Xuồng máy đưa du khách tham quan hồ Ba Bể với tiếng ồn quá lớn.
Nhận diện yếu kém
Gần đây, lần đầu tiên Hội nghị phát triển du lịch tỉnh Bắc Cạn được tổ chức nhằm lắng nghe ý kiến của các doanh nghiệp du lịch, nhà quản lý, lãnh đạo hiến kế phát triển du lịch địa phương. Các ý kiến đều cho rằng, tỉnh phải lấy hồ Ba Bể là mũi nhọn phát triển du lịch.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến khẳng định: Lần đầu đến với hồ Ba Bể, gần như ai cũng ngỡ ngàng với hồ nước trong xanh, núi non chung quanh hùng vĩ, cuộc sống yên bình, người dân thân thiện. Tuy nhiên, ngồi trên xuồng tham quan hồ, đến vài ba điểm trong khu vực hồ như thác Đầu Đẳng, Ao Tiên, động Hua Mạ... hai, ba tiếng là không biết làm gì. Nhiều du khách quay trở lại sau nhiều năm, thấy khu du lịch hồ Ba Bể vẫn thế. Do đó, du khách đến với hồ Ba Bể không nhiều và chỉ đến một lần cho biết.
Ông Nguyễn Đại Quyết, Phó Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Du lịch Grê-ca-nan Việt Nam cho biết: Chúng tôi cử người túc trực tại cửa ra vào khu du lịch hồ Ba Bể, đếm được mỗi ngày có khoảng 200 người, trong đó 10% khách du lịch quốc tế đến hồ Ba Bể. Dịp cuối tuần mùa hè, dịp nghỉ lễ dài ngày lượng khách đông hơn. Nhưng lượng khách đến vẫn quá ít so với tiềm năng nơi đây.
Nguyên nhân chủ yếu làm cho khu du lịch hồ Ba Bể không thu hút được đông du khách là do, sản phẩm du lịch nghèo nàn, không có sản phẩm đặc trưng khai thác thế mạnh, cơ sở lưu trú chưa đáp ứng về mặt số lượng và chất lượng; không có khu vui chơi, giải trí, thương mại, dịch vụ; phương tiện bất cập, nguồn nhân lực du lịch yếu, không chuyên nghiệp...
Ông Lê Hùng, Giám đốc Công ty TNHH MTV Lê Hùng ở thị trấn Chợ Rã, huyện Ba Bể bức xúc: Công ty tôi đã đầu tư hơn 20 tỷ đồng đầu tư nhà nghỉ, nhà hàng, vừa rồi làm dự án vay ba tỷ đồng để đầu tư nâng cấp cơ sở lưu trú, nhà hàng nhưng ngân hàng không cho vay với lý do lâu thu hồi vốn. Cắt điện bất thình lình không báo trước, không có điện du khách đang nghỉ bỏ đi. Nhân lực phục vụ nhà hàng không có, tuyển được một số nhân viên thì sau Tết Nguyên đán xin nghỉ hết tháng Giêng. Không có nước sạch...
Giám đốc Công ty Du lịch Tây Bắc thì phàn nàn: Khách du lịch đến hồ Ba Bể đều đánh giá đây là khu du lịch đẹp, cảnh quan hấp dẫn, nhưng xuồng máy kêu quá lớn, kém an toàn, làng, bản du lịch cộng đồng thì đêm đến đường sá tối tăm, môi trường đang bị ô nhiễm, không có điểm vui chơi, giải trí...
Mặc dù rất thiếu sản phẩm du lịch, nhưng Giám đốc Công ty TNHH Du lịch Phiêu lưu cùng Mr Linh Nguyễn Tuấn Linh bảo đảm các yếu tố an toàn và xin đề xuất khai thác hang Thẳm Phầy để phát triển du lịch mạo hiểm, nhưng cả năm trời không cơ quan chức năng nào trả lời.
Để du lịch hồ Ba Bể phát triển
Thực trạng yếu kém của du lịch hồ Ba Bể đã được tỉnh Bắc Cạn chỉ ra từ hàng chục năm trước, nhưng đến nay dường như chưa được khắc phục. Phó Tổng cục trưởng Du lịch Hà Văn Siêu nhận xét: Trong khi du lịch ở nhiều địa phương phát triển nhanh thì du lịch Bắc Cạn, trọng tâm là hồ Ba Bể nhiều năm qua vẫn không có nhiều thay đổi.
Ông Siêu lý giải: Bắc Cạn nên tập trung vào du lịch hồ Ba Bể, trước hết phải làm tốt công tác nghiên cứu thị trường du lịch, xác định khách đến với hồ Ba Bể là những đối tượng nào, mong muốn cái gì. Du khách đến hồ Ba Bể muốn được nghỉ dưỡng, trải nghiệm văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số, gắn với du lịch sinh thái. Doanh nghiệp, người dân và địa phương phải tạo ra chuỗi hoạt động cho du khách từ sáng đến tối, làm cho khách du lịch chủ động tương tác với người dân, trải nghiệm cuộc đời. Do đó, tỉnh phải có cách đi, tạo ra sự khác biệt. Muốn vậy, phải đầu tư cho quảng bá, lữ hành, môi trường, sản phẩm du lịch, cơ sở ăn, nghỉ.
Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bắc Cạn Nguyễn Hoàng Hiệp thừa nhận: “Du lịch hồ Ba Bể bao năm nay vẫn thế. Nguyên nhân chủ yếu là do tỉnh làm du lịch với tư duy cũ, kể cả từ lãnh đạo trở xuống nên du lịch hồ Ba Bể vẫn được ví như “người đẹp chưa thức giấc”. Để thay đổi thực trạng, phải xác định, tỉnh làm gì, doanh nghiệp làm gì và người dân làm gì để du lịch hồ Ba Bể khởi sắc”.
Tỉnh Bắc Cạn đã từng rất kỳ vọng Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn đầu tư vào du lịch Ba Bể để góp phần quảng bá, thu hút du khách, nhưng doanh nghiệp này động thổ xây dựng Khu du lịch Sài Gòn - Ba Bể ở ngay trung tâm Vườn quốc gia Ba Bể đã ba năm nay, nhưng đến nay vẫn chưa thật sự đầu tư gì để tạo ra sản phẩm du lịch cho hồ Ba Bể.
Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Cạn Lý Thái Hải chỉ đạo: Tỉnh không có giải pháp hữu hiệu khai thác du lịch hồ Ba Bể lúc này là mất cơ hội. Yêu cầu Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tập hợp tất cả các ý kiến của doanh nghiệp, nhà quản lý để tỉnh có giải pháp cụ thể. Sở Kế hoạch và Đầu tư làm đầu mối giải quyết khó khăn cho các dự án phát triển du lịch.
Tiềm năng, lợi thế du lịch hồ Ba Bể đã được khẳng định, những khó khăn, vướng mắc, rào cản du lịch ở đây cũng đã được chỉ rõ. Vấn đề là tỉnh Bắc Cạn có khát vọng phát triển du lịch không, người dân có sẵn sàng chuyển đổi sang làm du lịch không và doanh nghiệp có quyết tâm cao, có tiềm lực thực sự để đầu tư tạo ra sản phẩm du lịch ở hồ Ba Bể không mà thôi.