Làng rau Trà Quế, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam được Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc (UN Tourism) công nhận là “Làng du lịch tốt nhất” năm 2024 của UN Tourism. Đây cũng là đại diện duy nhất của Việt Nam đoạt giải này trong năm 2024.
Làng rau Trà Quế
Gìn giữ giá trị văn hóa bản địa
Ngôi làng hơn 500 tuổi với nghề trồng rau được Bộ VHTTDL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, thuộc loại hình tri thức dân gian, nghề thủ công truyền thống năm 2022 luôn kiên trì với hành trình bảo tồn, phát huy giá trị di sản nghề truyền thống gắn với phát triển du lịch xanh, bền vững. Đặc biệt, chính những người nông dân, cộng đồng nơi đây đã đóng vai trò chủ thể để được định danh là “Làng du lịch tốt nhất” của UN Tourism.
“Đây là thành quả và là sự ghi nhận những nỗ lực trong việc gìn giữ các giá trị văn hóa bản địa; nghề thủ công truyền thống; nếp sống, nếp sinh hoạt lâu đời; sự sáng tạo và chú trọng phát triển các loại hình du lịch - dịch vụ mang tính cộng đồng, bền vững; thể hiện sự thuần hậu, hiếu khách của người dân địa phương. Giải thưởng danh giá này là cơ hội để Trà Quế vững bước ra thế giới và từng bước trở thành điểm sáng của du lịch Quảng Nam nói riêng và Việt Nam nói chung”, ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở VHTTDL Quảng Nam chia sẻ.
Hằng năm, cứ vào mùng 7 tháng Giêng Âm lịch, người làng rau lại rộn ràng tổ chức Lễ hội Cầu bông, vào vụ sản xuất mới. Những năm gần đây, lễ hội truyền thống này trở thành một sự kiện thu hút khá đông du khách trong và ngoài nước cùng đổ về làng rau hơn 500 năm tuổi để vui hội cùng dân làng.
Cụ Lễ Văn Cảnh, bậc cao niên từng tham gia đảm nhận phần viết văn tế và chánh bái của lễ hội nhiều năm qua cho biết, Lễ hội Cầu bông là nét văn hóa mang sắc thái độc đáo riêng của làng, được bao thế hệ dân làng ý thức giữ gìn, bảo toàn nguyên vẹn giá trị truyền thống.
Người dân Trà Quế xưa nay quan niệm rằng, từ nhánh rau, ngọn cỏ cũng “có tích, có tuồng”. Hơn 500 năm nay, những ngọn rau cỏ này đã nuôi sống dân làng. Bởi vậy, lễ hội không chỉ là nghi thức tâm linh mà còn là dịp để dân làng Trà Quế tri ân các bậc tiền nhân đã có công khai hoang, mở đất trồng rau, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
Tại làng Trà Quế, các di tích mang tính lịch sử như: Giếng đá Chăm, miếu Thổ thần, miếu Ngũ hành, mộ ông Nguyễn Văn Điển hay lễ cúng Cầu bông cùng các phong tục, tập quán, tín ngưỡng, văn hóa ẩm thực đang được bảo tồn nguyên bản và phát huy một cách hiệu quả, là minh chứng cho quá trình phát triển lâu đời của làng.
Du khách trải nghiệm một ngày làm nông dân Trà Quế
Làng rau, làng nghề
Nghề trồng rau Trà Quế được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và mới đây được công nhận là “Làng du lịch tốt nhất” năm 2024 là cơ hội quý giá giúp lan tỏa và nâng cao hơn nữa thương hiệu Làng nghề Trà Quế, góp phần thể hiện rõ thế mạnh, tiềm năng để Hội An trở thành vùng đất tiên phong du lịch xanh trong định hướng phát triển Quảng Nam - điểm đến du lịch xanh.
Bên cạnh giá trị về lịch sử văn hóa, tồn tại song song là văn hóa tín ngưỡng của cộng đồng cư dân nơi đây, gắn liền với nghề trồng rau Trà Quế là Lễ hội cúng Cầu bông. Hoạt động lễ hội, sinh hoạt tập quán tín ngưỡng đang được duy trì tốt, giá trị về đời sống văn hóa tinh thần của cư dân làng rau được bảo tồn và phát huy hiệu quả.
Cộng đồng cùng thực hành, gìn giữ di sản
Trải qua hàng trăm năm, thế hệ này truyền lại thế hệ kia kế tiếp để duy trì và phát triển nghề truyền thống cha ông, thật hiếm có một làng nghề nào có sự chung tay của cả cộng đồng trong việc bảo vệ và phát huy di sản mình đang sở hữu, sự đồng điệu trong phương thức sản xuất, trong các khâu canh tác (từ sản xuất đến tiêu thụ); sự gắn kết tình làng, nghĩa xóm vẫn luôn được duy trì, cùng trao đổi, học hỏi lẫn nhau. Ngay cả việc phát triển du lịch cũng là sự kết hợp của cả cộng đồng, người dân được hưởng lợi từ việc phát triển ấy, đời sống dần ổn định hơn.
Làng nghề đã hình thành nên một hệ thống tri thức dân gian đồ sộ trong quy trình trồng trọt, trong lễ hội tín ngưỡng, tiêu thụ. Trong đó, quy trình chọn giống và trồng, chăm sóc rau hiện đang là cơ sở quan trọng để hình thành, phát triển và duy trì nghề trồng rau truyền thống của địa phương, góp phần quan trọng trong hoạt động sản xuất, đảm bảo đời sống kinh tế, xã hội của người dân.
Với sự ưu đãi đặc biệt của thổ nhưỡng, cùng sự canh tác bằng phương pháp truyền thống nên rau Trà Quế nổi tiếng với nhiều sản phẩm rau có mùi thơm đặc trưng, khác biệt, nhiều loại là vị thuốc dân gian. Hiện nay, làng Trà Quế có 202 hộ dân tham gia hoạt động trồng rau với 326 lao động trực tiếp trên diện tích 18 hecta đất canh tác, mang lại nguồn thu nhập ổn định. Doanh thu từ làng rau mỗi năm ước đạt hơn 20 tỉ đồng.
Bên cạnh nghề trồng rau, nông dân có thêm nghề “hướng dẫn viên” giúp du khách trải nghiệm các quy trình trồng rau với các cách thức xới đất, giâm rau, ủ bón phân vớt từ rong… Cùng với đó là thu hoạch rau và chế biến các món ẩm thực từ rau, tham quan các điểm di tích trong làng. Cả làng hiện có 23 cơ sở lưu trú, 16 nhà hàng và nhiều loại hình dịch vụ bổ sung, mang đến các cơ hội việc làm và hưởng lợi trực tiếp cho người dân trong làng cũng như các vùng lân cận.
Những du khách quốc tế tham gia tour trải nghiệm “Một ngày làm cư dân Làng rau Trà Quế” đã dành nhiều lời khen ngợi, sự thích thú, bất ngờ khi được tham quan làng rau, các di tích lịch sử - văn hóa gắn liền với quá trình phát triển của làng, cùng nông dân tham gia trải nghiệm về quy trình trồng rau lâu đời gắn với sinh hoạt cộng đồng theo hướng thân thiện với môi trường.
Theo baovanhoa.vn
https://baovanhoa.vn/du-lich/lang-rau-lang-nghe-119782.html