Vàng da tắc mật là một tình trạng gây ra do tắc nghẽn dòng chảy của mật ra khỏi gan. Đây cũng có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nguy hiểm, nên rất cần được chẩn đoán và điều trị sớm.
1. Tại sao bị vàng da tắc mật?
Trong cơ thể gan có nhiệm vụ tiết ra mật để tham gia vào quá trình tiêu hóa. Một khi dòng chảy của mật ra khỏi gan bị tắc nghẽn sẽ gây nên hiện tượng vàng da do tắc mật. Lượng mật bị ứ đọng, dư thừa, các sản phẩm giáng hóa của dịch mật dần dần sẽ di chuyển vào máu và cơ thể không thể bài tiết hết mật ra ngoài nên những người bị tắc mật sẽ thường bị vàng da và mắt.
2. Một số nguyên nhân gây vàng da tắc mật
-Ở trẻ sơ sinh: do các bé bị teo đường mật bẩm sinh. Chẩn đoán dựa trên các biểu hiện như da ngày càng vàng, nước tiểu vàng, phân bạc màu, gan to ứ mật.
-Vàng da tắc mật ở trẻ em: xuất hiện khi trẻ bị u nang ống mật chủ với biểu hiện đặc trưng là cơn đau bụng xuất hiện ở khu vực hạ sườn phải, sốt rét, sốt nóng và vàng da; Giun chui ống mật: trẻ sẽ bị vàng da nhẹ, cảm giác đau dữ dội ở dưới mũi ức và hạ sườn phải.
-Vàng da tắc mật ở người trưởng thành: Khi dòng chảy chính của mật đi xuống ruột bị chặn lại, mật ứ đọng nhiều trong máu sẽ gây nên tình trạng vàng da. Nguyên nhân là do có sỏi, xơ gan hoặc khối u nằm trong ống mật gây tắc nghẽn. Khối u có khả năng là ung thư; Ung thư đường mật sẽ có các triệu chứng lâm sàng là vàng da, gan cứng lổn nhổn…
3.Chẩn đoán sớm vàng da tắc mật
Vì vàng da tắc mật là một bệnh nghiêm trọng có tỷ lệ tử vong cao nên chẩn đoán phát hiện sớm để điều trị để loại bỏ tắc nghẽn và giảm nhẹ các triệu chứng có sẵn, kéo dài thời gian sống.
Vàng da tắc mật có thể được bác sĩ chẩn đoán qua các xét nghiệm: xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ bilirubin và siêu âm ống gan và ống mật; Chụp cắt lớp vi tính (CT) cũng được sử dụng để tìm nguyên nhân gây tắc mật.
4.Vàng da tắc mật có những triệu chứng gì?
Người bệnh bị vàng da tắc mật có các biểu hiện:
-Vàng da: vàng nhẹ củng mạc mắt cho tới vàng đậm ở da và sạm da. Tình trạng tắc mật càng để lâu thì da càng sạm
-Sốt: mức độ khác nhau dựa theo các nguyên nhân
-Ngứa da
Vàng da là biểu hiện dễ thấy nhất ở những trường hợp bị tắc mật
-Rối loạn tiêu hóa: chất béo không được tiêu hóa triệt để nên người bệnh có thể bị chứng phân mỡ.
-Nước tiểu sậm màu: bilirubin chứa nhiều trong nước tiểu nên sẽ khiến nước tiểu có màu đỏ sẫm và nhiều bọt.
-Xuất huyết: hay gặp nhất là những mảng chấm xuất huyết dưới da hoặc có khi là bị xuất huyết khi bệnh nhân gãi. Khi bệnh diễn tiến nặng có thể gây chảy máu cam, xuất huyết tiêu hóa, ho ra máu,...
-Lách to, phù, tuần hoàn bàng hệ ở bụng: xảy ra trong trường hợp tắc mật kéo dài
-Đau hạ sườn phải: triệu chứng điển hình của tình trạng tắc mật do sỏi gây nên.
5.Các biện pháp điều trị vàng da tắc mật
Tùy thuộc vào nguyên nhân và thể trạng bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định phương án điều trị:
-Nếu có sỏi mật, bác sĩ có thể kê toa thuốc giảm đau, các thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên dùng thuốc chỉ là phương pháp điều trị tạm thời, cần loại bỏ sỏi mật bằng can thiệp lấy sỏi gây cản trở ống mật.
Để giải tỏa tắc nghẽn ống mạch chủ tạm thời, có thể cần nội soi đặt stent hoặc kỹ thuật dẫn lưu mật qua da ERCP.
-Nếu Khối u ác tính là nguyên nhân nguy hiểm dẫn đến vàng da tắc mật, để đạt hiệu quả lâu dài thì bệnh nhân cần phẫu thuật loại bỏ khối u. Tuy nhiên nhiều trường hợp điều kiện sức khỏe và bệnh cảnh không phù hợp để phẫu thuật loại bỏ khối u đường mật, khi đó có thể điều trị thay thế bằng xạ trị hoặc hóa trị.
Trong thời gian chờ điều trị, phương pháp khắc phục tình trạng vàng da tắc mật tạm thời có thể áp dụng là đặt stent dẫn lưu mật với sự hướng dẫn của nội soi hoặc X-quang.
Vàng da đường mật do khối u ác tính nguy hiểm đến sức khỏe
Tóm lại, vàng da tắc mật là một bệnh lý phức tạp và nguy hiểm, bệnh nhân cần chẩn đoán bệnh sớm tìm nguyên nhân để điều trị thông tắc mật và khắc phục bệnh lý nguyên nhân.
Để phòng ngừa chứng vàng da tắc mật, kể từ bây giờ mỗi người nên áp dụng ngay cho mình một chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cân bằng và hạn chế việc tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu chất béo, tránh xa rượu bia và đồ uống có cồn.
Theo BS. Phương Anh/suckhoedoisong.vn
https://suckhoedoisong.vn/chung-vang-da-tac-mat-coi-chung-mac-benh-trong-169220628104502922.htm