Đối mặt với phòng tuyến kiên cố của Nga, Ukraine thực sự cần giáng một đòn mạnh mẽ "gần như hoàn hảo" trong giai đoạn đầu của cuộc phản công để đạt được đột phá nhưng điều đó đã không diễn ra theo kế hoạch, các chuyên gia nhận định.
Sai lầm của Ukraine
"Giai đoạn đầu của chiến dịch này không phải là một thành công", Rob Lee - học giả cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại nhận định trong cuộc thảo luận của War on the Rocks về cuộc phản công của Ukraine.
Xe tăng T-72 trong cuộc tập trận của Ukraine. Ảnh: Ukrinform
Điều đó "không có nghĩa là cuộc phản công đã thất bại. Nó vẫn đang diễn ra. Ukraine vẫn còn lực lượng dự bị chưa tham chiến nhưng giai đoạn đầu không thành công vì một vài lý do", chuyên gia này đánh giá.
Đặc biệt, Ukraine đã đặt cược vào chiến lược hai phần: Đó là xây dựng một lữ đoàn tấn công mới cho cuộc phản công trong tương lai, trong khi để lại các binh lính có kinh nghiệm nhất giữ nguyên vị trí trước cuộc tấn công mùa đông của Nga.
Mặc dù lực lượng có kinh nghiệm của Ukraine đã ngăn chặn được cuộc tấn công của Nga nhưng họ đã chiến đấu mà không có thời gian nghỉ ngơi và sửa chữa trang thiết bị. Điều đó khiến cho các lữ đoàn mới được huấn luyện sử dụng vũ khí phương Tây đóng "vai trò quyết định" trong cuộc phản công nhưng "sự thể hiện của họ chưa đáp ứng kỳ vọng", ông Lee cho hay.
Ukraine đã tập hợp 9 lữ đoàn được trang bị vũ khí NATO để tiến hành phản công. Các đơn vị này được huy động nhanh chóng nên buộc phải học cách sử dụng các hệ thống mới, áp dụng các chiến thuật mới cũng như xây dựng sự gắn kết trong thời gian ngắn. Trong khi đó, Nga đã dành nhiều tháng để xây dựng và củng cố các hệ thống phòng thủ. Các phòng tuyến của Nga được bảo vệ bởi các bãi mìn, hàng rào chống tăng, hào chiến, cũng như các hệ thống pháo, phương tiện trên không và tên lửa chống tăng dẫn đường.
Khi các lữ đoàn mới của Ukraine bắt đầu điều quân đội và đưa các trang thiết bị vào chiến trường trong giai đoạn đầu của cuộc phản công, họ đã chiến đấu mà ít có sự gắn kết với nhau do thiếu sự liên lạc, hoạt động trinh sát và nhắm vào mục tiêu không hiệu quả cũng như phối hợp không ăn ý với nhau.
"Chúng tôi đã nhận thấy, trong một vài ngày đầu tiên của cuộc phản công, các lữ đoàn mới đã gặp phải một số vấn đề", ông Lee nói, cho biết những sai lầm này là điều mà "các lữ đoàn có kinh nghiệm hơn sẽ không mắc phải".
Việc thiếu các trang thiết bị và kinh nghiệm chiến đấu cần thiết cùng với những sai lầm không đáng có đã khiến Ukraine bỏ lỡ cơ hội giáng một đòn mạnh nhằm xuyên thủng phòng tuyến Nga.
Bỏ lỡ cơ hội xuyên thủng phòng tuyến Nga
Trong giai đoạn đầu cuộc phản công của Ukraine, một số đơn vị tấn công đã bị mất phương hướng, đặc biệt là vào ban đêm, di chuyển sai hướng và đôi khi va vào trúng các bãi mìn chưa được dọn sạch, chuyên gia Lee nhận định.
Ukraine tập trận. Ảnh: Getty
Để đề phòng rủi ro đó, cuộc tiến công đã bị trì hoãn và diễn ra vào bình minh thay vì ban đêm, hạn chế giá trị của các thiết bị nhìn đêm được trang bị trên các phương tiện mới - những thiết bị mà hầu hết các lực lượng của Nga không có. Pháo kích càn quét thường được tiến hành trước cuộc tiến công.
Điều này đồng nghĩa với việc "tất cả các đội tên lửa chống tăng dẫn đường và bộ binh của Nga không bị ngăn chặn khi một cuộc tấn công xảy ra", ông Lee cho hay. Pháo binh thường được sử dụng để gây ra sự hỗn loạn trong các lực lượng phòng thủ và buộc họ phải ẩn nấp tốt khi lực lượng thiết giáp và bộ binh tiến công.
Ông Lee chỉ ra rằng, trong khi mìn đóng vai trò cản trở cuộc tấn công thì các cuộc tiến công ban đầu của Ukraine chủ yếu bị đẩy lùi bởi pháo binh và trực thăng tấn công trang bị tên lửa chống tăng của Nga.
"Họ thường không có kế hoạch B và không thể tiến công liền một mạch như một kế hoạch B sau khi găp khải một số phấn đề có thể thấy trước", ông Lee nhận định, cho rằng các lữ đoàn giàu kinh nghiệm hơn, lực lượng ở lại củng cố các vị trí trong cuộc tấn công mùa đông của Nga, có lẽ được chuẩn bị tốt hơn.
"Họ đã bất ngờ khi phạm những sai lầm đó", chuyên gia này nói, song đánh giá, đó không phải là "những sai lầm khủng khiếp".
"Trong nhiều trường hợp, thời điểm rất quan trọng và thực sự đắt giá bởi sau đó Nga có thể phản công".Chuyên gia Lee cho rằng Nga đã "rút ra được bài học nên hành động và tiến công ở đâu cũng như điều chỉnh các hệ thống phòng thủ thế nào cho phù hợp".
Michael Kofman, chuyên gia nghiên cứu về Nga tại Trung tâm Phân tích Hải quân cũng đồng ý với nhận định trên. Ông đánh giá, mặc dù Ukraine thể hiện khả năng phòng thủ tốt nhưng khi tấn công "quân đội không được tổ chức tốt và không có kinh nghiệm tiến hành các chiến dịch tấn công".
Franz-Stefan Gady, một chuyên gia về chiến tranh hiện đại tại Trung tâm An ninh Mỹ mới đã tóm tắt những phân tích của ông về một trong những vấn đề lớn nhất của Ukraine khi nước này phản công. Đó là thiếu khả năng tiến hành các chiến dịch phối hợp lực lượng hiệu quả trên quy mô lớn.
Theo chuyên gia này, mặc dù Ukraine nhiều lần phàn nàn về những bãi mìn và việc thiếu trang thiết bị nhưng đây mới là vấn đề then chốt. Đánh giá trên cũng nhận được sự tán thành từ chuyên gia Lee.
Chiến dịch phối hợp lực lượng tập trung vào việc kết hợp khả năng chiến đấu của các lực lượng nhằm phát huy tối đa thế mạnh của nhau. Chẳng hạn, cuộc tấn công của bộ binh được yểm trợ bởi hỏa lực di động và pháo binh hoặc có thể là không quân.
Việc phối hợp lực lượng không phải là điều mà hầu hết các quốc gia có thể thực hiện hiệu quả và hiện nay, Ukraine đang thiếu cả trang thiết bị lẫn kinh nghiệm chiến đấu. Vì thế, mặc dù Ukraine vẫn đang tiến công nhưng Bộ trưởng Quốc phòng nước này đã thừa nhận, chiến dịch của Kiev chậm kế hoạch.
Kiev đã đặt cược lớn vào một chiến lược không được triển khai hiệu quả mà một phần nguyên nhân là việc phụ thuộc quá nhiều vào các đơn vị, dù sở hữu các trang thiết bị mới hơn nhưng lại ít kinh nghiệm hơn và phạm sai lầm vào những thời điểm quan trọng.
Theo Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) – 27/7/2023
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/sai-lam-ngay-vong-dau-ukraine-bo-lo-co-hoi-xuyen-thung-phong-tuyen-nga-post1035201.vov