Mặc dù Việt Nam đã có nhiều năm phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm và dịch bệnh vẫn xảy ra theo quy luật nhưng năm nào dịch cũng bùng phát mạnh mẽ, gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi. Điều này cho thấy công tác phòng, chống dịch bệnh của nước ta vẫn đang ở thế bị động, mang tính đối phó tạm thời khi dịch bùng phát là nhiều chứ chưa có chiến lược lâu dài.
Dịch bệnh xảy ra theo quy luật
Theo Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch cúm gia cầm, dịch bệnh trên gia súc, gia cầm xảy ra theo quy luật, cứ tháng 3,4 – những tháng giao mùa là dịch bệnh lại bùng phát mạnh mẽ.
Năm nay cũng vậy, cả 3 loại bệnh: cúm gia cầm, lở mồm long móng và tai xanh đã xuất hiện cùng một lúc tại nhiều địa phương trên cả nước.
Tính đến ngày 19/4/2011, dịch cúm gia cầm vẫn phát sinh lẻ tẻ, rải rác tại một số địa phương. Do được bao vây, xử lý ngay nên không có hiện tượng lây lan, các ổ dịch vẫn đang được quản lý tốt và chờ làm thủ tục công bố dịch. Hiện, cúm gia cầm đã trở thành dịch địa phương nên nguy cơ dịch vẫn tiếp tục xuất hiện là rất cao, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi mà đàn gia cầm đã hết miễn dịch, thời tiết thay đổi làm giảm sức đề kháng. Cả nước có 6 tỉnh là Quảng Ngãi, Tiền Giang, Đắc Lắc, Hà Nam, Bắc Kạn và Quảng Trị có ổ dịch cúm gia cầm chưa qua 21 ngày.
Trong khi đó, dịch lở mồm long móng (LMLM) vẫn tiếp tục được khống chế và đang có chiều hướng đi xuống, các ổ dịch LMLM được địa phương xử lý tốt và áp dụng các biện pháp quản lý chặt, giảm thiểu lây lan. Tuy nhiên, đáng lưu ý là vi rút đã lưu hành rộng rãi trong môi trường, trong đàn gia súc lành bệnh lâm sàng, đặc biệt trong những đàn gia súc nhập lậu vào Việt Nam từ các nước xung quanh có dịch. Vì vậy, nguy cơ dịch tiếp tục phát sinh và lây lan là rất cao. Đến thời điểm này, cả nước vẫn còn 20 tỉnh có ổ dịch LMLM chưa qua 21 ngày.
Đáng chú ý nhất trong thời gian qua, có lẽ là việc bùng phát dịch tai xanh tại 2 tỉnh Nghệ An và Quảng Trị. Kể từ ổ dịch đầu tiên xuất hiện tại xã Long Thành (Yên Thành – Nghệ An) vào ngày 31/3/2011, đến nay dịch đã được ghi nhận ở 17 xã thuộc 3 huyện của 2 tỉnh Nghệ An và Quảng Trị, đặc biệt dịch tại Yên Thành vẫn tiếp tục lây lan sang xã mới trong huyện. Nguy cơ dịch tiếp tục lây lan rộng trong thời gian tới là rất cao. Dịch đã khiến gần 3.000 con lợn mắc bệnh.
Biện pháp hữu hiệu nhất lại phụ thuộc vào nước ngoài
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Diệp Kỉnh Tần khẳng định: Đã nhiều năm tổ chức phòng, chống dịch bệnh nhưng hiệu quả lại chưa cao, năm nào dịch cũng xảy ra, cũng gây thiệt hại lớn cho ngành chăn nuôi. Như vậy là công tác phòng, chống dịch bệnh của ta đang ở thế bị động, mang tính đối phó là nhiều chứ chưa có chiến lược lâu dài.
Theo Thứ trưởng, trong phòng, chống dịch bệnh gia súc, gia cầm thì vắc xin luôn được coi là biện pháp hữu hiệu nhất. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa sản xuất được vắc xin, phải hoàn toàn phụ thuộc vào nước ngoài. Thứ trưởng trăn trở: Thái Lan đã sản xuất được vắc xin, còn Việt Nam thì suốt nhiều năm qua vẫn không làm được dẫn tới bị động. Và đợt dịch vừa qua, Hàn Quốc bị dịch LMLM đã hút lượng lớn vắc xin LMLM, dẫn đến tình trạng nước ta thiếu vắc xin. Đây là bài học lớn mà chúng ta cần rút kinh nhiệm.
Đáng lưu ý, hiện nay, khi các loại dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp thì vắc xin đang sử dụng lại có dấu hiệu vi rút kháng thuốc, khiến tỷ lệ bảo hộ thấp.
Theo ông Phan Đăng Kỳ, Trưởng phòng Dịch tễ (Cục Thú y), chủng vi rút cúm gia cầm và LMLM đã có những biến đổi nhất định. Vi rút đã biến đổi nên khi tiêm vắc xin Re-5 của Trung Quốc có hiện tượng kháng, trong khi đó, loại vắc xin mới là Re -6 mới đang trong quá trình nghiên cứu, khảo nghiệm.
Theo Thứ trưởng Diệp Kỉnh Tần, khi có thông tin cho rằng vắc xin đang sử dụng có tỷ lệ bảo hộ không cao, Bộ đã chỉ đạo các Viện Thú y nhanh chóng nghiên cứu và báo cáo kết quả. “Tuy nhiên, từ nay đến khi có kết quả nghiên cứu khoa học thì tất cả các ổ dịch xảy ra vẫn phải tập trung tiêu hủy, khi có dịch phải khoanh vùng.” – Thứ trưởng chỉ đạo.
Để nhanh chóng dập tắt các ổ dịch, trước mắt, Thứ trưởng Tần yêu cầu, các địa phương tiếp tục tăng cường công tác giám sát chủ động địa bàn, tổ chức giám sát chặt chẽ ổ dịch. Đặc biệt, với dịch tai xanh các tỉnh Nghệ An và Quảng Trị cần huy động các cơ quan liên quan, phối hợp với cơ quan thú y địa phương tập trung bao vây, xử lý gọn các ổ dịch tai xanh trên địa bàn. Tạm thời, cấm vận chuyển lợn, các sản phẩm từ lợn ra khỏi địa bàn các huyện có dịch là huyện Yên Thành (Nghệ An), huyện Hải Lăng và Vĩnh Linh (Quảng Trị) cho đến khi hết dịch./.
Theo Báo điện tử ĐCSVN