Ảnh minh họa: Ảnh: Internet
Hội làng Đức Diễn được tổ chức từ ngày 10 đến 13/2 Âm lịch hàng năm, tại thôn Đức Diễn xã Phú Diễn, huyện Từ Liêm. Lễ hội nhằm tôn vinh Thổ lệnh Quốc thống đại vương, thần trấn giữ thành Bạch Hạc, tam giang Đào Trường, thượng đẳng thần.
Làng Đức Diễn xưa có 4 giáp là giáp Trung, giáp Chính, giáp Đông và giáp Tây. Đình làng Đức Diễn toạ lạc trên một khu đất rộng, cửa đình hướng nam, phí tây của đình là một cái ao lớn, bờ ao chạy dọc theo đất đình tạo nên một khoảng không gian thoang đãng, mát mẻ. Sân đình khá rộng để xứng với nhà tiền tế 5 gian, chạy hết chiều ngang của sân. Kiến trúc của đình theo kiểu chữ công gồm đại đình, thần đoạ và cung cấm.
Hàng năm mỗi giáp lần lượt được đăng cai tổ chức lễ hội, làng gọi làm vào đám. Lễ hội của Đức Diễn xưa có nhiều yếu tố dân gian, tục lệ như ngày 9 tháng 2: làng giao cho các trai tráng dẫy cỏ ở gò bên cạnh giếng, tạo thành bậc tam cấp. Sau khi dẫy cỏ khiêng một cái chum sành đến, gánh nước đổ đầy chum và tuần phải trông qua đêm không để vật bẩn rơi vào.
Sáng ngày 10 tháng hai, làng tổ chức đám rước đi từ đình làng qua cổng “Ma hóp” vòng đường sang cồng Giếng rồi về đình. Đám rước gồm: dẫn đầu là cờ hội, cờ thần sau đó là cờ ngũ hành, tứ linh, sau cờ là các ông trong ban tế vác đồ bát bửu theo hầu, rồi đội chấp kích. Tiếp là ban nhạc bát âm, trống khẩu, sau đội bát âm là tám cô gái đồng trinh thay nhau khiêng một giá gỗ sơn son thếp vàng đựng chóe sứ đẹp. Đó là chóe sứ trong lễ rước nước. Tới gò đoàn dừng lại để chuyển nước sạch từ chum sang cho đầy chóe rồi rước về đình.
Hội làng Đức Diễn có những cỗ bánh riêng để cúng thần như: bánh dầy, bánh cuốn và mía. Làng Đức Diễn vốn là làng nông nghiệp, chỉ lo việc trồng lúa không có cây gì khác. Người làng kể lại có ông Lý Năm trong một lần về quê vợ ở đoan Hùng ăn giỗ, thấy giống bưởi quá ngon đã xin một cành chiết đem về Đức Diễn. Khi chưa coi trọng kinh tế vườn, thì những giống bưởi nhân từ nhà ông Năm chưa có giá trị cao, nên chưa phổ biến nhiều. Lúc giá trị cây quả được coi trọng, người ta mới chú ý nhân giống đại trà bưởi Diễn. Và cũng đặc biệt là bưởi Đức Diễn bao giờ cũng ngon hơn. Ngày nay trong khí thế đi lên xây dựng nông thôn mới. Đức Diễn vừa xây dựng phong trào sản xuất, vừa giữ gìn những nét tiêu biểu của phong trào tục lễ hội quê hương.
ST