Ánh nắng chói chang của mùa hè khiến mắt dễ gặp tác hại. Bức xạ từ ánh nắng mặt trời dễ khiến mắt nhìn mờ và thoái hóa sớm... Do vậy, việc bảo vệ mắt khỏi ảnh hưởng từ tia cực tím là rất cần thiết.
Tia cực tím ảnh hưởng đến mắt thế nào?
Mắt rất nhạy cảm với mọi sự va chạm, kể cả ánh sáng chiếu vào. Nhìn lâu vào vật quá sáng, mắt sẽ nhanh chóng bị mỏi, cảm giác nhức mắt xuất hiện.
Nếu nhìn vào ánh sáng mặt trời thì điều đó càng nguy hiểm hơn. Tia cực tím (hay còn gọi là tia UV, tia tử ngoại) gây bỏng mắt, ảnh hưởng giác mạc, đục thủy tinh thể... Tia cực tím xuất hiện ở ánh nắng mặt trời. Hiện nay, tia cực tím xuất hiện ngày càng nhiều khiến các bệnh về mắt có nguy cơ tăng cao hơn.
Tác hại đầu tiên của tia cực tím có thể gây bỏng mắt. Triệu chứng của bệnh là nóng rát mi mắt, cảm thấy cộm, ngứa, khô mắt và chớp mắt liên tục, phỏng rộp các tế bào loại mô. Hiện tượng này xảy ra nhiều có thể dẫn đến tình trạng mờ, lòa, nặng hơn sẽ bị mù.
Lúc đầu, tia cực tím chỉ ảnh hưởng mi mắt, giác mạc. Nếu bị nặng, tia UV sẽ ảnh hưởng thủy tinh thể gây đục thủy tinh thể. Ngoài ra, việc phá hỏng các tế bào nội mô của võng mạc sẽ dẫn đến việc thoái hóa điểm vàng.
Tổn thương ở mắt có thể là tức thời hoặc lâu dài sau khi hấp thụ tia UV có trong ánh nắng mặt trời. Ở mi mắt, ánh nắng có thể gây nên một số loại u mi, đặc biệt là ung thư mi; ung thư biểu mô tế bào đáy, ung thư biểu mô tế bào vảy và u hắc tố ác tính.
Thông thường, sau khi bị tia cực tím chiếu, từ 6-15 giờ, bệnh nhân có những rối loạn thị giác như giảm thị lực, nhìn thấy quầng bao quanh các nguồn sáng. Sau đó, người bệnh sẽ cảm thấy như có dị vật ở trong mắt, chảy nước mắt, rất sợ ánh sáng. Thông thường, nếu tiến triển tốt, sau 8 giờ, những triệu chứng này sẽ tự khỏi.
Trường hợp cơ thể tiếp xúc với ánh nắng nhiều lần trong thời gian dài, tia cực tím có thể gây các chứng bệnh trầm trọng hơn, như suy hoại võng mạc, cườm mắt, thậm chí mù lòa.
Tia UV tác động xấu tới mắt.
Cách xác định lượng tia cực tím
Tia UV mạnh nhất vào buổi trưa (khi mặt trời mọc cao nhất trên bầu trời) và yếu hơn vào buổi sáng sớm và chiều tối. Tia UV mạnh nhất vào mùa hè (tháng 5-8), yếu hơn vào mùa xuân, thu và yếu nhất vào mùa đông.
Đám mây dày chắn tia UV. Khi mây mỏng dễ dàng để phần lớn tia UV đi qua. Mây càng sậm màu thì UV càng ít.
Cơ thể hấp thụ nhiều tia UV trên cát, nước hoặc bê tông do những bề mặt này phản xạ tia nắng mặt trời lên da như một tấm gương. Bề mặt càng sáng thì càng nhiều tia UV bị phản xạ lại càng nhiều. Đồng thời, cơ thể cũng hấp thụ nhiều UV khi ở trên núi hơn ở độ cao thấp hơn do không khí trong và mỏng hơn. Càng ở ngoài nắng lâu, càng hấp thụ nhiều tia UV...
Chọn kính chống tia cực tím thế nào?
Điều quan trọng nhất cần tìm khi mua kính râm chống tia UV để bảo vệ đôi mắt của bạn là quan sát nhãn dán hoặc chứng nhận chỉ ra rằng chúng có khả năng ngăn chặn 90-100% tia UV. Tuy nhiên, hiện tại, rất ít người quan tâm đến những chỉ số chống nắng này, thậm chí không biết được tròng kính có bảo vệ mắt khỏi tia cực tím hay không.
Độ che phủ từ kính râm càng nhiều, tác hại của ánh nắng mặt trời càng ít. Cân nhắc mua kính có khung to hoặc kính kiểu bao quanh giúp giảm tia UV đi vào mắt từ các phía.
Mặc dù các tròng kính màu tối có thể khiến bạn trông “ngầu” hơn nhưng trên thực tế, kính màu tối không hẳn là tốt nhất.
Một số kính râm có tròng kính màu hổ phách, xanh lá cây hoặc xám. Chúng không chặn nhiều tác động từ mặt trời hơn nhưng có thể làm tăng độ tương phản, có thể hữu ích cho các vận động viên chơi các môn thể thao như bóng chày hoặc golf.
Thấu kính phân cực làm giảm ánh sáng chói từ các bề mặt phản chiếu như mặt nước, mặt đường hoặc mặt cát. Điều này không mang đến sự bảo vệ tốt hơn nhưng có thể làm cho các hoạt động như lái xe hoặc ở trên mặt nước an toàn hơn hoặc thú vị hơn.
Các biện pháp bảo vệ mắt
Biện pháp quan trọng nhất để tránh tác hại của ánh nắng đối với mắt là tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, tránh thời gian mà lượng tia UV nhiều nhất, như từ 11 giờ sáng đến 4 giờ chiều hoặc mùa hè...
Nếu bắt buộc phải làm việc dưới nắng thì phải tìm cách hạn chế nắng xâm nhập cơ thể bằng nhiều cách khác nhau như đội mũ, nón rộng vành, che kín mặt... Cần chăm sóc mắt bằng cách đeo kính chống tia cực tím mỗi khi ra đường.
Bảo vệ mắt ngay cả khi trời râm hoặc nhiều mây do tia xạ trong ánh sáng mặt trời có thể xuyên qua mây mù gây hại cho chúng ta quanh năm chứ không phải chỉ riêng ngày hè nắng.
Đặc biệt, trẻ em có nhiều thời gian hoạt động ngoài trời, nên thời gian tiếp xúc với tia UV gần gấp đôi so với người lớn dẫn đến võng mạc của trẻ dễ bị tổn thương. Giác mạc của trẻ trong hơn người lớn cho phép các tia này đi sâu vào mắt. Do đó, hãy đảm bảo việc bảo vệ mắt cho trẻ bởi những kính mát có chất lượng tốt khi trẻ ở ngoài trời. Bên cạnh đó, hãy khuyến khích trẻ đội mũ để giảm bớt sự tiếp xúc với tia UV.
Theo BS. Hiền Thu/suckhoedoisong.vn