Tọa lạc bên bờ sông Ka Long (thuộc phường Ka Long, TP Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh), đền Xã Tắc là một di tích văn hoá tiêu biểu và cũng là một điểm du lịch hấp dẫn du khách khi đến với thành phố vùng biên nơi địa đầu Đông Bắc Tổ quốc.
Trải qua những biến đổi thăng trầm của thời gian, đến nay, ngôi đền đã được trùng tu nhiều lần và lần trùng tu lớn nhất là vào năm Kỷ Mão (1879). Trong cuộc chiến tranh biên giới phía Bắc năm 1979, ngôi đền bị phá hủy, chỉ còn lại một vài tấm bia và nền móng cũ. Sau năm 1989, đền được phục hồi lại nhưng với quy mô nhỏ hơn đền cũ.
Ngôi đền Xã Tắc được trùng tu gần đây nhất là vào năm 2009, trên diện tích khoảng 20.000m², bao gồm đền chính và một số khu phụ cận khác. Khu chính của đền có diện tích 308m², gồm tòa tiền đường với ba gian hai chái, hai gian chung đường và ba gian hậu cung. Đền được xây dựng chủ yếu bằng gỗ lim, mái lợp ngói vảy rồng, tường xây gạch. Đền hiện còn lưu giữ nhiều hiện vật có giá trị, như các bức hoành phi, câu đối và một số tấm bia đá...
Đền Xã Tắc thờ Tam vị Thánh, gồm: Xã Tắc Đại vương (Thần chủ của đất đai quốc gia xã tắc), Cao Sơn Đại vương (Thần chủ về văn hóa nước Đại Việt) và Hưng Nhượng Đại vương Trần Quốc Tảng (Anh hùng dân tộc thời nhà Trần). Cả 3 pho tượng đều được đúc bằng đồng nguyên khối. Tượng Xã Tắc Đại Vương được đặt ở chính điện có chiều cao 2,2m; tượng Cao Sơn Đại Vương và Hưng Nhượng Đại Vương được đặt hai bên và cùng có chiều cao 1,8m. Bên cạnh đó là các công trình phụ trợ quanh đền bao gồm: Cổng nghi môn ngoại, cổng nghi môn nội, nhà Tả vu - Hữu vu; lầu chuông, lầu trống, bình phong bằng đá, miếu thờ thần linh…
Hiện nay, đền Xã Tắc không chỉ là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của người dân địa phương mà còn là điểm đến của không ít du khách mỗi khi có dịp đến tham quan TP Móng Cái. Năm 2005, đền Xã Tắc được xếp hạng Di tích lịch sử cấp tỉnh.
ST