Hội thi kéo xe ngựa Hoàng Châu được tổ chức vào ngày 10 tháng 6 âm lịch hàng năm, tại xã Hoàng Châu, huyện Cát Hải.
Vào dịp kỷ niệm ngày sinh hoặc ngày mất của các vị thành hoàng, ngôi đình làng Hoàng Châu thực sự trở thành tụ điểm sinh hoạt văn hóa cổ truyền ở địa phương. Người làng cùng nhau xum họp, thành kính dâng hương, tế lễ trước ban thờ các vị thành hoàng cầu mong điều may mắn, an bình trong cuộc sống và tỏ lòng biết ơn công đức tổ tiên.
Trong ngày Hội, làng tổ chức đám rước linh vị hai vị thành hoàng từ hai miếu giáp Đông, giáp Đoài về đình mở hội tế lễ.
Đỉnh cao của lễ hội Hoàng Châu phải kể đến trò thi kéo ngựa chiến hay còn gọi là xa mã giữa hai bên giáp Đông và giáp Đoài. Để cho trò thi điều khiển xa mã được diễn ra suôn sẻ, người ta chuẩn bị rất chu đáo: chiếc xa mã mang dáng dấp một đôi ngựa chiến thực thụ có đầy đủ dây cương, yếm hoa, cổ đeo nhạc, cơ động trên bánh xe bằng gỗ. Thành viên của hai giáp tham gia vào cuộc thi đều mang trang phục gọn gàng, quần ống chẽn, đầu chít khăn kiểu đầu rìu màu xanh hoặc đỏ khác nhau. Người chỉ huy tay cầm cờ nhỏ có màu sắc để phân biệt với bên đối phương, mỗi đội sẽ có quân số từ 12 đến 15 người tham gia với trang phục đội ngũ chỉnh tề theo đúng quy định của hội làng.
Cuộc chơi chỉ bắt đầu khi có hiệu lệnh phát ra từ vị chủ quản, hai ngựa gỗ dưới sự điều khiển khéo léo, nhịp nhàng của người chỉ huy chuyển động lúc nhanh lúc chậm, lượn vòng rất điệu nghệ. Quy định của cuộc chơi bên nào muốn giành giải thưởng của lang phải kéo ngựa chạy đủ 3 vòng, không chạm vạch. Điều tối kỵ không làm tổn thương đến xa mã đối phương cùng các thành viên nắm giữ, đẩy, kéo chiếc xa mã. Ngày xưa phần thưởng được trao cho đội thắng chỉ là chút lộc phẩm của hội đình. Cả bên thắng, bên thua cùng hòa đồng trước sự cổ vũ reo hò của dân làng và du khách thập phương; sau đó cùng uống trà, thụ lộc thánh, hẹn mùa lễ hội sang năm.
Đây thật sự là một trò vui mang đầy tính thượng võ, đậm đà bản sắc văn hóa dân gian mà làng xã Hoàng Châu huyện đảo Cát Hải còn bảo lưu được cho đến ngày nay.
ST