Những tháng cuối năm 2009, lượng mưa trên địa bàn cả nước đều thấp hơn mức trung bình nhiều năm. Mực nước trên sông Hồng tại Hà Nội xuống dưới cao trình 1,0m, thấp nhất trong vòng hơn 100 năm qua, hầu hết các hồ chứa nước đến cuối mùa mưa chưa đạt mực nước dâng bình thường.
Trước thực tế đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã họp bàn và thống nhất lịch xả lũ khoảng 2 tỷ m3 trên các hồ thủy điện phục vụ nông dân Bắc Bộ gieo cấy vụ đông xuân trong điều kiện khô hạn đang xảy ra nghiêm trọng tại đây.
Được biết, theo khung thời vụ, chỉ còn trên dưới 1 tháng nữa là nông dân các tỉnh Bắc Bộ bước vào gieo cấy vụ đông xuân. Để tránh mất mùa do thiếu nước, Bộ NN&PTNT đã cùng với EVN thống nhất phương án xả lũ các hồ.
Cụ thể là sẽ xả lũ hồ thủy điện Hòa Bình, Thác Bà và Tuyên Quang đảm bảo các hệ thống thủy lợi lấy được nước làm đất gieo cấy vụ đông xuân theo 3 đợt (đợt 1: từ ngày 26/1 - 3/2, đợt 2: từ 7/2 - 13/2 : đợt 3: từ 22/2 đến khi đủ nước).
Theo tính toán, các tỉnh, thành sẽ phải nạo vét 17,5 triệu m3 bùn đất tại các cửa khẩu, kênh dẫn và thủy lợi nội đồng để lấy được nhiều nước vào ruộng nhất. Trong khi đó, cả vụ đông xuân, ngành nông nghiệp các tỉnh Bắc Bộ cần sử dụng 127 triệu kwh điện và 170 tấn xăng dầu để tổ chức bơm nước tưới cho ruộng đồng.
Hiện nay các địa phương đang tích cực triển khai nạo vét, cải tạo hệ thống thủy lợi, lắp đặt hàng loạt trạm bơm dã chiến, đồng thời sử dụng tiết kiệm nguồn nước hiện có.
Ông Đặng Duy Hiển - Trưởng phòng Quản lý tưới tiêu (Cục Thủy lợi, Bộ NN&PTNT) cho biết, trong tổng số 627.089 ha diện tích gieo cấy vụ đông xuân 2009 – 2010, dự kiến sẽ có 79.981 ha thiếu nước và 5.714 ha phải chuyển đổi sang các cây trồng chịu hạn.
Để đảm bảo nước tưới cho vụ đông xuân và tránh mất mùa vì khô hạn, Cục Thủy lợi đề nghị Tập đoàn Điện lực VN (EVN) điều tiết hợp lý các hồ chứa thủy điện trong mùa khô năm 2010, nâng cao mực nước hạ du sông Hồng, duy trì ổn định mực nước tại trạm Hà Nội trong thời gian đổ ải đại trà từ 2,5m và trong giai đoạn tưới dưỡng từ 2,3m trở lên.
Đồng thời EVN đảm bảo việc cấp điện trong thời gian đổ ải cả về số lượng và chất lượng, tránh tình trạng có nước nhưng không có điện để bơm nước vào ruộng.
Ông Đặng Ngọc Tính - Trưởng phòng dự báo thủy văn khu vực Bắc Bộ (Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương) cho biết, dự báo El-Nino sẽ còn ảnh hưởng mạnh tới miền Bắc nước ta đến tận tháng 4/2010, sau đó mới suy yếu dần. Do vậy, khả năng xảy ra khô hạn trên diện rộng là hiện hữu.
Theo tính toán, trong tháng 12/2009 và tháng 1/2010, nước trên các sông ở miền Bắc sẽ thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 40 - 60%, và từ tháng 2 - tháng 4/2010 sẽ thiếu hụt khoảng 30%.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu triển khai một số biện pháp cấp bách
Thủ tướng Chính phủ vừa có Chỉ thị số 2101/CT-TTg yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương triển khai ngay một số biện pháp cấp bách khắc phục tình trạng khô hạn nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sản xuất và sinh hoạt trong các tháng cuối năm 2009 và đầu năm 2010.
Theo đó, phương án phòng, chống hạn phải được thực hiện nhằm bảo đảm yêu cầu các địa phương đều được cấp nước, dùng nước tiết kiệm; đồng thời Bộ NN&PTNT chỉ đạo các địa phương có kế hoạch điều chỉnh mùa vụ sản xuất, cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với khả năng cung cấp nguồn nước.
Đồng thời, tăng cường các biện pháp trữ nước, khi có nguồn nước lấy dự trữ vào các ao, đầm và kênh trục lớn, thực hiện sử dụng nước hợp lý; chuẩn bị sẵn sàng các phương tiện kịp thời lấy nước, tận dụng tối đa nguồn nước điều tiết từ các nhà máy thủy điện để phục vụ sản xuất nông nghiệp. Rà soát lại kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân, có phương án chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp với khả năng cung cấp nước, đảm bảo canh tác hết diện tích; chuẩn bị tốt các điều kiện cần thiết về giống, phân bón, vật tư... để canh tác thắng lợi vụ Đông Xuân 2009-2010.
Thủ tướng yêu cầu các địa phương bị lũ lụt vừa qua cần khẩn trương sửa chữa, khôi phục các công trình thủy lợi, đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi để đưa vào khai thác; rà soát lại kế hoạch sản xuất vụ Đông Xuân, có phương án chủ động chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp với khả năng cung cấp nước, bảo đảm canh tác hết diện tích…
Thủ tướng giao Bộ trưởng Bộ NN&PTNT thành lập Tổ điều hành công tác phòng, chống hạn nhằm kiểm tra, đôn đốc các Bộ, ngành và địa phương trong việc phòng, chống hạn, bảo đảm sản xuất và khắc phục hậu quả do hạn hán gây ra, định kỳ báo cáo Thủ tướng./.
Theo Báo điện tử ĐCSVN