Nói đến gốm sứ trên mảnh đất Hà Thành, người ta thường nhớ tới thương hiệu gốm sứ Bát Tràng hay làng gốm Phù Lãng. Song, ít ai biết rằng, mảnh đất ngàn năm văn hiến còn có một thương hiệu gốm sứ khác đã song hành cùng sự phát triển của kinh đô Thăng Long - Hà Nội, đó là gốm sứ Kim Lan.
Mọi người thường nhắc đến Bát Tràng mà không mấy ai biết rằng còn một nơi khác mang tên Kim Lan
Nằm bên dòng sông Hồng, làng gốm Kim Lan thuộc huyện Gia Lâm - Đông Nam Hà Nội. Phía Bắc giáp với làng cổ Bát Tràng, phía Tây giáp với quận Hoàng Mai. Theo các nhà khảo cổ học và tài liệu lịch sử, làng Kim Lan có từ thế kỷ thứ 9, nghề gốm bắt đầu hình thành và phát triển qua nhiều thế hệ nơi đây. Kim Lan được biết tới như là cái nôi của nghề gốm sứ tại vùng đồng bằng Bắc bộ. Tuy nhiên, cho tới nay, hầu như không ai nhớ tới gốm sứ Kim Lan.
" Nói đến gốm sứ, người ta hay nghĩ tới Bát Tràng. Cũng dễ hiểu thôi khi nó gắn liền với tên tuổi của nhà máy gốm sứ Bát Tràng của nhà nước trước đây. Về lịch sử, khi đào con kênh Bắc Hưng Hải, đã cắt ngang làng Bát Tràng. Vị trí địa lý thay đổi, khiến người dân Kim Lan bị đẩy sang bên kia bờ sông. Cũng từ đó, hàng hóa của Kim Lan đề phải mang qua Bát Tràng để tiêu thụ. Thương hiệu Kim Lan cũng mất dần đi. Việc tiêu thụ kém khiến người dân Kim Lan không còn mặn mà với nghề truyền thống, quay trở lại làm ruộng để mưu sinh" - Anh Đào Việt Bình - một nghệ nhân gốm Kim Lan chia sẻ.
Từ xa xưa, các sản phẩm gốm Kim Lan chủ yếu dùng trong sinh hoạt, đời sống hằng ngày. Mẫu mã không cầu kỳ, bay lượn. Với mục tiêu khôi phục nghề truyền thống, nhiều gia đình tại xã Kim Lan đã quay trở lại với gốm sứ. Nhu cầu thị trường đã thay đổi, sức cạnh tranh ngày càng lớn, khiến tư duy người thợ gốm Kim Lan cũng cần phải thay đổi.
Sản phẩm của làng Kim Lan xuất hiện nhiều trên thị trường gốm sứ trong nước nhưng nghề ở đây đang có xu hướng mai một, vì khâu xây dựng thương hiệu khá yếu cũng như đường sá giao thương khó khăn.
Đến với Kim Lan hôm nay, không thiếu gì những sản phẩm chất lượng cao, mẫu mã phong phú và không chỉ dừng ở đồ gốm sứ sinh hoạt gia đình, mà còn cả những đồ gốm sứ dành cho xây dựng, trang trí nội ngoại thất. Bên cạnh đó, giá cả phù hợp với túi tiền người tiêu dùng đã giúp cho gốm sứ Kim Lan được nhiều người tìm đến. Nhiều doanh nhân Bát Tràng cũng đặt hàng bên Kim Lan. Tuy nhiên, khôi phục nghề truyền thống đã khó, song tiêu thụ và quảng bá sản phẩm truyền thống lại là vấn đề khác.
" Chúng tôi đã cố gắng rất nhiều mới thấy lại được nghề truyền thống hiện nay. Song thực tế còn rất nhiều khó khăn, như chưa có trung tâm thương mại giới thiệu sản phẩm như bên Bát Tràng, chưa có chợ truyền thống, đường sá chưa thuận tiện...đó là lý do chưa thể kéo được nhiều khách hàng về với Kim Lan. Bên cạnh đó, mặt hàng con chưa phong phú, đa dạng, phù hợp vơi thị hiếu" - Ông Nguyễn Mạnh Hà - Chủ tịch UBND xã Kim Lan chia sẻ.
Đến Kim Lan, có thể tìm thấy các sản phẩm như bình, vại gốm, chậu cảnh, lư hương cho đến chén, bát, ống đựng tăm… từ bình dân đến cao cấp.
Làm sống dậy nghề truyền thống là cả một quá trình, là sự chung tay góp sức không chỉ của người dân mà còn cả sự hỗ trợ, giúp đỡ của chính quyền địa phương, các Ban, ngành liên quan.
Mảnh đất Thăng Long ngàn năm văn hiến vẫn còn ẩn chứa trong nó những giá trị văn hóa tinh thần vô giá, mà cha ông ta để lại. Khơi dậy và phát huy giá trị văn hóa đó, nét đẹp truyền thống đó là trách nhiệm của thế hệ hôm nay và mai sau.
ST