Ngoài những tác dụng có lợi trên khả năng chống oxy hóa, sức khỏe tim mạch, các bệnh thuộc hệ thống thần kinh, lão hóa, phòng chống ung thư, sô cô la là một loại thực phẩm có đặc tính chống viêm và điều hòa miễn dịch.
Phản ứng viêm và đáp ứng miễn dịch của cơ thể
Viêm là quá trình đáp ứng của các mô với sự tấn công của tác nhân gây bệnh, chất hóa học hoặc vết thương. Viêm bao gồm một hệ thống các đáp ứng phức tạp để bảo vệ cơ thể chống lại chấn thương và tái tạo các mô tổn thương. Sự hoạt động và di chuyển của bạch cầu đến vị trí tổn thương và giải phóng các yếu tố hoại tử u, các cytokin, các chất oxy hóa và nitric oxid (NO) được biết đến là các yếu tố đóng vai trò chủ yếu trong quá trình viêm.
Miễn dịch là khả năng của cơ thể nhận biết, đáp ứng và loại bỏ các yếu tố lạ gây hại, là phương thức đề kháng tự vệ quan trọng của cơ thể. Khi yếu tố lạ, được gọi là kháng nguyên xâm nhập, cơ thể sẽ vận hành cơ chế đáp ứng miễn dịch có sẵn để ngăn chặn, xử lý và cuối cùng là loại bỏ kháng nguyên.
Đáp ứng miễn dịch ở người được chia làm 2 loại:
Miễn dịch tự nhiên (miễn dịch không đặc hiệu hay miễn dịch bẩm sinh) là loại miễn dịch có sẵn trong cơ thể khi mới sinh ra, không đòi hỏi phải có sự tiếp xúc trước đó của cơ thể với kháng nguyên. Miễn dịch tự nhiên giúp nhận biết cái gì của cơ thể và cái gì không phải của cơ thể. Các thành phần tham gia vào miễn dịch tự nhiên bao gồm: các đại thực bào, bạch cầu trung tính, tế bào diệt tự nhiên, bạch đơn nhân và một số loại khác.
Miễn dịch đặc hiệu (miễn dịch thu được) là trạng thái miễn dịch xuất hiện do cơ thể đã có kháng thể đặc hiệu sau khi cơ thể tiếp xúc với kháng nguyên. Miễn dịch đặc hiệu có được một cách ngẫu nhiên (như sau khi bị nhiễm vi khuẩn trong môi trường sống) hoặc chủ động (sau khi tiêm vaccine phòng bệnh). Miễn dịch đặc hiệu được thực hiện bởi các lympho B và lympho T để sản xuất kháng thể tiêu diệt kháng nguyên.
Sôcôla ảnh hưởng đến chống viêm và cải thiện khả năng miễn dịch như thế nào?
Sôcôla có thành phần chính là cacao, rất giàu polyphenol có khả năng chống oxy hóa mạnh. Do vậy tiêu thụ cacao được chứng minh đem lại nhiều lợi ích về bảo vệ tim mạch, tăng cường chức năng não bộ.
Hơn nữa, sôcôla cũng tác động đến cả miễn dịch tự nhiên và đáp ứng miễn dịch đặc hiệu của cơ thể. Các nghiên cứu tiền lâm sàng đã chứng minh rằng một chế độ ăn giàu cacao làm thay đổi chức năng tế bào lympho T - một loại tế bào tham gia đáp ứng miễn dịch đặc hiệu (hay miễn dịch thu được), và dẫn đến biến đổi quá trình tổng hợp kháng thể. Các thử nghiệm trên chuột cho thấy có vẻ như chế độ ăn giàu cacao ở chuột làm thay đổi sự sản xuất các thành phần tế bào lympho của mô bạch huyết và các cytokin được tiết ra bởi tế bào lympho T. Những tác động này gợi ý rằng có thể là cacao ức chế chức năng của các tế bào lympho T hỗ trợ loại 2 (Th2), và do đó có hiệu quả hạn chế tổng hợp IgE trên những chuột bị dị ứng, mở ra triển vọng mới khi xem xét những tác dụng có lợi của các hợp chất cacao.
Mặt khác, tiêu thụ cacao làm thay đổi chức năng của các mô bạch huyết ruột bằng cách tác động đến sự chế tiết IgA và hệ vi sinh đường ruột.
Một nghiên cứu được tiến hành bởi Francisco J. Pérez-Cano và cộng sự từ năm 2000 đến năm 2013 cho thấy flavonoid trong sôcôla có liên quan đến khả năng chống viêm do giảm sản xuất các cytokin, cũng như các tác nhân gây ra đáp ứng viêm khác. Các tế bào cô lập được kích thích bởi các chất flavonoid và procyanidin với nồng độ như trong cacao và theo dõi phản ứng. Các nhà nghiên cứu đã thấy rằng cacao có tác dụng chống viêm nhưng không ức chế miễn dịch, ví dụ như phản ứng của bạch cầu đa nhân trung tính khi bị nhiễm khuẩn.
Các nghiên cứu trên người cho thấy rằng việc sử dụng cacao hàng ngày có thể giảm tỉ lệ các bệnh liên quan đến viêm mạn tính như xơ vữa động mạch, cao huyết áp, các khối u, viêm nội mạc.
Trong một nghiên cứu khác của Emma Ramiro và cộng sự thuộc Trường đại học Barcelona, Tây Ban Nha, cũng cho thấy hiệu quả chống viêm của cacao thông qua tác dụng ức chế sản xuất TNFα (yếu tố hoại tử u), Interluekin (IL) 1α và IL-6 biểu hiện qua mARN, qua đó giảm tiết cytokin. Các thành phần trong cacao cũng giảm đáng kể NO (Nito oxit) giải phóng từ các đại thực bào.
Bên cạnh tác dụng chống viêm, sôcôla còn có nhiều lợi ích khác đã được chứng minh như giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, điều hòa mỡ máu, cải thiện chức năng nhận thức, tinh thần, giúp bạn cảm thấy hạnh phúc hơn, giảm đề kháng Insulin và giảm nguy cơ mắc tiền sản giật ở phụ nữ có thai.
Mặc dù sôcôla có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng ăn điều độ là hết sức quan trọng. Ăn một lượng vừa phải từ 40 đến 100g sôcôla hàng ngà, sôcôla càng đen càng tốt là một gợi ý giúp bạn có được đầ đủ các lợi ích từ sôcôla.
Bên cạnh đó, để có một sức khỏe tốt, ngoài chế độ ăn lành mạnh có bổ sung sôcôla một cách hợp lí, bạn cũng cần có một chương trình tập luyện và nghỉ ngơi điều độ.
PGs.Ts Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam
Theo suckhoedoisong.vn