Xung đột Nga-Ukraine kể từ khi bùng phát hồi tháng 2/2022 đã đưa Iran và Thổ Nhĩ Kỳ trở thành các nhà xuất khẩu vũ khí chủ chốt.
Trong nhiều thập kỷ, cả Tehran và Ankara đều phải dựa vào nhập khẩu vũ khí, nhưng hiện nay họ đang lật ngược tình thế, tận dụng các khoản đầu tư đã thực hiện vào ngành công nghiệp trong nước để trở thành nhà xuất khẩu máy bay không người lái (UAV), vũ khí chính xác…
Trong bối cảnh xung đột giữa Ngà và Ukraine vẫn tiếp diễn, cả Moscow và Kiev đều tìm cách bổ sung và nâng cấp cho quân đội của mình. Cho đến nay, cuộc xung đột này là một cuộc chiến tiêu hao. Tổn thất của cả 2 bên đã thúc đẩy họ tìm tới các nhà cung cấp vũ khí nước ngoài. Iran và Thổ Nhĩ Kỳ đã không ngần ngại đảm nhận vai trò đó.
UAV TB-2 do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất. Ảnh: Getty
Nhà cung cấp lý tưởng
Về mặt logic, sự gần gũi về địa lý của cả 2 quốc gia với cuộc xung đột khiến họ trở thành những nhà cung cấp lý tưởng.
Trong trường hợp của Iran, các chuyến bay hoặc tàu qua biển Caspi cho phép xuất khẩu sang Nga mà không cần phải đi qua các vùng biển hoặc khu vực của các quốc gia không thân thiện.
Thổ Nhĩ Kỳ đã là nhà xuất khẩu có tiếng trên trường quốc tế về máy bay không người lái (UAV). Công ty Baykar của Thổ Nhĩ Kỳ đã nhận được đơn đặt hàng UAV tấn công TB-2 từ gần 20 quốc gia. Mẫu UAV điều khiển từ xa này được các lực lượng Ukraine sử dụng rộng rãi trong cuộc xung đột với Nga và đã chứng minh được hiệu quả trên chiến trường.
Mặt khác, Iran đã đáp ứng nhu cầu của Nga bằng cách cung cấp cho Moscow UAV Shahed. Theo một số báo cáo, Iran đã cung cấp cho Nga khoảng 2.000 UAV Shahed-136 và một số lượng ít các UAV trinh sát.
UAV Iran phóng từ tàu chiến. Ảnh: Bộ Quốc phòng Iran
Đối với Nga, quốc gia đã sử dụng nhiều loại vũ khí dẫn đường chính xác như tên lửa Kalibr và Iskander ở Ukraine, các mẫu UAV của Iran có thể đem lại khả năng quan trọng ở một quy mô nhất định.
Việc cung cấp vũ khí cho Nga – một trong những nhà sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới, là một thành tựu không hề nhỏ và là một vai trò hoàn toàn mới đối với Iran.
Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ đã thành công trong vai trò là một nhà xuất khẩu vũ khí, nhưng hiệu quả của TB-2 trên chiến trường Ukraine giúp vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ được quảng bá trên khắp thế giới, đồng thời củng cố vai trò của Ankara như một nhà cung cấp đáng tin cậy.
Doanh thu lớn
Bán vũ khí đem lại nguồn doanh thu đáng kể cho cả Iran và Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng kim ngạch xuất khẩu vũ khí của Thổ Nhĩ Kỳ dự kiến đạt 4 tỷ USD trong năm 2022, tăng 42% so với năm 2021, con số tăng trưởng “chóng mặt”.
Mặt khác, Thổ Nhĩ Kỳ dù cung cấp vũ khí cho Ukraine nhưng vẫn duy trì sự cân bằng thận trọng trong quan hệ với Nga về các vấn đề khác, chẳng hạn như Ankara đã mua hệ thống phòng không S-400 của Nga và làm trung gian cho một thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc với Nga.
Bất chấp các lệnh trừng phạt, Iran vẫn có thể bán vũ khí cho lực lượng Houthi ở Yemen và lực lượng dân quân ở Iraq và Syria. Nga là cái tên mới trong danh sách khách hàng.
Đầu tháng 11, hãng tin Sky News dẫn nguồn tin an ninh cho biết, Nga đã chuyển 140 triệu euro tiền mặt cùng một số mẫu vũ khí thu được của Anh và Mỹ tới Iran để đối lấy hàng chục UAV để sử dụng ở Ukraine.
Cuộc chiến ở Ukraine có nhiều tác động cả trực tiếp và gián tiếp đối với an ninh toàn cầu. Một trong số đó là đặt Iran và Thổ Nhĩ Kỳ vào vai trò của các nhà cung cấp vũ khí lớn.
Đối với cả Iran và Thổ Nhĩ Kỳ, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine hiện nay không chỉ là cơ hội để tăng doanh thu mà còn giúp Tehran và Ankara tích lũy kinh nghiệm có giá trị trong việc triển khai các hệ thống vũ khí mà họ tự sản xuất trong nước.
Mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Ukraine và Iran với Nga hiện nay có thể thúc đẩy sự hợp tác sâu sắc hơn giữa các trong tương lai. Cả Nga và Ukraine đều đang đầu tư vào các nhà máy địa phương để sản xuất vũ khí của Iran và Thổ Nhĩ Kỳ ở trong nước.
Dựa trên hiệu quả mà TB-2 của Thổ Nhĩ Kỳ và Shahed của Iran trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, những sản phẩm này có thể thành công xuất khẩu ở những nơi khác trên thế giới. Số tiền mà Tehran và Ankara thu về sẽ tiếp tục được tái đầu tư để phát triển hơn nữa khả năng sản xuất vũ khí của họ.
Theo Hoàng Phạm/VOV.VN (biên dịch)
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/xung-dot-nga-ukraine-dua-iran-va-tho-nhi-ky-tro-thanh-nha-cung-cap-vu-khi-uy-tin-post991835.vov