Ninh Bình là địa danh du lịch đang thu hút sự quan tâm của nhiều du khách trong nước và quốc tế bởi nơi đây hội tụ đa dạng các loại hình tham quan du lịch độc đáo, hấp dẫn, trong đó nổi bật là du lịch khám phá hang động. Sẽ là chưa đầy đủ trong hành trình khám phá hang động khi tới Ninh Bình nếu du khách bỏ qua dịp chiêm ngưỡng vẻ đẹp thần tiên, lung linh, huyền ảo của khu du lịch sinh thái động Thiên Hà. Đây là danh thắng đẹp thuộc vùng lõi của Di sản Văn hóa và Thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An.
Vẻ đẹp bên trong động Thiên Hà (nguồn ảnh: internet)
Thuộc thôn Đồng Tâm, xã Sơn Hà, huyện Nho Quan, cách thành phố Ninh Bình 24km về phía tây bắc, khu du lịch sinh thái động Thiên Hà gồm 2 động chính là động Thiên Thanh và động Thiên Hà nằm ẩn mình giữa lòng dải núi Tướng ở độ cao gần 200m, trong rừng đặc dụng Hoa Lư. Ở thế kỷ thứ 10, dãy núi này đóng vai trò là một phần của bức tường thành thiên nhiên vững chắc bao bọc, bảo vệ phía tây nam kinh đô Hoa Lư, gắn liền với những địa danh lịch sử, văn hóa như bến thuyền nhà Lê, núi Phật Đầu Sơn, thửa ruộng Đấu Lính...
Từ bản Mường Thổ Hà (xã Sơn Hà), du khách sẽ ngồi thuyền du ngoạn trên dòng kênh nhỏ có chiều dài chừng 1km thuộc hệ thống sông Bến Đang. Đi hết dòng kênh, ngay gần bến thuyền có một con đường dẫn lên núi, du khách bước lên 157 bậc đá là tới động Thiên Thanh. Đây là một động khô, không lớn lắm, chiều dài chỉ hơn 50m nhưng vẻ đẹp trong động lại khiến du khách phải trầm trồ thích thú. Vị trí và bề mặt của các lớp măng đá, thạch nhũ đã góp phần tạo nên chiều sâu và sự phong phú của động. Những khối nhũ đá với hình dạng khác nhau, trắng muốt như tuyết, lấp lánh, mờ ảo, lúc thì nằm cách xa nhau để lộ ra mảng trần hang rộng lớn, lúc thì sít lại với nhau như những rặng san hô... Đến đây, du khách sẽ bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp kỳ vĩ, tráng lệ của những khối nhũ đá xếp tầng tầng lớp lớp từ phía trên mái vòm xuống đến tận chân động rồi lại tạo thành bức rèm che óng ánh đầy quyến rũ.
Cách động Thiên Thanh vài trăm mét là động Thiên Hà. Không bao la, choáng ngợp nhưng động Thiên Hà vẫn thu hút ánh nhìn của du khách nhờ những kiệt tác nghệ thuật được nhào nặn dưới bàn tay của Mẹ thiên nhiên. Đi qua cửa động cao chừng 3 – 4m, du khách sẽ bắt gặp vô số nhũ đá muôn hình vạn trạng được chiếu rọi bởi một dải ánh sáng tuyệt đẹp ngay tại lối vào. Toàn bộ động Thiên Hà dài chừng 700m, bao gồm cả động khô và động nước.
Phần động khô là nơi cao và rộng nhất trong động Thiên Hà, có nền rộng khoảng 40m, chiều dài 200m. Bước vào trong, du khách sẽ có cảm giác như lạc vào một cung điện dát bạc dát vàng với các khối nhũ đá lấp lánh ánh mặt trời, mang nhiều hình dạng khác nhau gợi trí tưởng tượng của con người như: hình ông Bụt, lâu đài, muông thú, cánh quạt... Thêm vào đó, động khô còn có cửa thông lên sườn núi phía Nam, được gọi là Giếng trời. Giếng trời rộng và cao gần 3m được ánh sáng tự nhiên chiếu xuống tận đáy khiến không gian rộng mở và thoáng gió. Vào những ngày nắng vàng, ánh sáng phản chiếu vào các khối nhũ đá, tỏa ra những màu sắc lấp lánh, khi tím, khi vàng rất sống động.
Qua động khô đến động nước với chiều dài 500m, du khách đi thuyền trên dòng sông ngầm mà người dân nơi đây gọi là dải Ngân Hà để chiêm ngưỡng vô vàn khối thạch nhũ lung linh sắc màu với các tên gọi: đảo Hoa tiên, Bầu sữa mẹ, Cá hóa long... tạo cho du khách cảm giác như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh. Trong không gian tĩnh lặng, du khách sẽ cảm nhận được âm thanh vang vọng của tiếng gió lùa qua khe núi như cung đàn đá tạo nên những bản nhạc vui tai, cộng hưởng cùng tiếng nước, tiếng khua mái chèo.
Hệ thống nhũ đá trong động Thiên Hà (nguồn ảnh: internet)
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Anh, động Thiên Hà là một quần thể hang động sống bởi sự phát triển của các lớp địa chất nơi đây vẫn đang tiếp diễn một cách mạnh mẽ. Thể hiện rõ nhất là sự phát triển của các măng đá trong động vẫn được các giọt nước liên tục bào mòn tạo thành những nhũ đá kỳ vĩ và huyền diệu. Đặc biệt, động Thiên Hà hầu như còn giữ nguyên vẹn vẻ hoang sơ và là nơi cư trú của hàng vạn con dơi. Tại đây, các nhà khoa học đã tìm thấy dấu tích của người Việt cổ với các vỏ nhuyễn thể, công cụ ghè đẽo, mảnh tước của nhóm mắc ma, xương động vật trên cạn... Tầng văn hóa được bảo tồn gần như nguyên vẹn trong động Thiên Hà cho thấy một bức tranh sinh động về cuộc sống của người Việt cổ với sự thích ứng và sáng tạo của cư dân văn hoá trước và sau biển tiến qua thời kỳ biển thoái trong thời đại Đá mới.
Hiện nay, khu du lịch sinh thái động Thiên Hà được đầu tư và khai thác bởi công ty du lịch Ngôi Sao. Đây thực sự là điểm nhấn ấn tượng của du lịch hang động ở Ninh Bình để du khách cùng khám phá và chiêm ngưỡng.
Sưu tầm