Năm 2022, thế giới chứng kiến xung đột quân sự khốc liệt nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Trước thềm năm mới 2023, giới quan sát nhận định về 5 nơi có thể bùng nổ xung đột trong năm này nếu cộng đồng quốc tế không ngăn ngừa hiệu quả.
Nga phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" đầy đủ nhằm vào Ukraine, kéo theo việc Nga hứng chịu hàng loạt các lệnh trừng phạt, còn Ukraine thì nhận được sự hỗ trợ về quân sự từ phương Tây. Vào mùa xuân năm 2022, Mỹ và các đồng minh theo đuổi chính sách hỗ trợ Ukraine nhằm gây thương vong lớn cho bính sĩ Nga và gây tổn thất cho thiết bị quân sự Nga, cũng như làm suy yếu nền kinh tế Nga.
Khói lửa chiến sự Ukraine. Ảnh: AP.
Cuộc xung đột vũ trang tại Ukraine đã có tác động sâu rộng lên toàn thế giới, làm tăng đáng kể các rủi ro xung đột và tranh chấp vốn âm ỉ trong nhiều thập kỷ.
Xung đột quân sự quy mô lớn tầm toàn cầu, đến mức độ gọi là Thế chiến III, có nguy cơ bùng phát ở 5 khu vực này nếu thiếu các giải pháp ngoại giao hiệu quả cũng như sự tỉnh táo của những người trong cuộc:
Ukraine
Nguy cơ vũ khí hạt nhân được sử dụng tại chiến trường này dường như giảm đi từ mùa hè năm 2022, khi xung đột tại đây chuyển sang thế giằng co tiêu hao. Tuy nhiên, nguy cơ leo thang căng thẳng vẫn là một mối quan ngại. Phía Nga có thể nóng lòng muốn tạo đột phá lớn, rút ngắn cuộc xung đột (đến nay đã kéo dài hơn 10 tháng). Phía Ukraine có thể cũng e ngại kịch bản chiến sự kéo dài nên có thể sẽ mạo hiểm thực hiện hành động phá vỡ thế bế tắc.
Khả năng xung đột quân sự lan sang khối NATO là có thực dù khả năng đó hiện nay vẫn thấp. Xác suất Nga có thể triển khai vũ khí hạt nhân tuy nhỏ nhưng vẫn chưa bị loại trừ hoàn toàn.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Biden và các đồng minh ở châu Âu đã tỏ ra hết sức thận trọng để tránh nguy cơ leo thang căng thẳng nhưng Washington không nắm hết mọi lá bài, và do vậy, Kiev và Moscow có thể sẵn lòng chấp nhận nguy cơ xung đột rộng hơn - một cuộc xung đột có thể phát triển thành Thế chiến III.
Đài Loan
Nguy cơ xung đột quân sự giữa 2 bờ eo biển Đài Loan đã giảm một chút trong vài tháng qua do tình hình Covid-19 ở Trung Quốc. Tuy nhiên, căng thẳng ở giữa 2 bờ eo biển này vẫn rất lớn.
Việc chính quyền Tổng thống Mỹ Biden mạo hiểm thể hiện quan điểm sẵn sàng bảo vệ hòn đảo Đài Loan cho thấy Washington ý thức được về khả năng nổ ra một cuộc tấn công tại đây.
Nếu xung đột vũ trang nổ ra, nhiều khả năng sẽ có sự tham gia của Mỹ và thậm chí cả Nhật Bản, từ đó châm ngòi cho một cuộc chiến lớn hơn.
Hy Lạp - Thổ Nhĩ Kỳ
Trong năm qua, căng thẳng giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ đã gia tăng đáng kể, được cho là bắt nguồn chủ yếu từ việc Thổ Nhĩ Kỳ điều chỉnh chính sách đối ngoại cũng như các vấn đề nội bộ trong chính quyền của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan.
Tranh chấp giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ về thăm dò năng lượng ở biển Aegean đã thúc đẩy căng thẳng hiện nay giữa 2 nước, dù rằng bất đồng về lãnh thổ đã tồn tại hàng thập kỷ.
Mặc dù khả năng một thành viên NATO công khai tấn công một thành viên NATO khác là rất nhỏ, các xung đột trong quá khứ đã đẩy 2 nước đến bờ vực một cuộc chiến tranh bất chấp các cam kết của họ đối với liên minh quân sự này. Bất cứ cuộc giao tranh nào giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp sẽ lập tức lôi kéo NATO vào cuộc.
Bán đảo Triều Tiên
Trong vài tháng qua, căng thẳng giữa Triều Tiên và Hàn Quốc đã gia tăng đều đặn. Hai bên dường như đang tỏ ra thiếu kiên nhẫn.
Căng thẳng này không có gì mới, tuy nhiên trước đây nó bị Chiến tranh Lạnh và trật tự quốc tế hậu Chiến tranh Lạnh khống chế. Ngày nay các yếu tố ràng buộc này đã mất hoặc suy yếu, tới mức độ Bình Nhưỡng có thể tính toán rằng đã đến lúc hành động, còn Seoul thì cho rằng không thể kiên nhẫn được nữa. Nếu chiến tranh nổ ra lần này trên bán đảo Triều Tiên, khả năng cao nó sẽ trở nên có sức tàn phá hơn cả xung đột ở Ukraine, với nguy cơ đôi bên sử dụng vũ khí cả thông thường lẫn hạt nhân, kéo theo thương vong lớn cho cả 2 phía.
Trung Quốc - Ấn Độ
Đụng độ lác đác giữa Trung Quốc và Ấn Độ vẫn tiếp diễn. Hai bên đều không có dấu hiệu tỏ ra lùi bước. Đến một lúc nào đó, không loại trừ Ấn Độ hoặc Trung Quốc có thể cố gắng giải quyết vấn đề tranh chấp ở vùng biên giới giữa 2 nước thông qua leo thang căng thẳng - bước leo thang này có thể được kiểm soát hoặc có thể mở ra cánh cửa cho một xung đột quy mô lớn hơn, với sức tàn phá lớn hơn.
Cầu nguyện cho hòa bình, với kịch bản Thế chiến III không bao giờ xảy ra
Đến nay, xác suất các tranh chấp nói trên phát triển thành một cuộc xung đột toàn cầu là thấp. Tuy nhiên, cuộc xung đột vũ trang ở Ukraine đã có một số mặt đứng trước nguy cơ vượt ngưỡng.
Cuộc xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine đã chứng minh các cuộc xung đột lớn có thể vẫn cứ xảy ra bất chấp các nỗ lực lớn lao từ phía cộng đồng quốc tế. Duy trì hòa bình đòi hỏi kỹ năng quản trị nhà nước thận trọng và năng lực quản lý leo thang căng thẳng thời chiến một cách thành thục.
Theo Trung Hiếu/VOV.VN biên dịch. Nguồn: 19fortyfive
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/5-noi-co-nguy-co-bung-no-xung-dot-lon-trong-nam-2023-post994031.vov