Nhắc đến Nguyễn Trung Trực hẳn ai cũng nhớ đến vị anh hùng vang tiếng một thời với những chiến công lẫy lừng.Đền thờ Nguyễn Trung Trực được dựng lên chính là để tưởng nhớ công ơn của ông.
Đền thờ Nguyễn Trung Trực tại Phú Quốc
Nguyễn Trung Trực - vị thủ lĩnh phong trào khởi nghĩa chống Pháp cuối thế kỷ XIX có câu nói bất hủ “Bao giờ người Tây nhổ hết cỏ nước Nam, thì mới hết người Nam đánh Tây”, tên tuổi ông là niềm cảm phục và tự hào của người dân Nam bộ nói riêng và của dân tộc Việt Nam nói chung. Ông nội ông vốn là ngư dân xóm Lưới, thôn Vĩnh Hội, tổng Trung An, huyện Phù Cát, trấn Bình Định (ngày nay là thôn Vĩnh Hội, xã Cát Hải, huyện Phù Cát).
Tại ngôi đền thờ Nguyễn Trung Trực hàng ngày, người dân quanh vùng vẫn đến đình cầu xin bình an, làm ăn thành đạt, kể cả người buôn bán, ngư dân, thậm chí là học trò. Mỗi năm đến ngày mất của ông, nhân dân các nơi tụ tập về đây tổ chức cúng cơm. Qua nhiều lẩn nâng cấp sửa chữa, ngôi đình nay đã khang trang. Ngôi đình được xây dựng theo kiểu chữ tam, gồm chánh điện, đông lang và tây lang. Hai bên cổng đình là câu đối bằng chữ Quốc ngữ được đắp nổi sơn vàng trên nền đỏ, trích trong bài thơ Điếu Nguyễn Trung Trực của danh sĩ Huỳnh Mẫn Đạt: “Hỏa hồng Nhật Tảo oanh thiên địa, Kiếm bạt Kiên Giang khấp quỷ thần”.
Ngoài những bàn thờ chính dành tôn thờ vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, trong đình còn đặt nhiều bàn thờ thờ kính các thần linh và những người có công khác như thờ thần Nam Hải Ðại tướng quân; bàn thờ Chánh soái Đại càn; bàn thờ Phó cơ Nguyễn Hiền Điều (Phó Cơ Điều) và Phó lãnh binh Lâm Quang Ky; bàn thờ Tây hiến, Đông hiến, Tiền hiền, Hậu hiền, Thủy long, Đồng bào nghĩa quân liệt sĩ.
Từ lâu, người dân truyền nhau câu nói: “Dù ai buôn bán gần xa, Ngày giỗ cụ Nguyễn thì ta nhớ về”. Đó là để nhắc nhờ về mùa lễ hội tưởng nhớ ngày hy sinh của Nguyễn Trung Trực, từ 27- 29.8 âm lịch. Trong lễ hội, ngoài các nghi thức cổ truyền, bà con nơi đây còn chuẩn bị nhiều tiết mục văn nghệ của ba dân tộc tại Kiên Giang: Kinh, Hoa, Khmer, các trò chơi dân gian, biểu diễn võ thuật, thi nấu ăn, thi múa lân, cộ hoa, thả hoa đăng trên dòng sông.
Nếu bạn có dịp đi tới Phú Quốc hãy ghé thăm đền để tưởng nhớ tới vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực .
ST