Việc loại bỏ cơm khỏi khẩu phần ăn có thể gây hại cho sức khỏe người cao tuổi, dẫn đến thiếu năng lượng, suy dinh dưỡng, rối loạn đường huyết và nhiều hệ lụy khác.
Chế độ ăn uống đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, phòng ngừa bệnh tật và nâng cao chất lượng cuộc sống, nhất là đối với người cao tuổi – nhóm đối tượng dễ tổn thương và cần được chăm sóc dinh dưỡng cẩn thận. Trong đó, cơm – món ăn tưởng chừng đơn giản và quen thuộc – lại giữ vị trí then chốt trong bữa ăn hàng ngày.
Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, một số người cao tuổi có xu hướng cắt giảm hoặc loại bỏ cơm ra khỏi thực đơn vì lo sợ tăng cân, tăng đường huyết hay theo đuổi các chế độ ăn kiêng chưa được kiểm chứng. Việc không ăn cơm, nếu không được thay thế hợp lý bằng các thực phẩm dinh dưỡng tương đương, có thể gây ra hàng loạt vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe mà ít ai ngờ tới.
Một sai lầm phổ biến ở người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường là cho rằng việc cắt bỏ cơm sẽ giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn. Ảnh minh họa
Sự nguy hại khi bỏ cơm ở người cao tuổi
1. Thiếu năng lượng gây mệt mỏi, suy nhược cơ thể
Cơm là nguồn cung cấp carbohydrate chủ yếu trong bữa ăn của người Việt Nam. Carbohydrate đóng vai trò là nhiên liệu chính cho các hoạt động sống của cơ thể, từ việc đi lại, sinh hoạt hằng ngày đến các chức năng phức tạp của hệ thần kinh và tim mạch. Đặc biệt ở người cao tuổi – đối tượng thường xuyên gặp phải tình trạng ăn uống kém, giảm cảm giác thèm ăn – việc loại bỏ cơm có thể dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng rõ rệt.
Thiếu carbohydrate đồng nghĩa với việc cơ thể phải sử dụng chất đạm và chất béo dự trữ để tạo năng lượng, gây mệt mỏi kéo dài, dễ suy kiệt và giảm khả năng tự chăm sóc bản thân. Người cao tuổi sẽ gặp khó khăn trong việc vận động, tham gia các hoạt động xã hội, thậm chí mất dần sự linh hoạt trong cuộc sống hàng ngày – yếu tố quan trọng duy trì sức khỏe tinh thần và thể chất.
2. Nguy cơ suy dinh dưỡng do thiếu hụt vi chất thiết yếu
Gạo – nguyên liệu chính để nấu cơm – không chỉ chứa carbohydrate mà còn là nguồn cung cấp các vitamin nhóm B như thiamine (B1), niacin (B3), và một số khoáng chất khác như sắt, magie. Những chất này có vai trò quan trọng trong chuyển hóa năng lượng, bảo vệ hệ thần kinh và duy trì hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể.
Nếu không có sự thay thế dinh dưỡng hợp lý, việc loại bỏ cơm khỏi khẩu phần ăn dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, vốn đã phổ biến ở người cao tuổi. Suy dinh dưỡng không chỉ khiến người lớn tuổi gầy yếu, mà còn làm giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ nhiễm trùng, chậm hồi phục sau bệnh tật và gia tăng nguy cơ tử vong.
3. Mất cân bằng đường huyết – Hiểm họa tiềm tàng với người tiểu đường
Một sai lầm phổ biến ở người cao tuổi mắc bệnh tiểu đường là cho rằng việc cắt bỏ cơm sẽ giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn. Tuy nhiên, thực tế không ăn cơm mà không có sự điều chỉnh khẩu phần hợp lý sẽ khiến đường huyết trở nên bất ổn định. Cơm cung cấp carbohydrate phức – loại đường được tiêu hóa chậm và giúp duy trì đường huyết ổn định hơn so với đường đơn có trong nhiều loại thực phẩm khác.
Khi không ăn cơm, người bệnh có thể đối mặt với tình trạng hạ đường huyết, dẫn đến các biểu hiện như chóng mặt, run tay, buồn nôn, vã mồ hôi, thậm chí hôn mê nếu không xử lý kịp thời. Ngược lại, việc ăn các thực phẩm thay thế không kiểm soát như bánh ngọt, trái cây quả chín hay thực phẩm nhiều đường có thể khiến đường huyết tăng vọt, tạo gánh nặng cho tuyến tụy và tim mạch.
4. Giảm sức đề kháng – Dễ mắc bệnh hơn
Một chế độ ăn thiếu carbohydrate còn ảnh hưởng tiêu cực đến hệ miễn dịch. Nhiều nghiên cứu cho thấy carbohydrate đóng vai trò trong việc duy trì hoạt động bình thường của bạch cầu – hàng rào đầu tiên của cơ thể chống lại vi khuẩn và virus. Khi cơ thể không được cung cấp đủ năng lượng từ carbohydrate, hệ miễn dịch bị suy yếu, người cao tuổi dễ mắc các bệnh nhiễm trùng như cảm cúm, viêm phổi, nhiễm trùng đường tiết niệu – vốn là nguyên nhân phổ biến gây nhập viện ở nhóm tuổi này.
Bên cạnh đó, khi sức khỏe toàn thân bị suy giảm do thiếu dinh dưỡng, quá trình hồi phục sau bệnh cũng kéo dài hơn, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
5. Suy giảm chức năng cơ và xương làm tăng nguy cơ té ngã, gãy xương
Một hệ quả ít được nhắc tới của việc không ăn cơm là ảnh hưởng đến hệ cơ và xương. Carbohydrate là nguồn năng lượng cần thiết cho hoạt động của cơ bắp. Khi không đủ năng lượng, cơ thể sẽ "rút" protein từ cơ để sử dụng, dẫn đến mất khối lượng cơ (sarcopenia) – một tình trạng rất phổ biến ở người lớn tuổi. Cơ bắp yếu khiến việc vận động trở nên khó khăn, làm tăng nguy cơ té ngã.
Không chỉ vậy, thiếu năng lượng còn ảnh hưởng đến khả năng hấp thu canxi và vitamin D – những yếu tố cần thiết cho xương chắc khỏe. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, tăng nguy cơ gãy xương và làm suy giảm nghiêm trọng khả năng độc lập của người cao tuổi.
Nếu không có sự thay thế dinh dưỡng hợp lý, việc loại bỏ cơm khỏi khẩu phần ăn dễ dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, vốn đã phổ biến ở người cao tuổi. Ảnh mimh họa
Giải pháp: Ăn cơm một cách khoa học hoặc lựa chọn thay thế hợp lý
Dù cơm là thực phẩm cơ bản, nhưng nếu cần thiết (do bệnh lý hoặc mục tiêu giảm cân theo hướng dẫn của bác sĩ), người cao tuổi vẫn có thể lựa chọn các loại carbohydrate thay thế như yến mạch, khoai lang, ngũ cốc nguyên hạt. Những thực phẩm này không chỉ cung cấp năng lượng tương tự cơm mà còn giàu chất xơ, giúp cải thiện tiêu hóa, ổn định đường huyết và kéo dài cảm giác no.
Tuy nhiên, điều quan trọng là cần có sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn. Việc điều chỉnh thực đơn phải được cá nhân hóa theo thể trạng, bệnh lý và nhu cầu năng lượng của từng người.
Không ăn cơm – một thay đổi tưởng chừng nhỏ trong khẩu phần ăn lại có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng đối với sức khỏe người cao tuổi nếu không có sự thay thế và điều chỉnh hợp lý. Từ thiếu năng lượng, suy dinh dưỡng, mất cân bằng đường huyết đến suy giảm miễn dịch và chức năng cơ xương... tất cả đều ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, khả năng sinh hoạt độc lập và tuổi thọ của người lớn tuổi.
Vì vậy, điều quan trọng là cần nâng cao nhận thức về vai trò của cơm và các nguồn carbohydrate lành mạnh trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày, đồng thời xây dựng thói quen ăn uống cân bằng, hợp lý – chìa khóa cho một tuổi già khỏe mạnh và trọn vẹn.
Theo suckhoedoisong.vn
https://suckhoedoisong.vn/nguoi-cao-tuoi-khong-an-com-hai-nhieu-hon-loi-169250415125113235.htm