Việc chẩn đoán rối loạn cương dương cần được tiến hành một cách đầy đủ và nghiêm túc. Phải có sự cộng tác chặt chẽ giữa thầy thuốc và bệnh nhân. Thầy thuốc phải hỏi bệnh và khám một cách tỷ mỉ theo quy trình đã định sẵn. Người bệnh phải thành thật trình bày bệnh trạng của mình một cách thoải mái. Tốt nhất nên có mặt cả hai vợ chồng.
Việc chẩn đoán dựa vào:
Các triệu chứng lâm sàng
Lý do đến khám bệnh
Việc phát hiện các triệu chứng lâm sàng không khó khăn. Thường đó là lý do bệnh nhân tự kể ra khi gặp người thầy thuốc.
Tập trung vào 4 nhóm triệu chứng như sau:
- Hoàn toàn mất hẳn ham muốn tình dục, không còn có đòi hỏi hoặc không còn có đáp ứng thích thú trước các kích thích khêu gợi. Vì thế dương vật luôn luôn mềm xỉu.
- Vẫn còn ham muốn tình dục. Trước những hoàn cảnh khách quan khêu gợi vẫn có những hứng khởi kích thích nhưng dương vật không thể cương cứng được để đưa vào âm đạo tiến hành cuộc giao hợp như ý muốn.
- Dương vật cương cứng tốt nhưng không đúng lúc. Khi định tiến hành cuộc giao hợp thì dương vật không thể cương cứng được. Nhưng trong những hoàn cảnh tự nhiên rất vô lý, hoàn toàn không bị kích thích về tình dục như đang đi đường, đang ngồi họp, nửa đêm khi thức dậy… thì dương vật lại cương rất cứng. Giả dụ rằng ngay lúc đó có người bạn tình đã sẵn sàng thì cuộc giao hợp sẽ rất trọn vẹn.
- Dương vật cương cứng trong thời gian rất ngắn hoặc chưa kịp đưa vào âm đạo đã bị mềm xỉu hoặc có thể đưa vào âm đạo nhưng sau đó mềm dần và xỉu hẳn trong âm đạo. Cuộc giao hợp nửa vời hoàn toàn không gây được một chút thỏa mãn cho cả hai vợ chồng.
Các triệu chứng toàn thân
Cần chú ý phát hiện các bệnh toàn thân trên những người bị rối loạn cương dương.
Bệnh sử nội khoa - Câu hỏi về tiền sử
- Các bệnh tim mạch: cao huyết áp, xơ vữa thành mạch.
- Bệnh tiểu đường.
- Các bệnh ở tủy sống và não.
- Viêm đường tiết niệu - sinh dục.
- Các tập quán: nghiện rượu, thuốc lá, ma túy.
Bệnh sử ngoại khoa
- Các chấn thương vùng chậu - sinh dục
- Các phẫu thuật đã trải qua ở vùng tiểu khung, vùng tầng sinh môn, vùng sinh dục.
Trạng thái tâm lý - xã hội khi bắt đầu bị rối loạn cương dương
Là một việc rất cần thiết để xem các yếu tố tâm lý, xã hội đó có liên quan đến việc phát sinh ra rối loạn cương dương. Năng lực và mối quan hệ hiện tại trong công tác, sự lo lắng và mối quan hệ của bệnh nhân và người bạn tình (kể cả các bất đồng tiềm ẩn), các kỹ thuật tình dục đang được sử dụng,…là những điều người thầy thuốc cần được biết rõ trước khi đề ra các phương án điều trị.
Thăm khám lâm sàng
Cần thăm khám kỹ lưỡng bộ phận sinh dục để phát hiện các bệnh:
- Biến đổi hình thể giải phẫu dương vật như: Hypospadias, Epispadias, dương vật ngắn và nhỏ bẩm sinh, ái nam ái nữ,…
- Các bệnh xơ cứng ở vật hang như La peyronie ảnh hưởng đến chức năng cương.
- Các bệnh viêm xơ teo tinh hoàn hoặc mào tinh hoàn, tinh hoàn teo nhỏ bẩm sinh (kích thước và độ rắn của hai tinh hoàn).
- Các bệnh vùng bẹn - bìu như: tinh hoàn ẩn, tinh hoàn không xuống bìu, giãn tĩnh mạch tinh hoàn.
- Đánh giá các phản xạ thần kinh vùng bẹn - bìu tầng sinh môn như: cảm giác quanh hậu môn, cảm giác trương lực cơ vòng hậu môn, phản xạ hành – hang.
- Các đặc điểm thứ phát từ động mạch đùi và chi dưới.
- Các vết mổ vùng bụng dưới, vùng tiểu khung vùng bẹn - bìu - tầng sinh môn.
Các thăm khám hình ảnh và cận lâm sàng
Thử phản ứng HIV
Định lượng nội tiết tố máu
Thử cả 5 yếu tố : LH, FSH, prolactine, estradiol, testosterone.
Mục đích chẩn đoán xác định được nhóm bị rối loạn cương dương do nguyên nhân nội tiết như suy tuyến yên tiên phát hoặc thứ phát, hội chứng PADAM.
Để chẩn đoán do nguyên nhân thần kinh
Trong hoàn cảnh hiện tại có thể làm được 2 thử nghiệm
+ Nghiệm pháp tiêm papaverin hoặc Prostaglandin E1 vào vật hang
Papaverin hoặc prostaglandin E1 là những chất cholinergic gây giãn mạch. Khi tiêm vào vật hang những chất trên, theo cơ chế giãn mạch, dương vật được tưới máu và sẽ nở to ra.
Cách tiến hành: Tiêm trực tiếp vào vật hang 40mg papaverin hoặc 2,5-5,0 mcg prostaglandin E1. Theo dõi phản ứng của dương vật:
- Phản ứng dương tính: Sau khi tiêm thuốc, dương vật bị thuốc tác dụng kích thích hỗ trợ và nở to ra. Điều đó chứng minh rằng hệ thần kinh đáp ứng hiện tượng cương dương vật vẫn hoạt động nhưng bị rối loạn.
Hiện tượng rối loạn cương dương ở nhóm bệnh nhân này do nguyên nhân thần kinh.
- Phản ứng âm tính: Sau khi tiêm thuốc, dương vật vẫn hoàn toàn mềm xỉu. Như vậy, nguyên nhân không phải do cơ chế thần kinh mà là do nguyên nhân vận mạch. Nhóm bệnh này cần tiếp tục làm các thử nghiệm khác về mạch máu.
Khuynh hướng hiện nay nên dùng prostaglandin E1 trong thử nghiệm vì papaverin hay gây ra tai biến làm cương đau dương vật.
+ Ghi đồ thị cương dương
Dùng máy ghi đồ thị cương dương trong 24 giờ/ngày để đánh giá được dương vật vẫn có những thời điểm tự cương lên được, nhất là về ban đêm. Điều đó chứng tỏ cơ chế thần kinh vẫn hoạt động được nhưng bị rối loạn không thể cương được đúng lúc theo ý muốn.
+ Một số thử nghiệm khác trong kiến thức cơ bản chung cần biết nhưng ở Việt Nam chưa có điều kiện, dụng cụ để làm. Cụ thể:
- Thử nghiệm ghi lại những dấu hiệu tiềm ẩn của phản xạ hành-hang.
- Thử nghiệm ghi lại vận tốc dẫn truyền của thần kinh lưng dương vật.
Để chẩn đoán do nguyên nhân vận mạch
Để phát hiện những vị trí chít tắc cơ giới của động mạch làm cho việc tưới máu vào dương vật giảm thấp và những đường rò rỉ hoặc quá nhiều tĩnh mạch tân tạo ở vật hang làm cho việc thoát máu quá nhanh ở vật hang, người ta tiến hành các phương pháp:
- Siêu âm Doppler.
- Siêu âm Doppler màu.
- Chụp động mạch thông thường.
- Chụp động mạch dương vật chọn lọc.
- Chụp vật hang.
Đơn vị kiểm duyệt: Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe Trung ương - Bộ Y tế (T5g.org.vn)
Theo Suckhoedoisong.vn