Nội tiết tố nữ (estrogen) có vai trò quan trọng với sức khỏe của chị em từ vóc dáng, vẻ đẹp, sự trẻ trung, nữ tính.
Chứng rối loạn nội tiết (RLNT) là sự mất cân bằng hormon trong cơ thể, gây ra nhiều loại bệnh ảnh hưởng tới sức khỏe và thẩm mỹ... RLNT do nhiều nguyên nhân gây ra, nếu không điều trị kịp thời sẽ là một nguyên nhân gây vô sinh.
Cơ thể con người có một hệ thống nội tiết tiết ra các hormon và hệ thống thần kinh cùng lúc điều chỉnh sự chuyển hóa và chức năng sinh lý. Khi ở trạng thái bình thường, các hormon giữ sự cân bằng trao đổi chất của cơ thể và chức năng sinh lý. Nội tiết tố nữ (mà chủ yếu là estrogen) là một trong những hormon rất quan trọng. Hàm lượng estrogen của phụ nữ thường dao động từ 50 - 400pg/ml. Nếu vì một nguyên nhân nào đó phá vỡ sự cân bằng (như quá dư hoặc quá ít một số hormon) thì sẽ dẫn đến RLNT. Khi nồng độ estrogen dưới 100pg/ml là bị RLNT.
Rối loạn kinh nguyệt là dấu hiệu điển hình do rối loạn nội tiết.
RLNT biểu hiện qua các dấu hiệu
Rối loạn kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt từ chỗ rất đều đặn bỗng nhiên kéo dài hoặc rút ngắn lại thì đây là một dấu hiệu cơ bản của RLNT. Bởi khi mất cân bằng nội tiết thì các chức năng của buồng trứng, tử cung cũng bị rối loạn theo, vì thế, chu kỳ kinh nguyệt có sự thay đổi nhất định.
Giảm ham muốn tình dục: Ham muốn tình dục, cảm giác khoái cảm ở phụ nữ do hormon estrogen và progesterone mang lại, do đó, khi hàm lượng các loại hormon này bị thay đổi, mất cân bằng sẽ dẫn đến giảm ham muốn tình dục, khó đạt cực khoái. Đó là chưa kể đến trạng thái tâm lý tiêu cực, sức khỏe suy giảm do RLNT gây ra cũng ảnh hưởng không nhỏ đến ham muốn tình dục của chị em.
Huyết áp tăng bất thường: RLNT tác động xấu đến huyết áp do khi RLNT thì tỷ lệ giữa natri và nước trong cơ thể không ổn định sẽ dễ bị tăng huyết áp.
Nám da: Khi nội tiết tố nữ ổn định, nó sẽ duy trì độ đàn hồi, độ ẩm cho da, điều tiết bã nhờn... nhưng ngược lại, khi RLNT thì da sẽ bị khô, sạm, xuất hiện các vết nám ngày càng đậm nét, nổi nhiều mụn.
Liên tục mắc bệnh phụ khoa: Tình trạng RLNT khiến cơ chế sản sinh nội tiết tố nữ bị gián đoạn, trục trặc, do đó, thành âm đạo không thể tiết đủ dịch nhầy để bôi trơn và giữ ẩm cho âm đạo, làm cho môi trường axit của âm đạo bị ảnh hưởng, các vi khuẩn gây bệnh viêm phụ khoa có điều kiện tấn công, gây bệnh.
Các dấu hiệu khác: Đó có thể là cảm giác mệt mỏi, buồn chán, thất vọng, lo lắng, cũng có thể là sự căng thẳng tâm lý, áp lực, stress kéo dài mà không rõ nguyên nhân thì nên kiểm tra lại nội tiết tố nữ trong cơ thể. Các tình trạng: vú sưng đau, tăng sản tuyến vú, tăng cân nhanh chóng, rậm lông ở phụ nữ... cũng xảy ra do RLNT.
RLNT do nhiều yếu tố gây ra, trong đó có thể kể đến như: Sử dụng thuốc tránh thai thường xuyên, căng thẳng, stress kéo dài, hàm lượng progesteron trong cơ thể giảm sút, estrogen tăng cao hơn dẫn đến rối loạn ở buồng trứng, tuyến yên và trục não bộ. Việc tiêu thụ các thực phẩm công nghiệp giàu estrogen cũng có thể làm gia tăng hàm lượng estrogen trong cơ thể, gây mất cân bằng nội tiết. Một số loại mỹ phẩm có thể kích thích cơ thể tiết ra các nội tiết tố gây mất cân bằng. Môi trường sống, môi trường làm việc ô nhiễm, gây độc...
Nguy cơ vô sinh do RLNT
RLNT ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của phụ nữ, về lâu dài có thể dẫn đến vô sinh.
Rối loạn rụng trứng: Nếu trong thời gian dài không rụng trứng, quá trình trao đổi chất sẽ bị rối loạn, nội mạc tử cung tăng sản, không có đối kháng theo chu kỳ của progesteron rất dễ xuất hiện ung thư nội mạc tử cung hoặc ung thư vú. Đây là một yếu tố tăng nguy cơ vô sinh.
Rối loạn kinh nguyệt: Trong thời kỳ hoàng thể bị thiếu và thời kỳ hoàng thể ngắn có thể dẫn đến nội mạc tử cung phát triển không tốt làm cản trở sự rụng trứng hoặc dù trứng có được thụ thai thành công thì cũng dễ bị sẩy thai sớm.
Rối loạn nội tiết dẫn đến phát sinh các loại bệnh về tuyến giáp (cường giáp), thận, tuyến yên cũng dẫn đến vô sinh: Những rối loạn về nội tiết tố này là tương đối nguy hiểm bởi chúng có thể gây ra nhiều biến chứng khó lường đến hệ thống sinh sản của phụ nữ, đặc biệt có một số trường hợp có thể dẫn tới vô sinh.
Lời khuyên của thầy thuốc
Thực hiện các giải pháp sau đây giúp chị em ngăn ngừa chứng RLNT: ăn uống khoa học, đủ chất để kiểm soát cân nặng, không nên để thừa cân hoặc thiếu cân. Lựa chọn thực phẩm sạch, ít nhiễm hóa chất. Tập luyện thường xuyên, mỗi ngày nên dành ra 30 phút để đi bộ, tập aerobic... Tránh sử dụng các loại mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, các loại kem trộn, tẩy trắng da không nguồn gốc. Không nên thức quá khuya, hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm và các chất độc hại... Khi có dấu hiệu bệnh thì cần đi khám bệnh kịp thời.
BS. Trung Hưng
Theo suckhoedoisong.vn