Một thoáng Ban Mê

Buôn Ma Thuột và Đắk Lắk có vị trí chiến lược rất quan trọng ở Tây Nguyên. Chính vì vậy, trong chiến dịch Hồ Chí Minh năm 1975, việc giải phóng Buôn Ma Thuột (tháng 3/1975) có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược của quân và dân ta, góp phần giải phóng toàn bộ Tây Nguyên và đi đến chiến thắng cuối cùng ngày 30/4/1975.

Tượng đài chiến thắng Buôn Ma Thuột được dựng ở ngã 6 – trung tâm thành phố, là biểu tượng chính thức của thành phố. Tượng đài được xây dựng và hoàn thành năm 1996, tác giả là nhà điêu khắc Vũ Ngọc Thành.

TP.Buôn Ma Thuột được thành lập năm 1995, hiện nay là đô thị loại 1. Đây là thành phố lớn nhất ở vùng Tây Nguyên và là đô thị miền núi có dân số lớn nhất Việt Nam. Thành phố thoáng rộng với nhiều cây xanh và công viên, chưa có nhiều nhà cao tầng. Ảnh: Quảng trường thành phố với mặt chính ở đường Nguyễn Tất Thành.

Một công viên trong thành phố.

Đường Lê Duẩn – con đường đẹp nhất thành phố với nhiều cây xanh, nhiều công trình công sở có tỷ lệ hài hòa trong không gian đô thị. Nhiều cơ quan quan trọng của tỉnh Đắk Lắk và TP.Buôn Ma Thuột tọa lạc trên con đường này.

Buôn Ma Thuột cũng là miền đất giàu trầm tích văn hoá, với sự giao thoa Đông – Tây. Nơi đây còn nhiều di tích đền đình chùa miếu, nhà thờ Công giáo. Ảnh: Nhà thờ Chánh Tâm được xây dựng từ năm 1958, là nhà thờ Chính tòa của Giáo phận Buôn Ma Thuột, nằm trên đường Phan Chu Trinh. Công trình được xây trên nền một nhà nguyện cũ dựng từ năm 1934.

Tòa Giám mục Buôn Ma Thuột là một công trình kiến trúc đặc sắc được dựng từ năm 1956 với vật liệu chủ yếu là gỗ, kiến trúc theo phong cách nhà dài của người Ê Đê ở Tây Nguyên. Công trình tọa lạc trong một khuôn viên rộng với nhiều cây xanh trên đường Phan Chu Trinh.

Thánh đường của Tòa Giám mục tuyệt đẹp với kiến trúc – nội thất bằng gỗ. Tòa Giám mục Buôn Ma Thuột là ngôi nhà chung của Giáo phận, nơi diễn ra các hoạt động Công giáo của Giáo phận. Hằng ngày, nhà nguyện có một thánh lễ được cử hành. Vào các ngày đại lễ như Phục Sinh, Giáng Sinh, thánh lễ sẽ được cử hành nhiều hơn.

Nằm trên đường Quang Trung, chùa Khải Đoan là một công trình kiến trúc Phật giáo có quy mô lớn và đặc sắc của thành phố. Chùa Khải Đoan là ngôi chùa Phật giáo đầu tiên ở Tây Nguyên, được xây dựng từ năm 1951. Chùa do Đoan Huy hoàng thái hậu - mẹ vua Bảo Đại cho xây dựng và thứ phi Mộng Điệp trực tiếp chịu trách nhiệm quản lý việc thi công. Tên chùa Khải Đoan được ghép từ tên vua Khải Định và vợ là Đoan Huy hoàng hậu. Kiến trúc chùa hiện nay được trùng tu, xây mới bổ sung một số hạng mục qua nhiều thời kỳ nhưng vẫn giữ được phong cách chung trong tổng thể kiến trúc.

Đình Lạc Giao nằm trên đường Điện Biên Phủ, được xây dựng từ năm 1918 và được công nhận là Di tích Quốc gia năm 1990. Đình là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh, tế lễ xuân, thu nhị kỳ, là nơi thờ danh thần Đào Duy Từ, vị Thần Hoàng bản thổ, thờ cụ Phan Hộ tiền hiền - người có công khởi xướng thành lập làng Lạc Giao và thờ các vị Vua Hùng của dân tộc. Đình Lạc Giao ghi dấu ấn của người Việt trong quá trình giao thoa văn hóa với các dân tộc Tây Nguyên.

Biệt điện Bảo Đại (hay còn gọi là Dinh Bảo Đại) ở Buôn Ma Thuột là một dinh thự được xây dựng từ năm 1926, trong một khuôn viên rộng lớn được bao bọc bởi 4 con đường, có mặt trước quay ra đường Nguyễn Du. Công trình có kiến trúc gần gũi và mộc mạc với nét đặc trưng của đồng bào Tây Nguyên; vừa có dáng nhà rông, lại có dáng nhà sàn của người Ê Đê, lại có dáng nhà trệt của người M'Nông. Tòa nhà nguyên là Tòa Công sứ của người Pháp; từ năm 1947 vua Bảo Đại tới đây làm việc và nghỉ ngơi nên có tên là Biệt điện Bảo Đại. 

Bảo tàng Đắk Lắk là một công trình mới xây dựng, hoàn thành năm 2011, nằm cùng trong khuôn viên với Biệt điện Bảo Đại. Kiến trúc bảo tàng là sự kết hợp khéo léo, hài hòa giữa phong cách hiện đại với âm hưởng kiến trúc dân gian của các dân tộc Tây Nguyên. Đây là nơi lưu trữ và trưng bày lịch sử, văn hóa, tự nhiên của tỉnh Đắk Lắk nói riêng và Tây Nguyên nói chung.

Nhiều công trình kiến trúc hiện đại ở Buôn Ma Thuột chịu ảnh hưởng từ những nét kiến trúc bản địa của các dân tộc Tây Nguyên.

Đắk Lắk là thủ phủ cà phê của Tây Nguyên nên thành phố có rất nhiều quán cà phê; cũng như những không gian liên quan tới cà phê. Trong đó, Bảo tàng Thế giới cà phê mới được xây dựng năm 2018, nằm trên đường Nguyễn Đình Chiểu. Đây là một tổ hợp bao gồm các không gian trưng bày, không gian triển lãm, không gian thư viện ánh sáng, không gian thưởng lãm cà phê, không gian hội thảo… Bảo tàng hiện lưu giữ hơn 10.000 hiện vật liên quan tới văn hóa và lịch sử của ngành cà phê thế giới.

Buôn Akõ Dhông thuộc phường Tân Lợi, là một buôn làng Tây Nguyên trong lòng thành phố. Cư dân ở đây chủ yếu là người Ê Đê, M’Nông. Nơi đây vẫn còn lưu giữ nhiều ngôi nhà sàn và những tập tục văn hóa của người bản địa Tây Nguyên.

Chợ Buôn Ma Thuột có cổng chính ở đường Nơ Trang Long, gần ngay ngã sáu trung tâm thành phố. Đây là trung tâm giao thương lớn nhất thành phố và tỉnh Đắk Lắk; cũng là nơi bán nhiều những đặc sản của vùng Tây Nguyên.

Đắk Lắk cũng là một trung tâm giáo dục lớn, với 4 trường đại học và hàng chục trường cao đẳng, trung cấp đóng trên địa bàn TP.Buôn Ma Thuột. Trong đó trường Đại học Tây Nguyên là trường lớn nhất, được thành lập từ năm 1977; hiện trường có với 9 khoa và hơn 40 ngành đào tạo.

Buôn Ma Thuột cũng có con phố sách – cà phê như ở Hà Nội hay Sài Gòn. Con phố nhỏ này nối từ đường Nguyễn Tất Thành sang đường Phan Chu Trinh, gần ngã 6 trung tâm. Đây là nơi giới trẻ thành phố và khách du lịch rất thích tới để check in, uống cà phê, thư giãn và đọc sách./.