Thời gian gần đây, các trang thương mại điện tử (TMĐT) toàn cầu đang thực hiện nhiều chiến lược thu hút các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam tham gia xuất khẩu trực tuyến (XKTT) hàng hóa. Đây là cơ hội để các DN XKTT phát triển mạnh nếu DN vượt qua được các rào cản, đặc biệt là chất lượng và thương hiệu sản phẩm.
Doanh nghiệp Việt Nam cần tận dụng tốt lợi thế của thương mại điện tử để đưa sản phẩm ra các thị trường lớn. Ảnh: SONG ANH
Cơ hội lớn có từ các nhà bán lẻ trực tuyến
Mới đây, hai nhà bán lẻ (NBL) trực tuyến lớn của thế giới là Amazon và Alibaba đã triển khai các chương trình tìm kiếm, hỗ trợ DNNVV Việt Nam thiết lập các gian hàng thông qua mạng lưới bán lẻ của họ. Cụ thể, Amazon tổ chức nhiều chương trình nhằm thu hút các DNNVV tham gia mạng lưới bán hàng của mình. Ông Gijae Seong, Giám đốc Phát triển bán hàng toàn cầu Amazon Global Selling Đông - Nam Á và Australia cho biết, doanh thu năm 2017 của Amazon là hơn 200 tỷ USD với 300 triệu người mua hàng. Tham vọng của Amazon là giúp các DN Việt Nam có thể ngồi tại Việt Nam bán hàng qua Mỹ, châu Âu mà không cần tới văn phòng. Amazon sẽ cho phép người bán, cá nhân tham gia mạng lưới bán lẻ của Amazon, cái đó gọi là bán hàng toàn cầu.
Việc hợp tác với trang TMĐT toàn cầu Amazon.com được kỳ vọng sẽ thúc đẩy XKTT của DNNVV Việt Nam thời gian tới. Bên cạnh đó, những cam kết về TMĐT trong Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cũng mang lại những cơ hội lớn về TMĐT.
Alibaba.com cũng đã hợp tác với Fado.vn (sàn giao dịch điện tử xuyên biên giới của Việt Nam) giúp các DNNVV chưa có đủ nhân sự XK chuyên nghiệp, chưa có kinh nghiệm, chưa am hiểu thị trường nước ngoài có thể chủ động chào hàng ra thị trường thế giới thông qua các gian hàng của tập đoàn này.
Theo Giám đốc Công ty Onbrand Phạm Năng Duy, thực tế, chỉ xuất hiện trên trang TMĐT Amazon.com, nơi được mệnh danh là “chợ online” toàn cầu, trong khoảng thời gian không lâu, song nhiều sản phẩm thủ công làng nghề của Việt Nam đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của khách hàng nhiều quốc gia, doanh số bán hàng liên tục tăng.
Đánh giá về việc bán hàng và XK hàng Việt Nam qua “chợ online” này, Phó Chủ tịch Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) Nguyễn Ngọc Dũng cho rằng, chúng ta vẫn đang theo phương thức đưa hàng (list) lên các trang TMĐT là chính. Là những người hợp tác với Amazon Global Selling để làm nhiều chương trình hỗ trợ các DN Việt Nam đưa hàng lên trang TMĐT của họ để bán, xây dựng trang Amazon Global Selling và fanpage bằng tiếng Việt.
Nhằm đưa hàng Việt Nam ra “chợ online” toàn cầu, Cục Xúc tiến thương mại (XTTM), Bộ Công thương, mới đây đã chính thức hợp tác với Amazon Global Selling để hỗ trợ DN Việt Nam tiếp cận thị trường thế giới với trang Amazon.com, cũng như phát triển thương hiệu DN và hàng Việt Nam trong môi trường TMĐT.
Cục trưởng XTTM Vũ Bá Phú kỳ vọng, việc hợp tác sẽ giúp các DN Việt Nam tiếp cận hơn 300 triệu khách hàng tại nhiều thị trường khác nhau của Amazon, cũng như hàng triệu đại lý mua hàng sỉ ở Mỹ, EU và Nhật Bản.
Còn theo ông Bernard Tay, Giám đốc Amazon Global Selling khu vực Đông - Nam Á, các DN Việt Nam cần đáp ứng xu hướng hàng hóa trên thế giới, nâng cao trình độ ngoại ngữ, khả năng xây dựng thương hiệu để có thể tận dụng tối đa những lợi thế bán hàng trực tuyến (BHTT) trên trang Amazon.com.
Chưa nhiều doanh nghiệp tham gia
Thực tế, sàn giao dịch TMĐT là một công cụ hữu ích với các DNNVV ở Việt Nam, tuy nhiên xu hướng sử dụng các sàn giao dịch trong vài năm trở lại đây chưa có sự thay đổi nhiều. Qua khảo sát, số DN Việt Nam bán hàng qua sàn TMĐT cách đây hai năm chỉ chiếm 18% các DN sử dụng công cụ trực tuyến. Nhiều DN XK cũng lưu tâm vấn đề này nhưng vẫn chưa chú trọng cung cấp sản phẩm chính thức qua sàn BHTT này, mà chủ yếu vẫn là qua kênh bán hàng truyền thống là hệ thống xuất nhập khẩu.
Trong khi đó, Hiệp định CPTPP đã có hiệu lực tại Việt Nam từ 14-1-2019, lĩnh vực TMĐT đang gợi mở nhiều cơ hội cho các DN Việt Nam. Việt Nam tuy không phải là một quốc gia có một nền tảng TMĐT mạnh trong các nước thành viên CPTPP nhưng lại có tiềm lực thị trường lớn. Khả năng phát triển, bùng nổ lĩnh vực này là có thể, đặc biệt là trong những thuận lợi mà CPTPP mang lại cho Việt Nam. Vì vậy, nắm vững những quy định của CPTPP về TMĐT cũng như nhận định chính xác các thách thức của Việt Nam hiện tại trong việc tuân thủ các cam kết quốc tế về TMĐT là đặc biệt quan trọng.
Năm 2019, Cục XTTM dự kiến sẽ tổ chức các chương trình hỗ trợ DNNVV tăng cường năng lực XK thông qua bán sản phẩm trên hệ thống BHTT. Điều này sẽ mở ra cơ hội XK, đặc biệt với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, dệt-may, da-giày, sản phẩm tiêu dùng… Hiện nay, dù cơ quan chức năng và các sàn TMĐT lớn đang nỗ lực kéo các DN và cá nhân kinh doanh tham gia hình thức XK hàng hóa này nhưng mới có 1.000 DN tham gia trên Alibaba và khoảng 200 DN tham gia trên Amazon, con số quá nhỏ so hơn 700.000 DN đang hoạt động, trong đó 98% là DNNVV.
Thay đổi tư duy, nắm bắt cơ hội
Hơn ai hết, DN là người hiểu rõ nhất những cơ hội khi XKTT. Công ty Lavifood (chuyên XK trái cây), cho biết đã hoàn tất quá trình đàm phán với Amazon và các NBL trực tuyến hàng đầu khác trên thế giới. Khoảng vài tháng nữa, các sản phẩm của Lavifood sẽ xuất hiện trên trang web của Amazon.
Theo bà Hân Nguyễn, đồng sáng lập và CEO Andre Gift Shop, doanh số từ Amazon đóng góp 70% vào doanh số BHTT của DN này trong năm 2018, tăng trưởng 70% so năm 2017. Thị trường cho sản phẩm của chúng tôi ở nước ngoài lớn hơn nhiều so ở Việt Nam. Chúng tôi quyết định bán hàng toàn cầu vì đó là điều bắt buộc để vươn ra toàn thế giới.
Theo các chuyên gia, XKTT qua kênh TMĐT có nhiều lợi thế như tăng hiệu quả tiếp cận, marketing đến khách hàng, giảm thời gian chuyển hàng, đặc biệt lợi nhuận có thể tăng gấp ba lần nếu so XK theo cách truyền thống. Tuy vậy, DN Việt chắc chắn cũng gặp phải rất nhiều rào cản.
Thí dụ như thị trường cà-phê đặc sản của Mỹ, theo đại diện Chi nhánh thương vụ Việt Nam tại San Francisco, thương mại trực tiếp giữa các nhà rang xay và người canh tác cà-phê ngày càng gia tăng, bỏ qua vai trò của thương gia trung gian. Việc giảm bớt các khâu trung gian cũng làm tăng sự gắn kết giữa các nhà rang xay và người canh tác, từ đó đáp ứng nhu cầu về tâm lý của NTD, đó là gắn việc uống cà-phê với nguồn cung. Với sự thay đổi về thị hiếu tiêu dùng của thị trường tiêu thụ cà-phê lớn và sự phát triển của internet, TMĐT, các nhà sản xuất cà-phê của Việt Nam giờ đây được trao cơ hội lớn trong việc tiếp cận người tiêu dùng (NTD) cũng như NBL. Tuy nhiên, để đạt được kết quả, điều quan trọng là DN Việt Nam phải thay đổi toàn diện phương thức sản xuất, kinh doanh, XK.
Đặc biệt, các nhà sản xuất cũng cần quan tâm môi trường lao động, đời sống công nhân, có trách nhiệm với cộng đồng, tìm hiểu, áp dụng và đạt được các chứng chỉ như: Fair Trade, Organic, Rainforest Alliance/ UTZ Certified và 4C. Hơn nữa, nguyên tắc bán hàng trên trang TMĐT xuyên biên giới thường khá khắt khe. Nếu hàng không bảo đảm chất lượng, DN Việt Nam chắc chắn sẽ bị khóa tài khoản, thậm chí bị khởi kiện. Ngoài ra, nhiều DN từng gặp nhiều “đơn hàng ảo” khi bán hàng trên các sàn TMĐT. Đây là điều mà DN XKTT cần phải cẩn trọng.
Đại diện của Tập đoàn Alibaba cũng chỉ rõ DN Việt Nam khi tham gia XKTT còn thiếu kỹ năng chuyên nghiệp như tiếp cận, chăm sóc khách hàng, dẫn đến không tận dụng được hết các cơ hội.
Mặt khác, điểm yếu của DN Việt Nam khi bán hàng trên sàn TMĐT nước ngoài còn là thiếu tìm hiểu các thủ tục liên quan đến thuế, hải quan, dịch vụ vận chuyển, thanh toán, cách đưa sản phẩm lên hệ thống sao cho hiệu quả. Do vậy, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư phát triển công thương (Cục XTTM) Trần Kim Oanh cho rằng, các DN Việt cần tuân thủ nghiêm ngặt nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng sản phẩm. Đồng thời, các DN cần nâng cao trình độ ngoại ngữ, khả năng xây dựng thương hiệu để có thể tận dụng tối đa những lợi thế bán hàng trên các sàn TMĐT xuyên biên giới.
Ông Nguyễn Ngọc Dũng nhận định, việc chọn tham gia bán hàng trên sàn TMĐT nào là tùy thuộc vào sản phẩm, định hướng kinh doanh của từng DN. Tuy nhiên, xu hướng TMĐT xuyên biên giới là tất yếu và ngày càng trở thành kênh quan trọng cho việc XK của DN. Cơ hội bán hàng của các nhà sản xuất, kinh doanh của Việt Nam sẽ gia tăng.
Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh khuyến cáo, để đẩy mạnh XK, DN Việt Nam cần có chiến lược dài hạn xây dựng thương hiệu về sản phẩm và DN nhằm tăng cường sự tham gia hiệu quả trong chuỗi giá trị toàn cầu. DN nên xem xét, tích cực tham gia các hội chợ thương mại, triển lãm, các kênh báo chí, truyền hình, đặc biệt tận dụng cơ hội mà TMĐT và kỷ nguyên thương mại số mang lại nhằm giúp DN nắm bắt thời cơ, quảng bá và đẩy mạnh XKTT.
THU THỦY, ĐẶNG THÀNH
Theo nhandan.com.vn