Thịt chua là một trong những đặc sản trứ danh của vùng đất Thanh Sơn, Phú Thọ. Đặc trưng của món thịt chua này là sử dụng thịt lợn lửng tươi sống, ướp trong thính gạo để chín tự nhiên nên có hương vị chua dịu thơm ngon.
Thịt chua Phú Thọ có tên đầy đủ là Thịt Chua Thanh Sơn Phú Thọ - đặc sản được chế biến từ thịt lợn lửng và các gia vị quen thuộc, hấp dẫn khách bốn phương.
Do được chăn thả tự nhiên và nuôi lớn hoàn toàn bởi những sản vật của núi rừng như củ quả, rau măng nên con lợn lửng có thịt rất chắc, thơm ngon và ngọt vị. Trong cả con, phần thịt áp mông, áp vai sẽ được chọn để làm chua.
Loại thịt này cứ để nguyên miếng rồi nướng cho chín se các mặt cắt trên than hồng, sau đó ép bỏ nước rồi pha khổ nhỏ con bài, thái mỏng ướp với nước mắm, bột ngọt, thính.
Lúc này, những ống nứa tươi từ 6 - 8cm, lá ổi bánh tẻ rửa sạch để khô, lót đáy và quây xung quanh thành ống, nhồi thịt vào ống thật chặt để cách miệng ống 3cm, rắc thính phủ kín, đậy lá ổi và cài lại. Úp các ống thịt vào khay nước lạnh có chiều sâu 2cm, để nơi thoáng mát, sau 2 - 3 ngày thịt sẽ lên men và chín ngẫu.
Thịt chua Phú Thọ thường ăn kèm với bánh tráng, lá sung, lá ổi, lá đinh lăng... và chấm cùng tương ớt hạt tiêu. Ngoài ra có thể kèm rau húng, bạc hà, rau mùi tùy thích.
Thịt chua không ăn cùng với nước chấm pha loãng mà phải chấm với tương ớt mới đúng điệu. Ăn đến đâu tưởng như quên trời quên đất đến đó. Bởi đó nên cái vị béo ngậy của mỡ lợn lửng, cái vị ngọt của thịt nạc, cái vị giòn của bì, vị mặn vừa của gia vị ướp cùng, pha lẫn vị chua lên men tự nhiên, rồi vị cay cay của ớt, vị chát của các loại rau, và đọng lại sau cùng là vị thơm lừng của thính mới hấp dẫn đến vậy. Tất cả hòa quyện làm thỏa thuê cái “thần khẩu” - như cách miêu tả của nhà văn Nguyễn Bằng.
Ban đầu thịt chua chỉ là một món bình dân của đồng bào Mường. Nhưng giờ đây thịt chua đang ngày càng vươn xa nhờ nhiều đại lý phân phối trên cả nước và được biết đến nhiều hơn với tên "thịt chua Phú Thọ". Vậy nếu bắt gặp ở đâu đó món thịt chua của người Mường, hay thịt Chua Thanh Sơn, Phú Thọ, bạn đừng quên thưởng thức nhé!
ST