Giành lại được tỉnh Kursk và mở rộng vùng đệm sâu vào lãnh thổ Ukraine sẽ mang lại cho Nga lợi thế đáng kể trong các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.
Việc đẩy lực lượng Ukraine khỏi tỉnh Kursk đã kết thúc cuộc tấn công sâu nhất vào lãnh thổ Nga kể từ Thế chiến II, đồng thời loại bỏ một trở ngại lớn cho các cuộc đàm phán hòa bình, điều mà trước đó Moscow không sẵn sàng thực hiện khi còn quân đối phương trên lãnh thổ.
Một ngày sau khi tuyên bố hoàn tất chiến dịch tại Kursk, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã công bố lệnh ngừng bắn đơn phương kéo dài 3 ngày (từ 8-10/5) nhân dịp kỷ niệm 80 năm chiến thắng của Liên Xô và các đồng minh trong Thế chiến II.
Tổng thống Nga Vladimir Putin nghe báo cáo từ Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov qua video ngày 26/4/2025. Ảnh: Sputnik
Hai nguồn tin thân cận với Điện Kremlin cho biết, việc tiến hành đàm phán hòa bình trong khi quân đội Ukraine vẫn còn hiện diện ở Kursk là điều “không thể chấp nhận” đối với Nga.
Ukraine mất con bài mặc cả
Ngày 6/8/2024, Ukraine đã tiến hành một đợt tấn công táo bạo nhất, phá vỡ phòng tuyến biên giới Nga và tiến vào khu vực Kursk với sự hỗ trợ của hàng loạt máy bay không người lái và vũ khí hạng nặng do phương Tây cung cấp.
Lúc cao điểm, Ukraine tuyên bố kiểm soát gần 1.400km2 tại Kursk, song chiến dịch này cũng khiến Kiev phải trả giá đắt.
Một số nhà phân tích cho rằng, cuộc tấn công vào Kursk đã buộc Ukraine phải điều quân khỏi mặt trận phía Đông, nơi được coi là trọng điểm trong cuộc xung đột, và điều này lại tạo điều kiện để Nga đẩy mạnh đà tiến quân tại đây.
“Về cơ bản, Ukraine đã đánh đổi phần lãnh thổ mà họ coi trọng nhất - lãnh thổ của chính mình, để lấy một vùng đất không mang nhiều giá trị chiến lược và không thể giữ lâu dài”, ông Christopher McCallion, chuyên gia tại viện nghiên cứu Defense Priorities (Mỹ) nhận định.
Phía Ukraine cho biết, ngoài việc làm phân tán lực lượng Nga, chiến dịch Kursk còn nhằm bảo vệ khu vực biên giới Sumy và chiếm giữ lãnh thổ có thể dùng làm con bài trao đổi trong đàm phán hòa bình. Tuy nhiên, những cuộc đối thoại, do Mỹ thúc đẩy thông qua các chuyến ngoại giao con thoi, hiện đã được khởi động mà không có “quân bài Kursk” như kỳ vọng của Kiev.
Dù vậy, nhiều bất đồng lớn vẫn tồn tại, có thể làm đổ vỡ nỗ lực hòa bình do Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy. Một nguồn tin nhấn mạnh, nếu đàm phán thất bại, Nga sẽ tiếp tục tiến hành chiến dịch quân sự.
Điện Kremlin hiện chưa phản hồi đề nghị bình luận. Trong khi đó, Bộ Tổng tham mưu Ukraine bác bỏ tuyên bố của Nga rằng chiến sự ở Kursk đã kết thúc, khẳng định các hoạt động phòng thủ của Kiev tại đây vẫn đang diễn ra.
Biểu tượng lịch sử và thực tế cay đắng
Cuộc tấn công của Ukraine vào Kursk, nơi từng chứng kiến trận chiến xe tăng lớn nhất lịch sử giữa Liên Xô và Đức Quốc xã năm 1943, là một cú sốc lớn đối với Nga.
Dù đã có cảnh báo từ trước về nguy cơ tấn công, các nguồn tin cho biết lực lượng Nga vẫn bị bất ngờ trước cuộc tấn công của Ukraine. Thời điểm đó, giới chức mô tả tình hình hỗn loạn khi hàng chục nghìn dân thường Nga di tản, còn lực lượng biên phòng và quân đội phải đối mặt với các đơn vị Ukraine cơ động, được trang bị vũ khí phương Tây.
Khoảng 120.000 người đã được sơ tán. Tổng thống Putin khi đó đã công khai khiển trách Thống đốc Kursk, ông Alexei Smirnov. Ông Smirnov đã bị bắt trong tháng 4 vì cáo buộc tham ô ngân sách quốc phòng.
Quy mô chiến dịch của Nga ở Kursk được mở rộng đáng kể trong tháng 3 với việc triển khai hàng loạt xe tăng, hệ thống tên lửa và hàng nghìn binh sĩ cơ động. Pháo binh và binh lính Triều Tiên cũng tham gia hỗ trợ Nga tại Kursk, dù lúc này vẫn chưa được Moscow hay Bình Nhưỡng công khai thừa nhận.
Trong thông báo về việc giải phóng tỉnh Kursk hôm 26/4, Tổng thống Putin mới chính thức công bố thông tin khi cảm ơn Triều Tiên, nhà lãnh đạo Kim Jong-un và các đơn vị quân đội Triều Tiên vì đã giúp Moscow khôi phục quyền kiểm soát vùng đất giáp biên giới với Ukraine.
Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố hơn 76.000 binh sĩ Ukraine bị thương hoặc thiệt mạng tại Kursk, Kiev mất hơn 412 xe tăng và hàng nghìn khí tài quân sự. Ukraine cũng khẳng định Nga thiệt hại hơn 62.000 quân. Dù vậy, cả hai bên đều không công bố số liệu chính thức ở phía mình và phủ nhận thông tin mà đối phương đưa ra.
Việc tuyên bố chiến thắng tại Kursk vào thời điểm này cũng mang lại cơ hội để Moscow phô diễn thành tựu quân sự ngay trước thềm kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít vào ngày 9/5 tới.
Tiếp sau Kursk sẽ là Sumy
Khi Ukraine tăng tốc và mở rộng phạm vi kiểm soát lãnh thổ ở Kursk vào tháng 8/2024, Nga lập tức điều quân nhằm chặn đà tiến công, ngăn Ukraine tiếp cận nhà máy điện hạt nhân Kurchatov, nơi cung cấp điện cho khu vực miền Nam nước Nga. Chỉ sau một tháng, chiến tuyến ổn định và Nga bắt đầu phản công.
“Đây rõ ràng là một cuộc tấn công hỗn loạn từ phía Ukraine, thực sự là điên rồ. Khác với những quốc gia may mắn có thể dựa vào địa lý để phòng thủ, Nga thường phải dựa vào nhân lực và chiều sâu lãnh thổ để bảo vệ chính mình”, Giáo sư David J. Betz thuộc Đại học King’s College London của Anh, bình luận.
Nga dần bào mòn các vị trí phòng thủ của Ukraine và triển khai hàng nghìn UAV sợi quang, loại khó bị vô hiệu hóa hơn UAV thông thường. Chỉ sau 3 tháng, diện tích Ukraine kiểm soát tại Kursk giảm một nửa và theo bản đồ từ Ukraine đến ngày 6/2 lực lượng của Kiev chỉ còn kiểm soát khoảng 428 km2.
Vào dịp tròn 3 năm xung đột bùng phát, Tổng thống Putin bất ngờ xuất hiện tại Kursk trong quân phục dã chiến, chỉ đạo quân đội tiếp tục tấn công và đề xuất thiết lập vùng đệm dọc biên giới Ukraine.
Đến tháng 3, Ukraine tiếp tục mất thêm hơn 300 km2 tại Kursk.
Ngày 27/4, Tổng Tham mưu trưởng Nga Valery Gerasimov báo cáo với Tổng thống Putin rằng lực lượng nước này đã “giải phóng hoàn toàn” tỉnh Kursk khi các đơn vị cuối cùng của Ukraine bị đẩy khỏi làng Gornal.
Theo ông Gerasimov, Ukraine đã triển khai tới 60.000 binh sĩ tại đây, khiến các mặt trận khác suy yếu. Ông cũng ca ngợi lính Triều Tiên chiến đấu “kề vai sát cánh” với quân đội Nga.
Tướng Gerasimov cho biết theo chỉ thị của Tổng thống Putin, quân đội Nga đang tiếp tục mở rộng vùng đệm và đã kiểm soát thêm 90km2 thuộc tỉnh Sumy của Ukraine.
Chuyên gia quân sự Nga Andrey Marochko cũng cho hay, các cuộc giao tranh lớn đang diễn ra trên hướng Sumy, lực lượng của Moscow đã tiến hành 5 mũi tấn công vào tỉnh này. Theo ông, giải phóng tỉnh Kursk và mở rộng vùng đệm tới Sumy bên trong lãnh thổ Ukraine sẽ mang lại cho Nga lợi thế đáng kể trong các cuộc đàm phán hòa bình trong tương lai.
Hoàng Phạm/VOV.VN
Theo Reuters, RT, TASS
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/ukraine-mat-quan-bai-mac-ca-nga-chiem-the-thuong-phong-tren-ban-dam-phan-post1195797.vov