Người dân mua mặt nạ phòng khói độc tại một cửa hàng trên phố Nguyễn Du. Ảnh: PHẠM THẮNG
Tại nhiều địa chỉ chuyên bán đồ bảo hộ lao động như phố Yết Kiêu, Lê Duẩn, Trần Cung… người tiêu dùng có thể dễ dàng chọn lựa các loại mặt nạ chống khói độc. Theo khảo sát, phần lớn các mặt hàng ở đây đều là hàng sản xuất tại nước ngoài, không có hướng dẫn sử dụng cũng như tem, mác bảo đảm chất lượng. Trong vai một khách hàng hỏi mua mặt nạ chống khói, chúng tôi được chủ ki-ốt Phượng Tới, số 48/122 phố Lê Duẩn giới thiệu về loại mặt nạ chống khói giá 140 nghìn đồng/chiếc. Người bán hàng cho biết, sản phẩm này đang bán rất chạy. Có người mua một lúc 36 chiếc cho cả khu tập thể, có hộ gia đình mua 14 chiếc… Chiếc mặt nạ mà theo chủ cửa hàng là “nhẹ và chất lượng tốt nhất” được đóng gói trong túi ni-lông và hộp giấy đơn thuần, không có hướng dẫn sử dụng, ngày sản xuất và hạn sử dụng cũng như tem bảo hành. Sản phẩm này gồm một mặt nạ và một lõi lọc, chỉ dùng làm việc trong môi trường có hóa chất độc hại như phun sơn, chống khói bụi dạng nhẹ, không bảo vệ được mắt và đầu khi xảy ra hỏa hoạn. Cũng sản phẩm mẫu mã này tại các cửa hàng bảo hộ lao động trên phố Yết Kiêu được bán với giá 90 nghìn đồng/chiếc.
Muốn tìm sản phẩm có tính bảo vệ cao hơn, phóng viên được giới thiệu mặt nạ có phần trùm đầu bằng cao-su tự nhiên với giá 750 nghìn đồng. Tuy nhiên, tại cửa hàng bảo hộ lao động Việt Tâm trên phố Minh Khai (Hai Bà Trưng) loại mặt nạ này chỉ bán với giá 240 nghìn đồng. Chủ cửa hàng cho biết, đây là loại đang bán chạy nhất thị trường, mỗi ngày cửa hàng bán được từ 10 đến 20 chiếc. Nhu cầu mua loại mặt nạ này tăng đột biến trong những ngày qua, cho nên giá tăng nhẹ, trước đây giá chỉ dưới 200 nghìn đồng/ chiếc. Theo quảng cáo của chủ cửa hàng, đây là loại dễ sử dụng, chỉ việc lắp lõi lọc vào đeo, thời gian lắp pin cũng chỉ mất khoảng 15 giây, lõi lọc khói độc tốt hơn các loại mặt nạ giá bình dân. Tuy nhiên theo đánh giá của một tiểu thương, loại mặt nạ này chủ yếu dùng trong quân đội, cảnh sát hoặc nơi làm việc nhiều khí độc, hóa chất. Do trọng lượng nặng hơn so với nhiều loại khác, cho nên khó khăn hơn khi sử dụng.
Do hoang mang và không có sự tìm hiểu kỹ lưỡng, cho nên phần lớn người dân mua phải các sản phẩm kém chất lượng. Chị Nguyễn Thị Hằng, ở xóm 4, xã Đông Dư, huyện Gia Lâm cho biết, để bảo đảm an toàn cho bản thân và gia đình, chị đã đi tìm mua mặt nạ chống khói, phòng khi không may xảy ra sự cố. Đến một cửa hàng trên phố Yết Kiêu tìm mua sản phẩm, chị Hằng được chủ cửa hàng giới thiệu mặt nạ phòng khói TZL 30 xuất xứ Trung Quốc với giá 200 nghìn đồng/chiếc. Do không tìm hiểu kỹ chức năng, cách sử dụng cũng như mẫu mã của các loại mặt nạ này, cộng với việc người bán hàng cũng không hướng dẫn sử dụng, cho nên hiện giờ mặc dù đã trang bị mặt nạ nhưng chị Hằng cũng không cảm thấy yên tâm hơn. Chưa kể loại mặt nạ chị mua về sử dụng có xuất xứ từ Trung Quốc, nhưng bên trong không hề có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt, khiến cho chị gặp khó khăn trong sử dụng.
Anh Trần Việt Anh, chủ một cửa hàng chuyên bán bảo hộ lao động qua mạng cho biết, mua mặt nạ chống khói phải xem xét kỹ lưỡng, không phải cứ mua đại loại nào cũng được. Nhiều đơn vị bán mặt nạ chống khói độc chỉ để giá phần khung (không kèm lõi lọc) cho nên giá khá hấp dẫn, một số chỗ khác có kèm lõi lọc chống bụi (không phải chống khói) dễ khiến người mua tưởng lầm. Những sản phẩm mặt nạ chống khói chính hãng, có chất lượng thường được đóng gói riêng mặt nạ và phần lõi lọc. Phần mặt nạ có hai van quan trọng được làm bằng chất liệu silicon dẻo, giúp ngăn không khí từ ngoài vào trong và đưa không khí từ trong ra ngoài. Ngoài ra, trên thị trường có nhiều loại lõi lọc khác nhau, nếu lựa sai lõi lọc thì hiệu quả sẽ không như mong muốn. Theo anh Việt Anh, hiện nay có hai loại mặt nạ chống khói chất lượng tốt là mặt nạ Blue Eagle của Đài Loan (Trung Quốc) gồm hai lõi lọc khói giá 170 nghìn đồng/bộ và mặt nạ chống khói 3M của Mỹ giá 250 nghìn đồng/bộ đã bao gồm hai phin lọc chính hãng.
Bảo vệ bản thân trước nguy cơ cháy nổ là nhu cầu cấp thiết, song trước sự bát nháo của thị trường các mặt hàng phòng cháy chữa cháy như hiện nay, trước khi có sự can thiệp của các lực lượng quản lý, người dân nên tìm hiểu kỹ và cẩn trọng trước khi mua hàng. Theo khuyến cáo của các chuyên gia, phần than hoạt tính trong phin lọc của mặt nạ nếu không rõ xuất xứ, khi mở ra sẽ sộc lên mũi gây mùi khó chịu. Do đó khi mua sản phẩm, người tiêu dùng cần tìm hiểu rõ phin lọc xuất xứ từ đâu, thời gian dùng mặt nạ được bao lâu. Khi mua, người tiêu dùng phải kiểm tra kỹ phin lọc, dây điều chỉnh mặt nạ, bảo đảm sản phẩm được bọc trong túi hút chân không. Ngoài ra, việc sử dụng sản phẩm phải được tập dượt kỹ càng. Tại nhà, mặt nạ và các đồ bảo hộ chống cháy cần cất giữ ở những vị trí thuận tiện, dễ lấy.