Cù Lao Chàm luôn chào đón du khách bằng tiếng sóng biển rì rào, bãi cát dài trắng mịn và nước biển trong vắt. Một chuyến đi đến Cù Lao Chàm sẽ để lại biết bao kỷ niệm khó quên trong lòng du khách, nhất là thưởng thức các món đặc sản Cù Lao Chàm tuy rất đỗi dân dã đối với người dân làng chài nhưng với du khách có khi là hiếm thấy, khó tìm, hay thậm chí khá đắt đỏ trong đất liền.
Cua đá
Món bình dân của Cù Lao Chàm mà ai cũng mong muốn được nếm thử một lần. Gọi là cua đá vì nó sống trên các hang đá trên núi. Cua đá ở đây ăn cỏ cây trên núi và uống nước sương sớm nên thịt cua rất ngọt, dai, béo ngậy và không có vị tanh như cua biển thường.
Theo kinh nghiệm của người dân trên đảo, cua đá rửa sạch rồi để nguyên con chế biến, ăn sẽ ngon hơn. Món đơn giản nhất từ loài cua này là nướng và hấp bia, cầu kỳ hơn có thể xào me hay rang muối. Nếu nướng trên than củi, không có gia vị, cua chín có mùi thơm ngầy ngậy. Dân đảo ai cũng nói cua đá là một vị thuốc, khi ăn vào vừa ngon vừa lạ miệng, tinh thần thấy sảng khoái lạ thường.
Cộng thêm cái hiu hiu của gió biển, khiến cho cái vị trong từng miếng thịt cua càng tăng lên bội phần. Vì thế, cua đá từ lâu đã trở thành “vua” của ẩm thực ở Cù Lao Chàm. Vậy nên bạn chớ bỏ lỡ món cua đá này nhé, nếu không quay về đất liền sẽ rất tiếc đấy.
Mực một nắng
Mực một nắng ở Cù Lao Chàm được chế biến rất đặc biệt. Mực phơi một nắng cho bớt mùi tanh, bên ngoài thì khô ráo hẳn nhưng bên trong vẫn đảm bảo được độ tươi ngon của mực. Khi ăn vào, bạn vừa cảm nhận được độ tươi ngon của mực, lại thấy cả vị khô đặc sắc. Mực một nắng Cù Lao Chàm có nhiều loại: mực lá, mực ống, mực ghim, bạch tuộc… nhưng người ta vẫn thường làm mực ống tươi rói vừa đánh bắt để cho ra mực một nắng thơm lừng.
Chế biến món mực một nắng không khó nhưng đòi hỏi phải tỉ mỉ, nướng kỹ trên lửa nhỏ, không để lửa quá già. Khi mực chuyển sang màu vàng, mùi thơm bốc lên là lúc mực vừa chín tới. Miếng mực ngọt mềm, thơm phức hòa quyện với vị cay nồng của tương ớt “hít hà” rất thú vị.
Bào ngư
Đến Cù Lao Chàm được thưởng thức bào ngư tươi rói mới bắt về ngay trên bãi biển lồng lộng gió thì không có gì tuyệt bằng. Bào ngư là một trong những loại ốc cực hiếm, được biết đến với nhiều tên gọi như ốc cửu không (do có 9 lỗ trống) hay hải nhĩ (do có hình dạng giống cái tai).
Loài ốc này thường bám vào những tảng đá ngầm san hô ở vùng nước biển có độ mặn cao vì vậy rất khó bị phát hiện. Để bắt được bào ngư, ngư dân có kinh nghiệm phải lặn sâu xuống biển và khó khăn lắm mới tách chúng ra khỏi những tảng đá. Do vậy, bào ngư được rất nhiều du khách yêu thích và tìm mua để thưởng thức.
Bào ngư mới bắt hay mua về nhìn con nào cũng có thân tròn dày, thịt đầy, mình đồng đều, chỉ cần rửa sạch đất cát, không cần ngâm xả chất thải như các loại ốc khác, đem nấu ăn ngay để còn giữ lại các vị có giá trị dinh dưỡng. Thịt bào ngư giòn, có vị thơm, bào ngư được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn và có mùi vị đặc sắc mà không một loại hải sản nào có thể sánh được. Bào ngư tươi có thể chế biến thành nhiều món ăn như luộc, hấp, xào tùy theo từng khẩu vị của thực khách.
Bánh ít lá gai
Không biết từ bao giờ, bánh ít lá gai đã trở thành loại bánh có hương vị đặc trưng, khó phai và trở thành thương hiệu riêng cho mảnh đất Cù Lao Chàm khiến nhiều khách du lịch khi đến đây đều phải tìm mua cho bằng được. Bánh ít lá gai giống như một niềm tự hào của người dân phố Hội.
Ốc vú nàng
Là đặc sản lạ tai, lạ mắt đối với nhiều du khách đến Cù Lao Chàm. Ốc vú nàng là loài ốc hình chóp lệch, trên đỉnh có một cái núm nhỏ, vỏ ngoài màu đen xám, mặt trong lấp lánh xà cừ. Ốc vú nàng luộc là món ăn đơn giản nhưng không kém phần hấp dẫn. Món này ăn nóng cùng với muối tiêu, chanh. Ngoài ra, ốc nướng trên lò than hay gỏi ốc cũng có hương vị đậm đà khó quên.
Rau rừng Cù Lao Chàm
Mang hương vị của thuốc Nam, rau rừng mọc hoang ở các chân núi, khá phong phú về chủng loại: rau dớn, rau sân, rau lủi, mã đề… Rau rừng luộc là món ăn đơn giản nhất nhưng mà cũng “chất” nhất.
Rau rừng tươi sống kèm với hải sản cuộn trong lớp bánh tráng lụa chấm mắm nêm lại trở thành gia vị đặc biệt. Rau rừng còn được dùng để nấu canh với tôm hay thịt băm nhuyễn hoặc rau rừng phơi khô rồi pha uống như pha trà, công dụng uống giải độc, mát gan rất tốt cho cơ thể.
Ngoài ra, tại Cù Lao Chàm bạn có thể thưởng thức một loại rau nữa, đó là rau đắng. Du khách sẽ được thưởng thức món dân dã rau đắng xào hành tỏi, thêm một ít đậu phộng hoà quyện cùng vị đắng thanh thì quả thật rất hấp dẫn.
Yến sào
Chim yến là một giống chim có thịt không ngon, lông không đẹp, hót không hay nhưng lại sản sinh ra một loại thực phẩm, dược phẩm rất quý hiếm, đó là tổ yến, hay còn gọi là yến sào hoặc tai yến. Từ lâu các nhà khoa học đã khẳng định rằng chim yến dùng nước bọt của mình do cặp tuyến dưới lưỡi tiết ra để làm tổ.
Sợi yến mới nhả ra có màu trắng phớt hồng, mềm và dai, nhưng do tác động của không khí nên nhanh chóng bị đông cứng lại và chuyển thành màu trắng đục. Yến sào là một loại thực phẩm cao cấp, có hàm lượng dinh dưỡng cao.
Sưu tầm