Đối với các phi công Ukraine, MiG-29 do Liên Xô thiết kế là một “người bạn cũ”. Dù vậy, khi các lực lượng Kiev chuẩn bị phát động một cuộc phản công, “người bạn cũ” này có thể không giúp ích gì nhiều.
MiG-29 không thể giúp Ukraine thay đổi cục diện
Khi Ba Lan và Slovakia công bố kế hoạch gửi tới 30 máy bay chiến đấu MiG cho Ukraine, quyết định này được xem như bước đột phá trong việc viện trợ cho Kiev vũ khí tinh vi hơn và là dấu hiệu cho thấy các quốc gia Đông Âu có thể mạnh dạn hơn so với Mỹ hoặc các đồng minh NATO ở Tây Âu.
Hai máy bay MiG-29 tham gia cuộc tập trận của NATO gần căn cứ không quân ở Lask, Ba Lan, thang 10/2022. Ảnh: Getty
Đối với các phi công Ukraine, MiG-29 do Liên Xô thiết kế là một “người bạn cũ”, dù không nhiều tính năng như các máy bay chiến đấu tiên tiến nhưng vẫn đóng một vai trò quan trọng.
Tuy vậy, khi các lực lượng Ukraine chuẩn bị phát động một cuộc phản công mới nhằm giành lại các vùng lãnh thổ ở phía Đông và Nam từ tay Nga, “người bạn cũ” này có thể không giúp ích gì nhiều.
Các binh sĩ và chuyên gia quân sự Ukraine nói rằng, những chiếc MiG-29 mà Ba Lan và Slovakia viện trợ sẽ không thể giúp Kiev thay đổi cục diện cuộc xung đột hiện nay.
MiG-29 - lần đầu tiên được đưa vào sử dụng vào đầu những năm 1980 và sau đó được nâng cấp để đáp ứng các yêu cầu chiến trường hiện đại – bị áp đảo trước máy bay của Nga, vốn được trang bị hệ thống tên lửa và radar hiện đại hơn.
Điều này cho thấy những hạn chế tổng thể trong kế hoạch chiến đấu và làm phức tạp thêm khả năng tiến hành cuộc phản công mà giới chức Kiev hy vọng sẽ xoay chuyển tình thế trong cuộc xung đột.
Ukraine khó giành ưu thế trên không
Các tài liệu tình báo của Mỹ bị rò rỉ gần đây cho thấy, việc phá vỡ bế tắc và giành ưu thế trên bầu trời không phải là điều dễ dàng đối với Kiev. Số lượng tên lửa phòng không của Ukraine đang ở mức thấp đáng báo động.
“Điều quan trọng sẽ là liệu Ukraine có thể ngăn chặn ưu thế trên không của Nga trên chiến trường hay không. Nếu không, mọi thứ có thể sẽ trở nên rất, rất khó khăn đối với Ukraine”, ông Justin Bronk, nhà nghiên cứu cấp cao và chuyên gia hàng không quân sự tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Hoàng gia Anh (RUSI) có trụ sở ở London, nhận định.
Việc có nhiều máy bay MiG hơn cũng không thể giải quyết các vấn đề ở tiền tuyến của Ukraine.
Ông Yuriy Ihnat, Người phát ngôn của Lực lượng Không quân Ukraine cho biết: “Radar của MiG có phạm vi hạn chế, tầm bắn tên lửa của chúng cũng không xa. Chúng tôi cần những thế hệ máy bay mới và hiện đại”.
Giới chức Ukraine hy vọng vào các nước phương Tây sẽ đồng ý cung cấp cho Kiev máy bay chiến đâu F-16 do Mỹ sản xuất. Tuy nhiên, các đồng minh và đối tác vẫn chưa đồng ý.
Trả lời phỏng vấn hãng tin ABC hồi cuối tháng 2, Tổng thống Biden cho rằng Ukraine “không cần F-16 lúc này”.
Ukraine không đồng tình với nhận định này. Kiev cần có F-16 càng sớm càng tốt.
“F-16 là nền tảng phổ biến nhất và chúng có thể mang nhiều loại vũ khí, nếu không thể chiếm ưu thế trên không thì ít nhất cũng ngang bằng với Nga”, ông Yuriy Sak, cố vấn cho Bộ Quốc phòng Ukraine, nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Ukraine vẫn đánh giá cao các máy bay MiG mà Ba Lan và Slovakia chuyển cho Kiev. Theo trang phân tích quân sự Oryx Blog, lực lượng không quân Ukraine đã mất ít nhất 17 chiếc MiG-29 kể từ đầu cuộc xung đột.
Ông Michael Kofman, một nhà phân tích quân sự tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới ở Washington, cho biết: “Trong một cuộc chiến thông thường, bên nào có càng nhiều khí tài thì càng tốt. Chiến tranh thường dẫn đến tiêu hao, vì vậy một trong những thách thức dai dẳng là nguồn thay thế”.
Theo ông Kofman, mặc dù những chiếc MiG mới không thể tạo ra sự khác biệt đáng kể trong cuộc tấn công, nhưng chúng sẽ tiếp tục thực hiện các chức năng hữu ích mà chúng đã cung cấp trong suốt cuộc chiến, hoặc bị tháo dỡ để lấy phụ tùng thay thế.
Các máy bay MiG đã được trang bị Tên lửa chống bức xạ tốc độ cao (HARMS) của phương Tây, nhắm mục tiêu vào các hệ thống phòng không của Nga.
Ông Ihnat cho biết, HARMS “đánh lạc hướng” hệ thống phòng không của Nga, phần nào giúp máy bay ném bom và máy bay tấn công của Ukraine hoạt động “bình tĩnh” và nhắm mục tiêu vào các vị trí và trung tâm hậu cần của Nga ở sâu phía sau chiến tuyến.
“Con mồi dễ dàng”
Mùa thu năm 2022, khi Nga phát động chiến dịch phá hủy cơ sở hạ tầng và mạng lưới năng lượng của Ukraine, các máy bay MiG đã chuyển sang bắn hạ tên lửa hành trình và máy bay không người lái (UAV) tự sát, mặc dù theo ông Ihnat, hiệu quả của chúng trong nhiệm vụ như vậy tương đối “thấp”.
Bất chấp những hạn chế, các phi công Ukraine nói rằng họ thích lái MiG-29.
Moonfish, một phi công Ukraine đã thực hiện gần 60 lần xuất kích, tất cả đều bằng MiG-29, cho biết: “Với cách thức hoạt động, khả năng thực hiện một số thao tác, đặc biệt là ở độ cao thấp – đó là một máy bay tuyệt vời. Tuy nhiên, MiG-29 không phải là đối thủ của các máy bay Nga trong một cuộc không chiến. Chúng tôi là con mồi dễ dàng nhưng lại phải thực hiện các nhiệm vụ cực kỳ nguy hiểm”.
“Tôi có thể nói rằng không một phi công phương Tây hay chỉ huy phương Tây nào từng trải qua nhiệm vụ mà chúng tôi đang làm hiện nay”, phi công Moonfish cho biết thêm.
Theo ông Ihnat, các máy bay MiG sẽ không mạo hiểm đến quá gần mặt trận, nơi hệ thống phòng không của Nga được triển khai dày đặc tới mức “một con ruồi cũng không thể lọt qua”.
Các quan chức Ukraine hy vọng rằng việc viện trợ MiG gần đây sẽ giúp các đối tác phương Tây vượt qua rào cản tâm lý trong việc cung cấp cho Kiev máy bay tiên tiến hơn - giống như quyết định cung cấp xe tăng cũ đã mở đường cho việc viện trợ xe tăng Leopard mới hơn do Đức sản xuất.
Ba Lan và Slovakia ban đầu dự định gửi MiG cho Ukraine ngay từ đầu cuộc xung đột, nhưng đã buộc phải hủy bỏ ý định. Tuy nhiên, tháng trước, 2 nước này cho biết họ đang xúc tiến kế hoạch. Các máy bay MiG-29 của Slovakia đã bay tới Ukraine, trong khi các máy bay của Ba Lan đang được tháo dỡ và vận chuyển bằng đường bộ, một quan chức Ukraine giấu tên cho biết./.
Theo Hoàng Phạm/VOV.VN (biên dịch) – 1/5/2023
https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/ukraine-tiet-lo-han-che-cua-mig-29-kiev-kho-gianh-uu-the-tren-khong-truoc-nga-post1016965.vov