Người xưa có câu “đất lành chim đậu”. Cách thành phố Vĩnh Yên chỉ khoảng 15km, ở giữa vùng quê trù phú lại tồn tại một vườn cò khá đặc biệt - vườn cò của gia đình bà Phương, ông Xô ở xã Vân Xuân, huyện Vĩnh Tường. Vườn cò giống như một khu bảo tồn thiên nhiên thu nhỏ với hàng ngàn con chim, cò, vạc sinh sống.
Không thể lý giải vì sao mà hơn 10 năm nay trang trại nhà ông Xô, bà Phương lại thu hút nhiều cò, vạc và các loài chim khác đến làm tổ như vậy. Nhưng nhờ đó mà chừng ấy năm ông Xô làm bạn với cò, vạc và yêu chúng nhiều hơn.
Trang trại gần 5ha nằm giữa khu dân cư và khu làng nghề nhưng không vì thế mà ảnh hưởng đến hàng nghìn con chim về làm tổ. Ban đầu, chỉ một vài con đến làm tổ trên những rặng tre bao quanh trang trại. Nhưng bằng tình yêu thiên nhiên, ông Xô, bà Phương đã trồng thêm nhiều cây cối xung quanh để làm nhà cho đàn cò; rồi ông đào ao, thả cá để đàn chim có thể kiếm ăn khi trú ngụ tại đây. Vì thế mà đàn cò về ở với ông bà ngày một nhiều. Điều khiến ông bà Phương Xô hạnh phúc là hằng ngày được ngắm nhìn chúng, bảo vệ chúng, coi chúng như một phần trong cuộc sống của mình.
Ngoài những loài chim sinh sống cố định trong khu vườn của gia đình ông bà Phương Xô thì có những loài chim di trú, đến cư ngụ một thời gian để tránh rét hoặc để sinh sản rồi bay đi. Vốn là một người yêu thiên nhiên, chim chóc nên ông Xô cùng vợ đã tạo điều kiện tốt nhất về môi trường cho đàn chim về ở. Ngoài những loài chim tự nhiên, hoang dã về trú ngụ tại khu vườn, ông bà còn nuôi thêm nhiều con vật đặc trưng khác như gà, ngan, ngỗng. Đặc biệt, trong trang trại, ông bà nuôi cả thiên nga đen, thiên nga trắng, ngựa, đà điểu và công… tạo thành một khu trang trại sinh thái đa dạng.
Với tình yêu thiên nhiên của ông bà Phương Xô, một phần của đa dạng sinh học đang được tái tạo, phục hồi và cân bằng ngay trong khu dân cư. Chim, cò, vạc, cùng nhiều loài động vật hoang dã khác đang được những người dân như ông Xô bảo tồn và trân quý. Có những người như ông bà Phương, Xô, thì hệ sinh thái đang dần bị mất cân bằng mới được bảo vệ, duy trì, trả lại môi trường sống vốn có thuộc về tự nhiên của những loài chim hoang dã./.
Hà Giang