Sinh thời nhà bác học Lê Quý Ðôn (1726 - 1784) trong cuốn Phủ Biên tạp lục viết về phủ Quảng Nghĩa, xã An Vinh thuộc huyện Bình Sơn đã nói rất kỹ về Bãi cát vàng mà ngày nay chúng ta biết rằng đấy là các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa - vùng đất thiêng liêng của Tổ quốc. Lê Quý Ðôn mô tả: "... Ngoài biển về phía Ðông Bắc, có nhiều cù lao, có đến hơn 130 hòn, cách nhau qua biển, từ hòn này sang hòn kia hoặc đi một ngày hoặc vài canh thì đến.
Trên núi có hồ nước ngọt. Trong đảo có bãi cát vàng dài ước hơn 30 dặm, bằng phẳng, rộng lớn. Trên đảo có vô số tổ yến, các giống chim có hàng ngàn hàng vạn, thấy người thì đậu vòng quanh không tránh, trên bãi cát vật lạ rất nhiều. Ốc hoa thì có ốc tai voi, to như chiếc chiếu, bụng có hạt to bằng đầu ngón tay, sắc dục không như ngọc trai, cái vỏ có thể đẽo làm tấm bài được... Lại có ốc xà cừ, ốc hương...".
Ðại Nam thực lục tiền biên, soạn năm 1754 dưới thời chúa Nguyễn Phúc Khoát còn nói rõ hơn về Hoàng Sa và Trường Sa: "Ở đấy có hơn 300 bãi cát, kéo dài không biết mấy nghìn dặm, tục là Vạn lý Trường Sa, trên đảo có giếng nước ngọt". Sử sách của chúa Nguyễn cũng nói rõ "Buổi quốc sơ đặt đội Hoàng Sa 70 người, lấy dân xã An Vĩnh xung vào, hằng năm đến tháng 3 đi thuyền ra biển độ 3 ngày 3 đêm thì đến đảo tìm được hóa vật đến tháng 8 thì đem về nộp. Lại còn đội Bắc Hải, mộ người thôn Tứ Chánh thuộc Bình Thuận hoặcngười dân xã Cảnh Dương xung vào, sai đi thuyền nhỏ đến các xứ Bắc Hải, Côn Lôn để tìm hóa vật. Ðội này cũng do đội Hoàng Sa kiêm quản".
Ngày nay, trong các làng trại ở ngoài đảo Lý Sơn những người cao niên vẫn còn kể nhiều câu chuyện của cha ông họ khi xưa theo lệnh của các vua triều Nguyễn xung vào đội Hoàng Sa ra biển tuần du và kiếm báu vật... Ngày 20-2 âm lịch hằng năm, làng tổ chức lễ Kỳ Yên, đồng thời Khao lề thế lính Hoàng Sa, Trường Sa. Trong buổi lễ có mời pháp sư về cúng tế, triệu vớt các vong linh bị trầm luân nơi biển cả trở về với tổ tiên. Trong buổi tế có hình nộm, thuyền bè, phẩm vật hiến cúng cho người đã mất như gạo, muối. Trên đảo còn có miếu thờ cai đội Hoàng Sa Võ Văn Khiết, cai đội Phạm Quang Ảnh, nhà thờ cai đội Phạm Hữu Nhật...
Với hơn 130 trang sách của các nhà khoa học, sử học, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nhà báo như Nguyễn Ðắc Xuân, Ðinh Công Vĩ, Phan Duy Kha, Vũ Duy Yên, Bùi Phúc Hải, Văn Cường, Hiệp Ðức, Từ Khôi, Trần Văn Hạc trong tập sách Hoàng Sa, Trường Sa là máu thịt Việt Nam,... có thể xem đây như là cuốn sách trắng công bố các cơ sở pháp lý, cơ sở địa chất và lịch sử cả trăm năm nay của người dân Việt Nam đã từng gắn bó làm chủ trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, một vùng biên viễn của Tổ quốc ta trên Biển Ðông. Ðúng như GS Vũ Khiêu đã viết cho lời tựa tập sách "Trong ngàn năm lịch sử, biết bao thế hệ cha anh đã chiến đấu quên mình, hy sinh nơi biển cả để giữ vững chủ quyền biển, đảo".
Trong tập sách Hoàng Sa, Trường Sa là máu thịt Việt Nam còn có bài viết của nhà báo Hiệp Ðức viết về sự kiện TS Mai Hồng, nguyên cán bộ của Viện Hán Nôm công bố tấm bản đồ cổ Hoàng triều trực tỉnh địa dư toàn đồ được trưng bày tại Viện Bảo tàng lịch sử quốc gia. Tấm bản đồ trở thành tâm điểm chú ý của người dân trong nước và bạn bè quốc tế. TS Mai Hồng đã từng tâm sự về việc ông lưu giữ tấm bản đồ cổ. "Với tôi phải chăng hồn thiêng sông núi cho mình may mắn được gìn giữ nó. Ðiều này giống như một cơ duyên vậy". Tấm bản đồ trên do NXB Thượng Hải (Trung Quốc) xuất bản năm 1904. Tấm bản đồ Hoàng triều trực tỉnh địa dư toàn đồ xác định: Từ năm 1904, trong nhận thức của người Trung Quốc, cực nam đất nước của họ chỉ đến đảo Hải Nam. Ðiều ấy cũng có nghĩa: Ðây là bằng chứng tư liệu do chính Trung Quốc xuất bản khẳng định quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa không thuộc chủ quyền của Trung Quốc.
Hoàng Sa, Trường Sa là máu thịt Việt Nam, các tác giả chỉ ra nhiều chứng cứ của chính người Trung Quốc như Thích Ðại Sán (năm 1696) trong cuốn Hải ngoại kỷ sự đã nói tới Vạn lý Trường Sa rằng, Chúa Nguyễn đã cho thuyền ra lượm nhặt các sản vật từ các tàu đắm. Hay trong cuốn nhật ký của tàu Amphitrite (năm 1701) xác nhận Paracels (tức Hoàng Sa) là quần đảo thuộc nước An Nam. Ðó còn là những tư liệu, những chứng nhân sống động của các thế hệ người Việt Nam qua các thời kỳ bám biển, giữ đảo bằng sức lao động sáng tạo, bằng mồ hôi và cả máu để gìn giữ vùng đất biên cương của Tổ quốc.
Hoàng Sa, Trường Sa là máu thịt Việt Nam là một tập sách có ý nghĩa dành cho bạn đọc, nhất là thế hệ trẻ Việt Nam, để các em hiểu thêm về nguồn cội, biển, đảo của đất nước và trách nhiệm trong việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam ngàn đời yêu dấu.
ÐỖ KIM CUÔNG
Theo nhandan.com.vn