Bệnh đái tháo đường ở trẻ em ngày càng có xu hướng gia tăng. Với trẻ em việc điều trị bệnh đái tháo đường rất khó, do trẻ đang ở độ tuổi phát triển. Chính vì vậy, điều trị, chăm sóc thế nào để hạn chế biến chứng là vô cùng quan trọng.
Nguyên nhân gây đái tháo đường type 1 và lý do trẻ em mắc căn bệnh này
Đái tháo đường ở trẻ em còn gọi là đái tháo đường type 1, xảy ra khi tuyến tụy không có khả năng sản xuất đủ Insulin. Insulin là loại hormone cho phép cơ thể sử dụng đường làm năng lượng.
Đây là tình trạng người bệnh không thể sử dụng Glucose (đường) để đáp ứng nhu cầu năng lượng cho cơ thể. Nguyên nhân do cơ thể không thể sản xuất đủ hormon Insulin. Thông thường, sau khi chúng ta ăn, một lượng lớn Glucose trong máu sẽ tăng cao. Khi đó tụy sẽ tiết Insulin vào máu, như một chìa khóa mở cửa tế bào cơ thể để nhận Glucose và cung cấp năng lượng cho tế bào.
Nhưng ở người bệnh đái tháo đường type 1, tụy không tạo được Insulin. Không có Insulin, đường không thể vào tế bào. Điều này khiến tồn lại trong máu và gây tăng đường huyết. Nếu có quá nhiều đường trong máu không tốt và có thể gây nhiều hậu quả nghiêm trọng. Có nhiều biến chứng có thể xảy ra, một số biến chứng diễn biến nhanh chóng và cần phải điều trị tức thời, nhưng cũng có một số khác sẽ diễn biến âm thầm, tiến triển theo thời gian và gây nhiều biến chứng sau này.
Đối với trẻ em, các nhà nghiên cứu cũng chưa biết được chắc chắn tại sao một số người lại mắc đái tháo đường type 1. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho rằng, lý do có thể đến từ hệ gen của người đó. Nhưng các nhà nghiên cứu cũng thấy rằng, việc chỉ mang gen mắc đái tháo đường type 1 dường như chưa đủ, mà còn có nhiều yếu tố hơn nữa. Trong đó các yếu tố liên quan thường xảy ra bao gồm nhiễm siêu vi, cân nặng lúc sinh, chế độ ăn uống. Khi đó có thể làm người đã mang gen đái tháo đường type 1 khả năng cao sẽ mắc bệnh này.
Bệnh đái tháo đường ở trẻ em ngày càng có xu hướng gia tăng. Ả nh minh hoạ.
Dấu hiệu mắc đái tháo đường type 1
Cũng như căn bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa khác, diễn biến của bệnh đái tháo đường xảy ra một cách từ từ hoặc đột ngột. Nhiều trường hợp, trẻ mắc bệnh sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào và chỉ được phát hiện tình cờ khi xét nghiệm máu hay nước tiểu vì một nguyên nhân khác.
Tuy nhiên, đái tháo đường type 1 ở trẻ có thể sẽ gặp những biểu hiện như: Trẻ tiểu nhiều, khát và uống nước nhiều hơn bình thường, cảm thấy mệt mỏi thường xuyên. Ngoài ra, trẻ cũng có biểu hiện sụt cân, khi bệnh tiến triển lượng đường huyết sẽ tăng cao, gấp khoảng 5 - 10 lần so với bình thường. Khi đó, lượng Glucose dư thừa tràn vào trong nước tiểu, kéo theo nước, dẫn đến gia tăng lượng nước tiểu và gây nên tình trạng mất nước ở trẻ. Nhiều trẻ mắc đái tháo đường cũng có cảm giác khát nước tăng lên do cơ thể cố gắng cân bằng lượng nước và trẻ có thể uống rất nhiều nước.
Thông thường người bệnh có thể sụt cân vài tuần đến vài tháng sau khi mắc bệnh đái tháo đường. Biểu hiện khá phổ biến nhất là trẻ mệt nhiều và thay đổi cảm xúc do cơ thể không được khoẻ.
Cần có chế độ ăn riêng dành cho trẻ bị đái tháo đường type 1. Ảnh minh hoạ.
Biến chứng có thể xảy ra đối với trẻ đái tháo đường type 1
Nếu trẻ mắc đái tháo đường type 1 không được phát hiện và kiểm soát được lượng đường trong khoảng cho phép, có thể dẫn đến những hệ lụy nghiêm trọng. Trong đó có thể là hạ đường huyết. Điều này xảy ra khi đường máu quá thấp và hoàn toàn có thể xảy ra trong quá trình điều trị cho trẻ, do việc sử dụng quá liều Insulin với biểu hiện đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, vã mồ hôi, run chi...
Biến chứng tiếp theo là nhiễm toan keton, xảy ra khi không đủ lượng Insulin trong cơ thể để đưa đường vào tế bào, cơ thể bắt đầu sử dụng mỡ thay đường. Điều này làm tăng keton trong máu, là một chất mang tính acid, gây nên tình trạng nhiễm toan keton với biểu hiện nôn, buồn nôn, đau bụng, thở nhanh, nặng hơn có thể gây hôn mê. Vì vậy, tình trạng này rất nghiêm trọng, cần điều trị ngay.
Ngoài ra, trẻ còn có thể bị rối loạn tăng trưởng và phát triển, người ta thấy một số trẻ có thể sẽ phát triển chậm hơn những trẻ đồng trang lứa hoặc dậy thì muộn hơn bình thường.
Việc để mức đường huyết tăng khi mắc đái tháo đường trong một thời gian dài, sẽ dẫn đến các biến chứng mạn tính, gây ảnh hưởng đến nhiều cơ quan, bao gồm tim, mạch máu, dây thần kinh, mắt và thận.
Lời khuyên thầy thuốc
Điều trị đái tháo đường type 1 là điều trị suốt đời, vì cho đến hiện tại chưa có phương pháp nào điều trị triệt để. Tùy từng trẻ mà bác sĩ sẽ lên kế hoạch chăm sóc và điều trị bệnh cho phù hợp. Tuy nhiên, trẻ chưa có ý thức về bệnh tật nên phụ huynh cần phải động viên, hướng dẫn và sát sao với trẻ để giữ đường máu trong ngưỡng bình thường.
Một số vấn đề lưu ý trong điều trị bệnh đái tháo đường type 1 là chế độ ăn dành riêng cho trẻ đái tháo đường, chủ yếu là cân bằng lượng tinh bột trong khẩu phần ăn. Trẻ mắc bệnh cần kiểm tra đường máu thường xuyên. Tập luyện, vận động là yếu tố cấu thành lối sống khỏe mạnh, tốt cho trẻ đái tháo đường, đồng thời cần hẹn tái khám và kiểm tra định kỳ tại bệnh viện.
Theo BS. Nguyễn Thị Thảo/suckhoedoisong.vn
https://suckhoedoisong.vn/tre-mac-dai-thao-duong-type-1-se-gap-nhung-bien-chung-gi-169221108165535724.htm