thần, hỗ trợ “thằng em”, tăng lực...
Testosterone hiện diện trên thị trường đủ dạng, viên uống, miếng dán, tiêm chích, gel, kẹo cao su.... Thực hư về testosterone như thế nào?
Testosterone liệu pháp đã được áp dụng trong nhiều năm qua để điều trị cho những người đàn ông có mức testosterone thấp hay còn gọi là thiểu năng sinh dục (hypogonadism). Cho dù chưa có những bằng chứng khoa học rõ rệt, thế nhưng testosterone đã mang lại cho nền công nghiệp dược một doanh thu khổng lồ. Chỉ trong năm 2004, testosterone đã mang về cho các hãng bào chế tổng lợi nhuận 2,4 triệu USD (theo IMS Health - một tổ chức theo dõi doanh thu của các hãng dược phẩm).
Sự suy giảm mức testosterone trong cơ thể
Khi Adam buớc vào tuổi tứ tuần, cơ thể sẽ giảm sản xuất testosterone. Đây là một loại hoóc-môn sinh dục quan trọng, giúp tăng cường cơ bắp, phân phối chất béo, làm chắc xương, tăng cường chức năng sản xuất tinh trùng, mang lại sự “hồi xuân”, tăng khả năng cương cứng…
Đối với hầu hết đàn ông, sự suy giảm testosterone theo tuổi tác là một quá trình sinh học hoàn toàn tự nhiên. Mặc dù suy giảm, nhưng hàm lượng testosterone vẫn ở trong giới hạn cho phép để giúp đàn ông vẫn có thể duy trì bản lĩnh của mình. Tuy nhiên, khoảng 1/5 số nam giới độ tuổi 60 trở lên có mức testosterone rất thấp hơn so với bình thường. Đây chính là sự thiếu hụt testosterone và sự thiếu hụt này sẽ dẫn đến một loạt các bất ổn cho nam giới như mất năng lượng, yếu cơ, giảm chức năng nhận thức, mất ham muốn tình dục, trầm cảm...
Nam giới chúng ta khi gặp những dấu hiệu trên có thể sẽ “la làng” rằng mình bị thiếu hụt testosterone. Tuy nhiên, những dấu hiệu trên cũng là kết quả của những bệnh lý khác như: các bệnh về gan, thiểu năng tuyến giáp… hoặc cũng có thể là do sử dụng các loại dược phẩm như các loại thuốc trị cao huyết áp, thuốc giảm đau, thuốc chống lo âu, trầm cảm... Cũng có thể là do sự suy giảm các loại hoóc-môn khác chứ không phải là testosterone.
Công và tội
Sự thiếu hụt testosterone ở nam giới có thể cải thiện bằng testosterone liệu pháp. Liệu pháp này giúp đàn ông cải thiện chức năng tình dục, cải thiện cơ bắp, ngăn ngừa sự yếu xương, ngăn ngừa những chứng bệnh về tim mạch như xơ vữa động mạch (atherosclerosis). Một số nam giới sử dụng testosterone, liệu pháp đã được báo cáo là sức khỏe cải thiện rõ rệt, có sự tăng lực, lấy lại sự hứng thú trong việc gối chăn và cảm thấy luôn yêu đời. Giới y học cũng cho rằng áp dụng testosterone liệu pháp ở những người đàn ông lớn tuổi sẽ mang đến một số lợi ích nhất định, tuy nhiên không phải là không có rủi ro. Testosterone liều cao có thể gây ngạt thở trong khi ngủ, gây vô sinh và thặng dư máu (vốn có thể gia tăng nguy cơ đột quỵ). Sự tăng mức testosterone cũng có thể gây nguy hại cho tiền liệt tuyến (một tuyến nhỏ trong cơ thể đàn ông, chịu trách nhiệm sản xuất ra hầu hết các loại dịch trong tinh dịch). Testosterone cũng kích thích sự tăng trưởng của tiền liệt tuyến, cho nên nếu sử dụng testosterone lâu dài có thể phì đại tiền liệt tuyến, testosterone cũng sẽ cung cấp năng lượng cho những tế bào tiền liệt tuyến (nếu có) và gây khó khăn cho công việc điều trị ung thư tuyến tiền liệt.
Đã có những bằng chứng cho thấy có sự “liên minh” giữa testosterone và ung thư vú ở đàn ông (đây là một dạng ung thư lệ thuộc hoóc-môn), sử dụng testosterol lâu ngày có thể gây phì đại vú ở đàn ông (gynecomastia). Vì vậy, những nam giới mà có tiền sử gia đình bị ung thư vú hoặc ung thư tuyến tiền liệt cần phải hết sức thận trọng khi sử dụng liệu pháp testosterone.
Những rủi ro khác có thể mắc phải khi sử dụng bổ sung testosterone là dị ứng da, giữ nước cơ thể, hói đầu…
Tóm lại, liệu pháp testosterone chỉ có thể thích hợp cho những người bị thiếu hụt testosterone. Trong năm 2003, Viện Y khoa Hoa Kỳ (IOM) đã làm một bản báo cáo rằng testosterone liệu pháp chỉ thích hợp cho những người đàn ông không sản xuất được testosterone hoặc chỉ sản xuất ở một mức độ vô cùng thấp. Đối với những thanh niên “lưng dài vai rộng”, có mức testosterone bình thường không nên dùng testosterone bổ sung để hưởng những đặc tính “ăn tiền” kể trên. Cần nên nhớ rằng, cơ bắp chỉ có được từ một chế độ tập luyện nghiêm túc kèm theo một chế độ dinh dưỡng thích hợp.
Khoảng 1/5 số nam giới độ tuổi 60 trở lên có mức testosterone rất thấp.
DS. NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG
Theo suckhoedoisong.vn