Khu du lịch Quốc gia Mộc Châu thuộc huyện Mộc Châu và Vân Hồ của tỉnh Sơn La cách Hà Nội 180 km về phía Tây Bắc, là cao nguyên lớn trải dài khoảng 80 km, rộng 25 km, có độ cao trung bình trên 1050 m, nhiệt độ trung bình 18 - 21oC, được mệnh danh là Đà Lạt của miền Bắc.
Đây là vùng đất hội tụ đầy đủ các hệ sinh thái tiêu biểu của Việt Nam, có núi cao trùng điệp, có sông suối bao quanh, có thung lũng xanh tươi lúa tốt, có thảo nguyên mênh mang hoa cải trắng, đồi chè xanh biếc, có rừng nhiệt đới, rừng nguyên sinh với nhiều loại cây, hoa cỏ quý, độc đáo. Tất cả tạo nên một vùng đất đẹp nguyên sơ, quyến rũ trong suốt cả 4 mùa. Du lịch Mộc Châu trở thành điểm thăm quan hấp dẫn mọi du khách.
Điều kiện tự nhiên thuận lợi, nên Mộc Châu thu hút khá đông các dân tộc anh em cùng chung sống. Ở Mộc Châu là ở vùng đất có thể khám phá bản sắc văn hóa của 12 dân tộc anh em, trong đó tiêu biểu nhất là người H’Mông, người Thái, người Dao, người Mường. Mỗi dân tộc có truyền thống văn hóa đặc trưng và nhiều lễ hội hấp dẫn du khách: Tết Độc Lập, tết truyền thống (người H’Mông), lễ hội Hết Chá, lễ mừng cơm mới (người Thái), lễ cấp sắc, lễ cưới (người Dao)…
Khí hậu mát mẻ, độ cao lý tưởng, địa hình đa dạng, Mộc Châu ấn tượng và thu hút du khách bởi những biển mây, biển sương mù giăng giăng đỉnh núi, bởi những thắng cảnh tự nhiên và bởi bản sắc văn hóa các dân tộc. Đến đây, du khách có thể trải nghiệm nhiều sản phẩm du lịch thú vị: du lịch sinh thái nông nghiệp, du lịch văn hóa dân tộc, du lịch trekking .
Với lợi thế đất rộng, phì nhiêu, khí hậu ưu đãi, nông nghiệp Mộc Châu khá phát triển, 4 mùa người dân đều có nguồn thu từ chè, sữa, rau an toàn, hoa quả sạch, và nhiều loại hình sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao mới du nhập về như: hoa ly, tulip, dâu tây….
Khi đến Mộc Châu, ngoài việc được tìm hiểu về cách làm nông nghiệp của người dân nơi đây, du khách còn được trực tiếp nhập vai như một người nông dân thực thụ với công việc cắt cỏ, chăm sóc đàn bò sữa, hay tới những đồi chè bát ngát đeo giỏ, học cách hái những búp chè ô long, shan tuyết, bát tiên, sau đó sao sấy thủ công để cho ra những ấm trà thơm ngon, ngọt ngào. Sau một ngày lao động vui vẻ, lại được thảnh thơi ngồi ngắm cảnh núi rừng bình yên và thưởng thức các loại chè shan tuyết, chè ô long, chè bát tiên hay nhâm nhi cốc sữa tươi nóng, nhẩn nha nhấm thìa sữa chua nếp cẩm còn gì sung sướng bằng....
Kết hợp với những trải nghiệm ấy, du khách dạo chơi trên thảo nguyên còn được ngắm các loại hoa đặc trưng của Mộc Châu, tùy theo mùa, có thể thấy những rừng hoa mận trắng tinh khôi, những vườn đào hồng rực thấp thoáng cạnh những ngôi nhà trệt trên bản người Mông, hoặc vào tháng 3 là sắc hoa ban trắng muốt trên những cánh rừng dọc quốc lộ 6. Vào mùa đông, tuy có hơi lạnh nhưng lại thấy đặc sản của vùng đất được người Thái cổ đặt tên là Mường Mốc (vùng đất của sương khói): Hoa. Khí hậu khắc nghiệt lại là khởi điểm của mùa thu hút đông khách du lịch ngắm những thung lũng, dãy núi bạt ngàn cải trắng, ngắm hoa trạng nguyên, hoa dã quỳ xen lẫn trên những sườn đồi, thung lũng trải dài không dứt.
Và cũng tùy theo mùa, du khách lại được vào vai những người nông dân đi thu hoạch các sản vật nông nghiệp của gia đình mình: mùa hạ du khách tham quan hái mận, mơ, đào chín, mùa thu, khách quay sang thu hoạch quả hồng giòn, bơ. Sang đông, du khách lại phấn trấn vào vườn hái những trái dâu tây thơm, ngon ngọt...
Với nhiều trải nghiệm thú vị gắn với nông nghiệp như vậy, Hiện nay, Ban quản lý khu du lịch quốc gia Mộc Châu đã xây dựng hoàn thiện tour du lịch nông nghiệp, khách du lịch được tham gia các hoạt động chăm sóc đàn bò sữa, thu hái chè, thu hoạch rau an toàn, hoa quả theo mùa: bơ, hồng, xoài, mận, chanh leo…
Ngoài du lịch nông nghiêp, sản phẩm du lịch văn hóa ở Mộc Châu cũng được đông đảo du khách thích thú. Với loại hình này, khách du lịch được trực tiếp đến thăm các di tích lịch sử văn hóa, danh thắng, thăm quan bản làng và nghiên cứu văn hóa dân tộc thiểu số: trang phục, kiến trúc, lễ hội, văn hóa, văn nghệ, thưởng thức ẩm thực đặc trưng của từng dân tộc... Đến với người Mông được học nghề rèn bí truyền, cách giã bánh giày, tìm hiểu về phong tục ăn tết sớm; đến với người Thái được hiểu về nhà sàn, tục ở rể, thưởng thức các điệu múa xòe, múa sạp….Đến với mỗi dân tộc là một lần trải nghiệm về văn hóa mới và những điều khác biệt so với nơi du khách đang sống.
Đặc biệt, tại Mộc Châu, các mô hình homestay, lưu trú cộng đồng đang khá phát triển. Nhiều mô hình homestay đã được đầu tư bài bản để không chỉ đón du khách trong nước mà còn đáp ứng được nhu cầu của khách du lịch nước ngoài: Homestay bản Dọi(bản Dọi), Homestay Achu(bản Hua Tạt), Homestay Mộc Châu Mộc(bản Áng 2), Mộc Châu Ecolode (bản Chiềng Đi). Đến với Mộc Châu là đến với một vùng đất mới, với những trải nghiệm mới./.
ST