Lươn om củ chuối là một món ăn dân dã, nhiều nơi thường làm. Nhưng ở Lập Thạch, nói đến nó là ai cũng nghĩ ngay đến lươn om củ chuối Hoàng Chung (xã Đồng Ích) bởi vì có những nét đặc biệt mà chỉ riêng vùng Đồng Ích mới tạo ra được. Cách làm ở đây cẩn thận, kỹ lưỡng và cũng khá cầu kỳ.
Khâu đầu tiên là tìm, chọn nguyên liệu: lươn phải tươi sống; củ chuối phải là củ của cây chuối lá; nước để nấu phải là nước luộc thịt hoặc ninh từ xương lợn (cũng có thể là nước luộc gà, vịt). Lươn bắt về làm sạch; dùng dao dần nhừ sống lưng, thái miếng dài 2-3cm; tuỳ theo lượng người ăn mà làm nhiều hay ít lươn. Thái xong, cho vào nồi ướp gia vị gồm muối trắng (hay bột canh), hạt tiêu, tương (hoặc nước mắm), riềng, mẻ. Trộn đều và ướp một lúc lâu cho gia vị ngấm kỹ.
Củ chuối đào được đem rửa sạch, thái chỉ rồi ngâm vào chậu nước có pha muối trắng và giấm; ngâm đến đâu cho mẻ vào đến đấy và bóp đều tay; nếu không, củ chuối khi nấu sẽ bị đen, nhìn không bắt mắt, nhai sẽ rất cứng. Ngâm củ chuối 15-20 phút là vớt ra được.
Ngoài lươn và củ chuối, không thể thiếu đậu phụ, thịt ba chỉ, rau răm, lá lốt, củ xả, hành hoa, rau thơm... Chuẩn bị xong nguyên liệu thì tiến hành làm như sau:
Thịt ba chỉ thái mỏng rán cháy cạnh, đổ vào nồi cùng củ chuối đảo đều. Khi củ chuốt ngấm mỡ thì đổ nước luộc thịt vào ninh khoảng 20 phút; củ chuối chín mềm là được. Thịt lươn sau khi đã ngấm gia vị, cho lên bếp đảo nấu chín thật vàng thì đổ vào nồi củ chuối đang sôi và dàn đều trên mặt. Tiếp theo, cắt đậu phụ thành từng lát nhỏ cho vào; thêm một chút gia vị, hành hoa, rau thơm đã thái nhỏ cho vừa miệng. Nhẹ tay đảo đều các thứ với nhau rồi múc ra bát, ăn ngay khi còn nóng.
Người ăn sẽ cảm thấy hương thơm nồng đượm của các gia vị, cảm giác sần sật bùi bùi của củ chuối và đặc biệt hơn cả là không có mùi tanh chỉ có vị ngọt đậm của thịt lươn, một sản phẩm quý của đồng đất quê nhà.
ST