Vì sau lễ đưa ông Táo lên chầu Trời (23 tháng Chạp), người ta kiêng đào bới đất ít nhất là đến ngày hạ nêu (có nơi kéo dài suốt cả tháng giêng như Nam Bộ). Cho nên những ngày này đất đang nghỉ, đất cũng trở nên linh thiêng và con người không được hành động tùy tiện nơi mảnh đất mà mình đang ở. Ngày mồng một Tết mới có tục xông đất thật là quan trọng. Trừ những người ở chung trong nhà còn bất cứ ai đạp chân lên đất vườn mình đầu tiên vào ngày mồng một Tết thì người ấy được xem là khách “xông đất” - (có nơi gọi là đạp đất hay xông nhà).
Người ta cho rằng việc xông đất có ảnh hưởng sâu sắc đến vận mệnh của gia chủ trong cả năm. Nếu được người xông đất tốt thì làm ăn nên nổi, mọi chuyện tốt lành; nếu gặp người xông đất xấu thì sẽ tậm tịt, khó khăn. Tốt và xấu ở đây được đánh giá là “duyên”, là “vía”. Thực ra “duyên”, “vía” này cũng liên quan tới cá tính, đạo đức từng người. Kinh nghiệm cho hay rằng: Những ai xởi lởi, thật thà, hồn nhiên, làm ăn phát đạt, con cái đông đủ (có trai, có gái), mặt mũi sáng sủa, thân hình đầy dặn, không có tang thì sẽ là người tốt duyên, tốt vía.
Cho nên có những gia đình đã cẩn thận, lo xa bằng cách ngầm ngỏ ý chào mời được với một người nào đó được xem là tốt vía để sáng mồng một họ đến xông đất xông nhà mình cho thật sớm. Nhưng lại có một điều là nếu mời nhau trước thì sẽ mất ý nghĩa - nó phải là trời xui đến, trời định sẵn sự tốt xấu cho từng nhà trong năm ấy chứ không thể theo nguyện vọng cá nhân của một ai.
Gia chủ tiếp đón người xông đất như một vị khách quý, chúc tụng lại và mừng tuổi một món quà gọi là “lộc xuân” rồi mời khách cùng ăn tết với gia đình qua bữa tiệc đầu năm khá trịnh trọng.
ST