Hiện nay rất nhiều quán ăn thậm chí có gia đình cũng sử dụng nước rửa chén bát tự chế giá rẻ, không nhãn mác. Giá của những loại nước rửa chén bát này chỉ 2.000-3.000 đ/lít. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy hại tới sức khoẻ của người tiêu dùng.
Thị trường Hà Nội
Nước rửa chén không nhãn mác, giá rẻ đang “tung hoành” tại thị trường Hà Nội và bắt đầu xâm nhập vào thị trường ngoại tỉnh. Những người sản xuất ra loại nước rửa chén bát giá rẻ này biết rõ tác hại của sản phẩm, nhưng vì lợi nhuận trước mắt mà họ bất chấp tất cả. Những loại nước rửa chén bát này được bày bán công khai ở những cửa hàng và cả hè phố… với rất nhiều màu sắc: trắng, vàng, xanh... Chủ pha chế, nhân viên giao hàng tới tận tay khách hàng… trung bình mỗi ngày tiêu thụ hàng trăm lít nước rửa chén bát giá rẻ. Chủ một cửa hàng tại phố Hàng Gà quả quyết: “Nước rửa chén bát chúng tôi làm ra rất đảm bảo nên được tiêu thụ ở rất nhiều hàng quán. Chưa một ai phàn nàn về chất lượng sản phẩm của chúng tôi. Độc hại ư? Làm gì có, bởi nếu độc hại thì làm sao có thể bán hàng trăm lít mỗi ngày…?”
Tại phố Phạm Ngũ Lão, các cửa hàng bán nước rửa chén bát tự pha chế, hoạt động có vẻ dè dặt. Biển hiệu không quá phô trương, hàng hoá được bày bán sơ sài. Hỏi thăm mãi chúng tôi mới gặp được ông chủ có xưởng chế xuất lớn nhất ở đây và được biết: Hàng hoá của cửa hàng thuộc loại nhạy cảm… Sau mấy đợt bị kiểm tra đột xuất, giờ muốn làm ăn phải thận trọng hơn. Cửa hàng chúng tôi lâu năm, khách quen là chủ yếu. Thời gian qua, nhiều người ngoại tỉnh tìm đến tôi, họ muốn tôi liên kết với họ để mở xưởng sản xuất nước rửa chén bát tại một số tỉnh… và tôi được biết hiện nay tại nhiều địa phương mặt hàng này cũng tiêu thụ khá tốt nhờ giá rất rẻ”.
Theo lời một nhân viên chuyên giao hàng ở khu vực quận Hoàng Mai thì, có 50% quán ăn, nhà hàng tại quận này dùng nước rửa chén bát không nhãn mác. Để được hưởng giá ưu đãi, nhiều nơi đã nhập 5-10 can/1 lần. Tại rất nhiều quán ăn vỉa hè, những can nước rửa chén 5 lít được sử dụng công khai.
Rẻ và dễ làm
Những chai nước rửa chén bát đủ màu sắc, thậm chí người pha chế có thể tạo được mùi nhờ vào những hương liệu hoá học sẵn có trên thị trường. TP.HCM cũng là địa bàn phức tạp về các sản phẩm tẩy rửa và rất khó quản lý, đặc biệt là những vùng ven đô. Quanh các khu nhà trọ của dân lao động có rất nhiều xe nước rửa chén bát di động phục vụ tận nhà. Người sử dụng chủ yếu là các gia đình lao động thu nhập hạn hẹp. Một chủ hàng cho hay: “Khách hàng quen thuộc của tôi là các bà hàng cá ngoài chợ, các nữ công nhân và người nội trợ ở những xóm lao động. Thường họ chỉ mua bình 2 lít, người nào bán hàng thì chọn loại 5 lít giá giảm hơn 500 đ/lít. Trung bình mỗi ngày tôi bán khoảng gần trăm lít, tôi có nghe phong thanh báo chí nói về độc hại nhưng chẳng thấy ai kêu ca về chất lượng bao giờ. Hàng vẫn bán đều đều, một phần nguyên nhân có lẽ vì giá rẻ”.
Công nghệ pha chế nước rửa chén bát rất đơn giản và dễ thực hiện. “Nước+ hoá chất + hương liệu + phẩm màu” sẽ cho nước rửa chén như mong muốn. Dễ tới mức ngay cả một người nông dân không qua trường lớp nào cũng có thể thành công trong pha chế. Anh Đáng, một nông dân ở Vĩnh Phúc kể: “Tôi thấy cách pha chế nước rửa chén quá dễ như thế nên đã cùng với cậu em trai mở xưởng sản xuất nước rửa chén bát phục vụ nhân dân trong vùng. Nông dân quan trọng nhất là giá rẻ, chỉ cần pha chế đúng công thức thì yếu tố độc hại không phải là vấn đề. Nhờ thực hiện đúng phương châm đó mà thời gian qua hàng của chúng tôi bán rất chạy. Trung bình mỗi lít lãi cũng khá, trừ chi phí mỗi ngày cũng thu về vài triệu… Đó là tôi bán cho người nông dân tiêu thụ ít - chỉ một số quán ăn là dùng nhiều, chứ cứ như sức tiêu dùng của dân thành phố thì lãi nhiều vô kể!”
Thực tế, bản thân những chất dùng để pha chế nước rửa chén bát không độc hại, nhưng do “nhà sản xuất” pha chế thêm các loại phẩm màu công nghiệp, cùng một số hương liệu giá rẻ không rõ nguồn gốc (để hạ giá thành sản phẩm), nên rất dễ gây độc hại. Đáng chú ý, màu công nghiệp là một trong 500 chất gây ung thư mạnh nhất được giới chuyên môn khuyến cáo không được sử dụng. Tuy nhiên lợi nhuận đã không ngăn nổi việc sử dụng các sản phẩm đáng lẽ bị cấm.
Tình trạng người tiêu dùng sử dụng nước rửa chén bát rởm sẽ dẫn tới việc: da tay bị bong tróc, ngứa do dị ứng, người tiếp xúc lâu ngày có thể bị thối móng tay… Đó mới chỉ là những mối nguy hại ngoài mặt, còn những ảnh hưởng về thể chất thì không ai có thể lường trước được.
PGS-TS Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cảnh báo: “Nước rửa chén bát không nhãn mác (đoàn thanh tra Sở Y tế phát hiện ở một số nhà hàng đã sử dụng để rửa bát chén) là rất độc hại. Các loại nước rửa chén bát giá rẻ đó được sản xuất từ nguồn nguyên liệu hoá chất độc hại, không tuân thủ nghiêm ngặt quy trình sản xuất nước rửa bát chén theo tiêu chuẩn đã được quy định, không đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Tiếp xúc lâu với những loại hoá chất không rõ nguồn gốc, sẽ rất nguy hiểm. Người tiêu dùng không nên tham rẻ, để tránh mua bệnh vào người…”.
Theo một đại diện của Viện Hoá học công nghiệp Việt Nam: “Các chất phụ gia sử dụng không đúng quy định: các chất tạo màu, tạo mùi, tăng độ kết dính, ổn định, chất bảo quản, chất chống ôxy hóa, chất tẩy rửa… là các hoá chất độc hại đối với sức khoẻ của người sử dụng. Bát chén… dính hoá chất này nếu sử dụng lâu, các chất có nguy cơ xâm nhập vào cơ thể và gây nên những căn bệnh nguy hiểm. Vì vậy người tiêu dùng cần hết sức thận trọng với các loại nước rửa bát chén rẻ tiền không nhãn mác”./.
Theo Báo Kinh tế VN