Sinh ra trong một gia đình nghèo, từ nhỏ Xuân Hinh đã phải bươn chải đủ nghề để kiếm sống. Ông chia sẻ: “Tôi có tố chất buôn bán – mà cũng đúng thôi, vì cái khó nó ló cái khôn. Gia đình nghèo, không buôn bán thì lấy gì mà ăn”.
Mới đây, trong chương trình "Chuyện chưa từng kể", trò chuyện với nhà báo Phan Đăng, nghệ sĩ Xuân Hinh đã kể vể thời kỳ khó khăn của mình trước khi trở thành danh hài xứ Bắc.
Gia đình nghèo, không buôn bán thì lấy gì mà ăn?
Sinh ra trong một gia đình nghèo, từ nhỏ Xuân Hinh đã phải bươn chải đủ nghề để kiếm sống. Ông nhớ lại: “Sau khi hoàn thành việc học ở trường, tôi bắt đầu theo đuổi nghệ thuật hề chèo. Chèo là một bộ môn vô cùng khó, đặc biệt là khi bước vào năm thứ ba, thứ tư, tôi đã gặp không ít khó khăn. Vừa phải học, vừa phải buôn bán để kiếm sống, tôi cũng tranh thủ tham gia diễn các tiểu phẩm nhỏ, dần dần thử sức với hài kịch. Khi diễn ở những nơi khác nhau, tôi nhận ra khán giả rất thích phong cách của mình. Nhờ đó, tôi kiếm được chút tiền trang trải việc học, vừa đi học vừa đi buôn, thậm chí có những lúc nghĩ về mẹ ở nhà, chỉ bán được vài chiếc bánh bèo kiếm được chút đồng lẻ, tôi lại không kìm được nước mắt. Chính từ đó, tôi quyết định không lấy tiền của mẹ nữa mà tự mình xoay sở”.
Không chỉ dừng lại ở những công việc nhỏ lẻ, ông còn lăn lộn khắp các phiên chợ, buôn đủ thứ từ chó, lợn, mèo, gà... Ông chia sẻ: “Tôi có tố chất buôn bán – mà cũng đúng thôi, vì cái khó nó ló cái khôn. Gia đình nghèo, không buôn bán thì lấy gì mà ăn?” Ông thậm chí có thể đoán chính xác trọng lượng của con vật mà không cần đến cân, một kỹ năng mà ông tự hào gọi là "thiên phú của dân buôn".
Dù vất vả kiếm sống, nhưng tình yêu nghệ thuật chưa bao giờ tắt trong ông. Ông kể: “Ban đầu, tôi chỉ xin được một suất diễn nhỏ, nhưng rồi nhận ra rằng vừa diễn, vừa tổ chức chương trình sẽ giúp tôi có thêm thu nhập. Từ bầu nhỏ, tôi trở thành bầu lớn, dần dần công việc diễn chèo phát triển”. Chính sự nhạy bén ấy đã giúp ông không chỉ sống được với nghề mà còn từng bước xây dựng sự nghiệp vững chắc.
Ngoài 60, gần 70 mà vẫn còn hối hả đi làm thì chỉ có thể là vì đam mê
Tình yêu nghệ thuật dân tộc cũng là điều khiến Xuân Hinh trăn trở. Ngoài chèo, ông dành thời gian nghiên cứu thêm về hát văn, hát xẩm, say mê những tiếng đàn truyền thống. Ông từng mong muốn mời một nghệ nhân xưa đến chơi đàn để học hỏi thêm, nhưng đáng tiếc người ấy đã qua đời. Dù vậy, những âm thanh, giai điệu truyền thống ấy vẫn được ông trân trọng lưu giữ và thể hiện trong từng tiết mục.
"Khi bước chân vào nghệ thuật, tôi đặc biệt yêu thích văn hóa dân tộc. Từ hát chèo, tôi tìm hiểu thêm về hát văn, hát xẩm, những tiếng đàn truyền thống. Tôi từng mong muốn được mời một nghệ nhân ngày xưa – người đã mất – đến chơi đàn để học hỏi thêm. Những làn điệu cổ, những tiếng đàn của các bậc tiền bối vẫn còn lưu giữ trong tôi đến tận bây giờ, bởi tôi yêu và trân trọng. Chính niềm đam mê này là động lực để tôi không ngừng cố gắng. Mỗi ngày, tôi vừa diễn, vừa buôn bán, vừa phát triển sự nghiệp. Nhìn lại chặng đường đã qua, tôi thấy rằng dù có vất vả, nhưng mọi thứ đều đang dần phát triển theo cách của riêng nó", nghệ sĩ chia sẻ.
Với nhiều nghệ sĩ, khi đã thành danh, họ có thể lựa chọn nghỉ ngơi, tận hưởng cuộc sống. Nhưng với Xuân Hinh, dù đã gần 70 tuổi, ông vẫn chưa dừng lại. Ông cho rằng, nếu không có đam mê, chẳng ai đến tuổi này mà vẫn còn bận rộn với công việc. “Tôi đã kiếm đủ để sống từ năm 50 tuổi rồi. Ngoài 60, gần 70 mà vẫn còn hối hả đi làm thì chỉ có thể là vì đam mê, chứ nếu không thì cũng chẳng còn ý nghĩa gì nữa”.
Điều đặc biệt ở Xuân Hinh là ông chưa bao giờ đặt nặng vấn đề tiền bạc. Khi đã nhận lời làm việc, ông không quan trọng cát-xê cao hay thấp, miễn là làm thật tâm. “Nếu có duyên, các cháu có lộc thì chia một chút, không có thì cũng chẳng sao. Tôi đi diễn bao nhiêu năm, chưa bao giờ làm ai thua lỗ hay chịu thiệt”. Tuy nhiên, ông vẫn có nguyên tắc: phải nhận một khoản trước để đánh giá mức độ uy tín. Nếu thấy nơi nào làm ăn tử tế, ông sẵn sàng nhường lại phần mình.
Nghệ sĩ Xuân Hinh tham gia trong MV "Bắc Bling" của Hòa Minzy
Không chỉ nghĩ cho bản thân, Xuân Hinh còn luôn quan tâm đến những người có hoàn cảnh khó khăn. Khi đi diễn, ông thường yêu cầu bầu show trả hết tiền cho các diễn viên trẻ hoặc những người khó khăn trước, để họ không bị thiệt thòi. Nếu thấy điều gì bất công, ông lập tức lên tiếng. “Tôi đã từng nghèo, từng khổ, tôi hiểu sự vất vả của những người cùng cảnh ngộ. Vì thế, tôi luôn trân trọng và bảo vệ họ”.
Ông cũng không giấu nổi những lo lắng khi bước vào tuổi xế chiều: “Đôi khi tôi cũng tự hỏi liệu mình còn sống được bao lâu, nghĩ đến cái chết mà rùng mình. Nhà cửa thậm chí đã sang tên cho người khác, phòng khi sau này già yếu, lú lẫn, chẳng còn đủ minh mẫn để quyết định gì nữa”. Dù vậy, ông vẫn tiếp tục cống hiến, bởi với ông, nghệ thuật chính là cuộc sống.
Với Xuân Hinh, nghệ thuật không chỉ là công việc, mà còn là cái duyên, cái nghiệp mà ông dành trọn đời để theo đuổi. Ông không chỉ mang đến tiếng cười, mà còn truyền tải những giá trị sâu sắc về cuộc sống, về lòng nhân ái và tinh thần cống hiến hết mình.
Theo Hà Phương/VOV.VN
https://vov.vn/giai-tri/xuan-hinh-ke-chuyen-buon-lon-ga-de-kiem-song-truoc-khi-thanh-danh-hai-xu-bac-post1161927.vov