Cuối tuần qua, nghệ nhân tranh cát Ý Lan đã trao tặng toàn bộ số tranh trong bộ sưu tập 53 bức về Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho Bảo tàng LSQSVN (20 bức) và Bộ Tư lệnh Bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh (33 bức).
Khẳng định đó là việc làm ý nghĩa vượt lên trên giá trị vật chất, nghệ nhân Ý Lan cũng cho biết đang chuẩn bị thực hiện bộ sưu tập tranh cát khổ lớn kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội.
Đầu tư lớn để tặng
Là người khởi xướng loại hình nghệ thuật mới mẻ , ngay cả với thế giới, “Người đẹp đổ cát thành tranh”, Ý Lan đến với nghệ thuật tranh cát một cách tình cờ và trở thành nghệ nhân nhờ năng khiếu bẩm sinh. Bắt đầu từ vài ba màu cát ở Mũi Né quê chồng và những sản phẩm đầu tiên là những bức tranh thể hiện hoa văn và hình ảnh dòng sông, con đò, bến nước... Ý Lan càng nhập cuộc càng... say. Mày mò tìm kiếm, lặn lôi khắp trong Nam ngoài Bắc, khi tìm được 30 màu cát thiên nhiên, Ý Lan được ghi tên vào kỷ lục Guinness là người tìm được nhiều màu cát nhất VN. Để rồi lại tự phá kỷ lục của chính mình khi tìm được và sử dụng thành công 81 màu cát khác nhau chỉ sau đó vài năm. Bộ sưu tập màu cát của chị là niềm mơ ước của không ít nghệ sĩ quốc tế. Một số doanh nhân Nhật Bản ngỏ ý mua bộ sưu tập màu cát với giá ngất ngưởng nhưng đã bị Ý Lan từ chối.
 |
"Mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc" |
Chưa học qua một trường lớp hội họa, bức chân dung đầu tiên mà nghệ nhân Ý Lan thể hiện chính là chân dung thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Bức thứ 2 là Chủ tịch Tôn Đức Thắng được làm theo đơn đặt hàng của bảo tàng Tôn Đức Thắng. Sử dụng màu cát tự nhiên, không nhuộm, không chất kết dính, mỗi tác phẩm được hoàn thành là cả một quá trình lao động sáng tạo công phu, tỉ mỉ của người nghệ nhân với từng hạt cát. Kỷ niệm 40 năm ngày Bác đi xa và sinh nhật lần thứ 99 của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nghệ nhân Ý Lan cùng với 5 người thợ đã trần mình trong 6 tháng để hoàn thiện 53 bức tranh đem ra trưng bày tại Hà Nội. Chị bảo: “Để tạo cho người xem cảm giác “không bị lặp lại”, tôi đã nhờ Bảo tàng Hồ Chí Minh và nhiều cơ quan sưu tầm giúp những hình ảnh đẹp độc đáo về Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Làm tranh về lãnh tụ không chỉ đòi hỏi sự tỉ mỉ, công phu để đạt đến độ chính xác trong từng đường nét mà phải thổi hồn vào từng hạt cát để những hình ảnh trong tranh thật sự sống động, có hồn”.
Và bộ sưu tập tranh cát khổ lớn
Đã làm hơn 20 bức tranh cát khổ lớn (chiều ngang 1m-2m) nhưng hầu hết là những bức đơn lẻ được làm ở các thời điểm khác nhau, trong đó có bức tranh về Mười cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc (1,5m x 0,6m) được Chủ tịch Nguyễn Minh Triết ký tên tại Lễ kỷ niệm 40 năm ngày hy sinh của 10 cô gái ở Ngã ba Đồng Lộc năm 2008. Thế nên, nghệ nhân Ý Lan mới xem bộ sưu tập tranh cát khổ lớn hướng tới 1000 năm Thăng Long vừa khởi động là một sự thể nghiệm để vượt lên chính mình. Dự kiến trưng bày vào tháng 5.2010, nhân kỷ niệm 120 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nên trong bộ sưu tập đặc biệt này, Ý Lan vẫn dành nhiều tâm sức cho những tác phẩm chủ đề về Bác; những hình ảnh thể hiện chiến thắng oanh liệt của dân tộc VN trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Riêng chủ đề về Hà Nội xưa và nay sẽ có khoảng 14 bức , chiều ngang từ 1m2-1m4; chiều cao từ 0,8-1m. Ngoài ra, còn có các tác phẩm thể hiện hình ảnh TP.HCM xưa và nay; hình ảnh của đất nước VN giai đoạn đổi mới và hòa nhập quốc tế.
Nói về kế hoạch đang triển khai, nghệ nhân Ý Lan cho biết: “81 màu cát tạm đủ để thực hiện những ý tưởng trong bộ sưu tập tranh cát khổ lớn về 1000 năm Thăng Long- Hà Nội. Vấn đề còn lại chính là nỗ lực để thực hiện. Trước tiên phải sưu tập được những hình ảnh đẹp, độc đáo về Hà Nội xưa và nay; Sài Gòn xưa và nay; hình ảnh đất nước VN đổi mới và hội nhập. Có tranh đẹp rồi lại phải thiết kế theo ý tưởng của riêng mình. Tranh của tôi không phải là sự sao chép hiện thực mà vượt lên sự “sao chép” đường nét chính là cái hồn của người làm tranh cát- một vật liệu thiên nhiên tưởng chừng rất vô tri. Với những tác phẩm khổ lớn, công việc thực hiện sẽ vất vả hơn rất nhiều. Chiều cao của tranh (0,8-1m) buộc tôi phải đứng và kiểm soát được từng hạt cát ở một khối lượng cát nhiều gấp 2-4 lần các tác phẩm đã làm. Không đơn giản, vì tranh của tôi không sử dụng chất kết dính, chỉ cần sao lãng là bức tranh đã có những xô lệch về hoà sắc và độ chính xác về đường nét. Tôi cần ít nhất 7 tháng để làm việc này và mọi việc đã được khởi động”.
* TP.HCM đã chọn tranh cát Ý Lan làm logo APEC tặng cho các vị Bộ trưởng các nước tham dự hội nghị APEC tại TP.HCM và thực hiện 21 bức chân dung các nhà lãnh đạo các nền kinh tế APEC đến tham dự Hội nghị Thượng đỉnh tại Hà Nội vào cuối năm 2006.
* Được biết, Bảo tàng LSQSVN sẽ đưa 20 bức tranh cát của Ý Lan vào hệ thống trưng bày tranh tượng tại bảo tàng để người xem có dịp thưởng lãm tài nghệ của một nghệ nhân Việt.
Báo Văn Hóa Online